من وارث ساز پدربزرگم هستم

راحله عبدالحسینی-روزنامه‌نگار

پیشینیه موسیقایی در کرمان به قدمت تمدن این سرزمین است. کشف سرنای 7‌هزارساله در بشاگرد و کشف سرنایی متعلق به دوران هخامنشی از قدمت کهن این ساز در کرمان روایت می‌کند؛ سرنایی که حالا در دستان «یلدا دارش» غوغا به پا کرده و سبب شده است یلدا را «تنهای بانوی سرنانواز ایران» بخوانند. یلدا در کلاس هشتم درس می‌خواند و از 2 سال پیش سرنانوازی را به استادی پدربزرگش «طهماسب برجی» آغاز کرده است.

دم عشق در سرنا

بیراه نیست که به کرمان سرزمین سرناها می‌گویند. یلدا دارش هم در خانواده‌ای چشم باز کرد که پدربزرگش یکی از پیشکسوتان سرنانوازی بود و مادربزرگش به خواندن ترانه‌های محلی و لالایی شهرت داشت. همین باعث شد تا یلدا تصمیم بگیرد وارث‌ساز پدربزرگ باشد. اما سرنانوازی بانوان پدیده‌ای غریب است و یلدا هم بانویی را ندیده که سرنا بنوازد. او به همشهری می‌گوید: «به قدری به صدای سرنا علاقه دارم که با خودم گفتم هیچ اشکالی ندارد که بانوان به سمت این ساز نمی‌روند؛ من تا جایی که بتوانم تلاش می‌کنم سرنانوازی را یاد بگیرم. اوایل که شروع به یادگیری کرده‌بودم اطرافیانم باور نمی‌کردند یک دختر هم بتواند سرنا بنوازد.»  یلدا دلیل این همه عشق و علاقه به سرنانوازی را اینطور توضیح می‌دهد: «صدای سرنا صدای کویر است، کرمان، بم، نرماشیر و صدای همه ترانه‌های محلی که از دل ما مردم برمی‌آید. صدایی شنیدنی از  دم گرم و
گوش جان تا شنیده شود. می‌گویند سرنا نوای جنگ و حماسه است، اما من می‌گویم سرنا صدای غم دارد.»  یلدای 14ساله کلاس هشتم است و سرنانوازی را از 2 سال پیش شروع کرده است. او می‌گوید: «سرنانوازی در خانواده ما موروثی است. من روزانه تمرین می‌‌کنم، البته بعد از درس و مشق.»  او درباره تفاوت این ساز سنتی با سازهای جدید می‌گوید: «سرنا دم و بازدم سریع می‌خواهد. 6 قسمت دارد و باید روی نفست تسلط بالایی داشته‌باشی که بتوانی سرنا بنوازی.»  یلدا آرزو دارد در جشنواره‌های بین‌المللی موسیقی سرنانوازی کند: «نوبت ما جوان‌هاست که موسیقی محلی و ترانه‌های بومی را زنده نگه داریم. هر نوازنده‌ای آرزو دارد سازش زنده باشد.»  یلدا نخستین بار در جشنواره موسیقی در شهرستان بم روی صحنه رفته و سرنا نواخت. او از خاطره آن روز می‌گوید: «پدربزرگم هم در گروه موسیقی بود و جایی که نفسم کم می‌آمد، با ساز خودش همراهی می‌کرد. او همیشه می‌گوید باید با عشق در سرنایت بدمی تا صدایش در مخاطب اثر کند.»

حمایت از موسیقی نواحی

«‌طهماسب برجی» که حدود 60 سال دارد، یکی از سرنانوازان خبره نرماشیر کرمان است و ‌سال‌هاست سرپرست یک گروه موسیقی است، اما حالا به‌واسطه نوه‌اش یلدا بیشتر شناخته شده‌است. او به همشهری می‌گوید: «سرنانوازی کار سختی است. در طول این سال‌ها فک و لثه‌هایم آسیب بسیاری دیده، اما سرنا ساز دل است. صدای ‌ساز درواقع حرف‌های مردم کویر است که در دلشان مانده است.» برجی که از سال 1363 دستی در موسیقی دارد، ادامه می‌دهد: «نی‌انبان را از آبادانی‌ها یاد گرفتم. عاشق قره‌نی و نی‌نوازی بودم و بعد هم سرنانوازی.»
او سرنانوازی را به افراد زیادی یاد داده است، از نوه‌هایش تا دوست و همسایه: «همیشه رایگان درس داده‌ام. یلدا هم خودش علاقه نشان داد و شد تنها شاگرد دختر من.» تنها دغدغه این روزهای برجی حفظ ترانه‌های محلی و موسیقی سنتی اقوام است که می‌گوید فقط با حمایت مسئولان شدنی است.