زیدان زیرذره‌بین
جهانگیر کوثری و حمید درخشان از خصوصیات خاص یکی از بهترین‌های تاریخ گفتند
افسانه زیدان؛ این تیتر یکی از شماره‌های نشریه تماشاگر است که به بررسی زندگی فوتبالی زین‌الدین زیدان اختصاص دارد. رونمایی رسمی از این شماره تماشاگر، بهانه حضور جهانگیر کوثری و حمید درخشان در نشست بررسی این نشریه و زندگی فوتبالی زیدان بود. جلسه با صحبت‌های کوثری شروع شد؛ کسی که هم فوتبال بازی کرده و هم از فوتبال نوشته است. او از تضاد گفت؛ از تفاوت‌هایی که زیدان در دوران کودکی و دوران فوتبالی تجربه کرده بود: «2نکته مهم درباره زیدان وجود دارد. ریشه او الجزایری و جهان‌سومی است و کمبودها و نداری‌های جامعه را می‌شناخت. دوم اینکه او در فرانسه که از نظر فرهنگی شرایط خاصی دارد، فوتبالش را آغاز کرد که این کارش را سخت‌تر و دچار تضاد کرد. در این شرایط پیدا کردن راه پیشرفت راحت نبود.»
زیدان به‌عنوان یک هافبک، بهترین بازیکن جهان لقب گرفت و از نظر کوثری رسیدن به این عنوان کار راحتی نبود: «اینکه هافبک باشی و بتوانی بهترین بازیکن جهان شوی، سخت است. مسی، پله، رونالدو و مارادونا همه مهاجم بوده‌اند. آنها تمام‌کننده هستند و مردم عادت کرده‌اند با کسی که گل می‌زند، تیم‌شان را برنده ببینند. هافبک 10پاس طلایی بدهد، مارادونا و پله را راه بیندازد، ولی کسی که گل را می‌زند در تاریخ می‌ماند. هافبکی مثل زیدان نسبت به همه هافبک‌ها متفاوت بود. زیدان هم خوب شوت می‌زد و هم خوب دریبل. هم پاس خوب می‌داد و هم سرزن خوبی بود. همه هافبک‌ها و همه فوتبالیست‌های بزرگ دنیا همه این ویژگی‌ها را با هم ندارند. او در خط میانی یک پروفسور بود؛ مثل یوهان کرایوف.»
درخشان هم زیدان را بازیکنی متفاوت می‌بیند و اصلی‌ترین ویژگی او را تأثیرگذاری‌اش می‌داند: «تأثیرگذاری فوتبالیست‌های بزرگ حتی از تأثیرگذاری رئیس‌جمهور یک کشور می‌تواند بیشتر باشد. بازیکنانی بهتر از زیدان هم بوده‌اند اما او تأثیرگذارتر بوده، در فرانسه احترام ویژه‌ای برای او قائل هستند و جایگاه خاصی دارد و همه اینها به‌دلیل شخصیت خاص اوست. صرفا فوتبال بازی کردن کافی نیست، بازیکن بزرگ باید انسان بزرگ و مفیدی هم باشد که زیدان بود و هست.»
زیدان نقطه تاریکی هم در دوران بازیکنی‌اش دارد؛ ضربه سری که در فینال جام‌جهانی2006 به سینه ماتراتزی بازیکن ایتالیا زد. تفسیر کوثری از این ضربه سر جالب است: «زیدان اخلاق و انضباط درونی داشت و به‌خاطر همین یک کم تلخ بود و با تماشاگر خیلی ارتباط برقرار نمی‌کرد اما در کل بااخلاق بود و شاید آن ضربه سر معروف او به کمبودهای عاطفی کودکی او مربوط می‌شد؛ جایی که تحت فشار قرار گرفت و کمبودها فوران کرد. یک‌بار یکی از شخصیت‌های سینمایی که خیلی روی زیدان تعصب داشت، از من پرسید زیباترین سر جهان را از کی دیدی؟ من از چند نفر اسم بردم ولی او گفت نه، زیباترین ضربه سر، ضربه سر زیدان به سینه ماتراتزی بود. اگر بازیکن دیگری غیراز زیدان این ضربه را زده بود بارها محاکمه می‌شد ولی بعضی از آن عبور کردند و بعضی‌ها حتی زیدان را تحسین کردند.»
کوثری زیدان را تعیین‌کننده‌ای در سطح جهانی می‌داند: «فرانسه بازیکنان بزرگ زیادی داشته مثل میشل پلاتینی که 3بار مرد سال جهان شد. او یک استثنا در فوتبال بود اما زیدان یک جا از او جلو زد؛ وقتی به رئال‌مادرید رفت. وقتی او در فینال جام باشگاه‌های اروپا در استادیوم 100هزار نفری گل زد، معلوم شد زیدان چه بازیکنی است. کم پیدا می‌شود یک نفر تعیین‌کننده باشد، او نه سرنوشت بازی، باشگاه و سرنوشت یک کشور که تمام ذهنیت‌های مردمی را که در جام‌جهانی حضور داشتند، تحت‌تأثیر قرار می‌داد. او وقتی به برزیل گل زد، برای خودش خیلی دشمن درست کرد.»
آیا می‌شود زیدان را در صدر بزرگ‌ترین بازیکنان تاریخ فوتبال قرار داد؟ کوثری معتقد است: «فاصله او با بازیکنان بزرگی مثل مارادونا، پله، مسی و رونالدو خیلی کم است. بازیکنی مثل مارادونا متفاوت از همه است. در جنگ سیاسی آرژانتین و انگلیس، آرژانتین نتوانست موفق باشد اما در فوتبال است که مارادونا با 2گل در جام‌جهانی انگلیس را تحقیر می‌کند و حقارت‌های سیاسی آرژانتینی‌ها را پس می‌گیرد. در کارنامه زیدان این اتفاقات بزرگ دیده نمی‌شود و آن ضربه سر که نباید می‌زد هم لکه سیاه دوران فوتبال اوست.» اما درخشان شرایط دورانی را که زیدان بازی می‌کرد، با امروز متفاوت می‌داند: «زیدان در مقایسه با بقیه کامل‌ترین بازیکن دنیاست اما تفاوت در این است که در دوره او تبلیغات رسانه‌ای به اندازه امروز نبود. شاید اگر او امروز بازی می‌کرد، رقیب اصلی رونالدو و مسی برای گرفتن توپ طلا بود.»
در همینه زمینه :
گفت و گو
گزارش
همگام با نمایشگاه کتاب