از اذون تا اوین
وجه تسمیه آبادی
رد پای یک عالم شیعه در محله
برای بسیاری از ساکنان اوین ریشه نام این محله هنوز محل بحث و تبادل نظر است. علاوه بر نقل‌قول‌های شفاهی و روایت‌هایی که سینه‌به‌سینه میان ساکنان قدیمی اوین رایج است، ریشه‌های نام این آبادی شمیران را باید در منابع مکتوب جست‌وجو کرد. نخستین نشانه‌های نام اوین در منابع مکتوب به قرن هفتم هجری برمی‌گردد.
شهاب‌الدین ابوعبدالله یاقوت بن عبدالله الحموی، معروف به یاقوت حموی، جغرافی‌دان و تاریخ‌نویس عرب‌زبان، در کتاب معجم‌البلدان، به روستایی در محدوده غرب شمیران اشاره کرده است که برخی از تاریخ‌شناسان و تهران‌پژوهان معتقدند نشانه‌های آن آبادی با آبادی اوین همخوانی دارد.
علیرضا زمانی، تهران‌پژوه، درباره تکرار نام آبادی‌ای به نام «اذون» در کتاب معجم‌البلدان می‌گوید: «تاریخ‌نویسی به نام یاقوت حموی یا آنطور که در برخی از منابع به یاقوت رومی نیز معروف است در کتاب معجم‌البلدان به روستایی در غرب شمیران اشاره می‌کند. او این روستا را اذون می‌نامد و نام چند تن از ساکنان آبادی را نیز در کتاب ذکر می‌کند. به‌عنوان مثال، او از فردی به نام «ابوعباس احمد بابازیدی اذونی» نام می‌برد که زیدی مذهب بود و با طایفه خود در آبادی اذون شمیران زندگی می‌کرد. این عالم بزرگ در قرن پنجم هجری ساکن اذون بود و آورده‌اند که در سفرهای متعددش به ری مورد احترام اهالی آن شهر قرار می‌گرفت و با علمای ری نیز بحث و تبادل نظر بسیار داشت.»
ردپای ارتباط نام آبادی اذون در کتاب معجم‌البلدان با آبادی اوین را باید در کتاب «تهران در گذشته و حال»، اثر دکتر حسین کریمان، جست‌وجو کرد. زمانی ادامه می‌دهد: «تهران‌پژوهان معتقدند نام اذون در گذر تاریخ به اوین تغییر کرده و آبادی اذون که در معجم‌البلدان از آن یادشده همان آبادی اوین است. همانطور که حسن کریمان نیز به تغییر واژه اذون به ایون و سپس به اوین اشاره کرده، معتقد است نمونه‌های دیگری هم از تغییر واژگان در زبان شمیرانی وجود دارد.»
