راز سر به مهر تپه تاریخی
تپه سرباز
محدوده دانشگاه شهید بهشتی
دیگر خبری از مراسم صبحگاه سربازها و صدای منظم کوبیده شدن پوتین‌ها به زمین نیست. تپه سرباز، آن تپه تاریخی اراضی جنوب اوین، اکنون دیگر جای خود را به ردیف آپارتمان‌ها و برج‌ها داده و هیچ نشانی از ایام گذشته ندارد. با وجود این، هنوز هم اهالی اوین و موسفیدان این آبادی کهن شمیران، اراضی جنوبی محله را تپه سرباز می‌خوانند؛ تپه‌ای تاریخی که قدمت آن نه به دوران قاجار و زمانی که سربازخانه بود، بلکه به قرن‌ها پیش بازمی‌گردد. همانطور که از نام تپه سرباز پیداست چند دهه پیش بلندی‌های این بخش از اوین محلی برای تمرین نظامی سربازها بود. قدیمی‌های محله می‌گویند 2قرن پیش این تپه در محاصره زمین‌های کشاورزی و کشتزارهای جنوب اوین بود و در دوران قاجار نیز بر بلندای تپه سربازخانه‌ای ساخته بودند تا نظامیان با انواع تمرین‌های رزمی حسابی آبدیده شوند. دوران افول و تغییر کاربری تپه سرباز اما از دهه40آغاز شد. در این دوران بخش‌هایی از اراضی تپه به دانشگاه ملی واگذار و بخش‌های دیگری از آن نیز 2دهه بعد فروخته شد تا در گوشه‌گوشه آن آپارتمان‌‌های بلندبالا ساخته شود. تپه سرباز اما از این‌رو میان اهالی اوین هنوز نامی آشناست چون کاربری‌های دیگری هم داشت و با جریان زندگی آنها پیوند خورده بود. سیدمهدی اعرابی، شمیران‌پژوه و یکی از اهالی قدیمی اوین، دراین‌باره می‌گوید: «تپه سرباز در‌ماه مبارک رمضان برای اهالی اوین اهمیت ویژه داشت، چراکه بلندی‌های این تپه به محلی برای رویت هلال ماه شوال تبدیل می‌شد و بزرگان و علمای اوین برای رویت ماه و اعلام عید فطر بر فراز این تپه می‌ایستادند. تپه سرباز کاربری‌های دیگری هم داشت؛ ازجمله اینکه دشتبان‌ها برای حفاظت از زمین‌ها هنگام چرای دام و نظارت بر نحوه چرای دام‌ها و نیز میراب‌ها هم برای تقسیم عادلانه آب از بلندی‌های این تپه استفاده می‌کردند.»
تپه سرباز اما قدمت چند هزار ساله دارد. گواه این ادعا اشیای باستانی مربوط به هزاره اول و دوم قبل از میلاد است که در اکتشافات باستان‌شناسی سال1346در بخش غربی تپه به‌دست آمد. تأییدیه دیگر این ادعا سخنان سیف‌الله کامبخش‌فرد، باستان‌شناس معروف معاصر است که اعتقاد داشت قرن‌ها پیش در تپه سرباز قلعه‌ای وجود داشته که البته از گزند هجوم نظامیان در امان نمانده است.
