فناوری هک کردن مغز

ساسان شادمان منفرد-روزنامه‌نگار

دانشمندان علوم اعصاب با یک سیستم مصنوعی جدید مسیرهای حافظه را در مغز انسان  هک کرده‌اند که می‌تواند به بهبود یادآوری خاطرات خاص کمک کند. یک پروتز جدید ساخته شده که قادر است برای یادآوری خاطرات، مغز انسان را هک کند. این فناوری جدید نمی‌تواند به شما یادآوری کند که مثلا شیر گاز را بسته‌اید یا نه، اما می‌تواند کمک کند که تصاویر خاصی را که فراموش کرده‌اید، به یاد بیاورید.

حافظه شما در مغز فردی دیگر
محققان در این پژوهش به‌دنبال یک ایده عجیب و حتی ترسناک هستند. آنها می‌خواهند آزمایش کنند که آیا الگوهای حافظه یک فرد می‌تواند برای تحریک حافظه در فرد دیگر استفاده شود یا خیر. به‌عبارت دیگر شاید بتوان حافظه یک شخص را به نوعی به شخصی دیگر منتقل کرد.

تحریک حافظه
اخیرا روش‌های نویدبخشی چون تحریک الکتریکی و مغناطیسی مغز برای تقویت عملکرد شناختی ارائه شده است، اما تا پیش از این ایده یک پروتز در مغز برای یادآوری جزئیات گذشته، منحصر به داستان‌های علمی-‌تخیلی بود. برنت رودر، عصب‌شناس از دانشکده پزشکی دانشگاه ویک فارست توضیح می‌دهد: «در این مطالعه ما نه‌تنها یک تکنیک ابتکاری تحریک عصبی برای تقویت حافظه به‌کار می‌بندیم، بلکه نشان می‌دهیم که تحریک حافظه فقط به یک رویکرد کلی محدود نمی‌شود، بلکه می‌تواند برای یادآوری اطلاعات خاصی که برای یک فرد حیاتی است هم انجام شود.»
این آزمایش‌ها روی ۱۴بزرگسال مبتلا به صرع انجام شد که الکترودهای مغزی به‌منظور یافتن کانون‌های تشنج برای آنها نصب شده بود. رودر و همکارانش سال‌هاست که با گروه‌های مشابه کار می‌کنند، چرا که این ایمپلنت‌ها، بستری را برای مطالعه تحریک الکتریکی مغز فراهم می‌کنند.

هیپوکامپ چیست؟
هیپوکامپ، ساختمان عصبی خمیده‌ای است در مغز که در کف شاخ میانی بطن‌های طرفی مغز قرار دارد. این بخش در تبدیل حافظه کوتاه‌مدت به حافظه بلندمدت نقش دارد. محققان در این پژوهش قصد دارند به بررسی مدل حافظه خود ادامه دهند تا دریابند که چگونه اطلاعات اساسی بیشتر در هیپوکامپ کدگذاری و بازیابی می‌شود. رودر می‌گوید: «هدف ما ایجاد مداخله‌ای است که بتواند عملکرد حافظه از دست‌رفته به‌دلیل بیماری آلزایمر، سکته مغزی یا آسیب سر را بازیابی کند.»

کارکرد حافظه انسان
حافظه انسان یکی از پیچیده‌ترین و مهم‌ترین قابلیت‌های عقلی مغز است که نقش بسیار مهمی در زندگی روزمره و عملکرد انسان دارد. حافظه به‌عنوان یک فرآیند ذهنی، توانایی ذخیره و بازیابی اطلاعات و تجربیات گذشته را برای انسان فراهم می‌کند. این توانایی به انسان اجازه می‌دهد تا از تجربیات گذشته خود برای تصمیم‌گیری‌ها، یادگیری، حل مسائل و مواجهه با وضعیت‌های جدید استفاده کند. باید به این نکته توجه داشت که حافظه تحت‌تأثیر عوامل مختلفی مانند سن، سلامت روانی و جسمی، شرایط محیطی و تمرین‌های شناختی قرار می‌گیرد و با استفاده از تمرینات مناسب می‌توان عملکرد حافظه را بهبود بخشید. حافظه انسان به‌طور عمده به 3 بخش تقسیم می‌شود.
حافظه حسی: این حافظه نوعی از حافظه کوتاه‌مدت است که اطلاعات حسی مانند بینایی و شنوایی را به‌مدت کوتاهی ذخیره می‌کند. این اطلاعات بسیار سریع فراموش می‌شوند و تنها تا چند ثانیه در حافظه می‌مانند.
حافظه کوتاه‌مدت: این نوع حافظه برای ذخیره اطلاعات به‌مدت کوتاه‌تر از یک دقیقه و حدوداً 30ثانیه تا یک دقیقه استفاده می‌شود. این حافظه اطلاعاتی را که فرد در حال استفاده از آن‌هاست می‌پذیرد و می‌تواند به راحتی به حافظه بلندمدت منتقل شوند.
حافظه بلندمدت: این نوع حافظه برای ذخیره و بازیابی اطلاعات به‌مدت طولانی‌تر کاربرد دارد. این شامل اطلاعاتی است که برای مدت طولانی، از چند ساعت تا چند سال یا حتی تمام عمر، ذخیره شده‌اند. حافظه بلندمدت اطلاعات را به‌صورت ساختارمند و بازیابی شده در زمان مناسب فراهم می‌کند.