گفت‌وگو
روح‌الله رضوی، کارشناس مسائل فلسطین:
بعضی کشورهای منطقه تابع آمریکا هستند
مهدیه تقوی راد-روزنامه‌نگار
با وجود نسل‌کشی رژیم صهیونیستی در غزه، برخی از کشورهای عربی و مسلمان همچنان رژیم صهیونیستی را به رسمیت می‌شناسند و با این رژیم مراودات سیاسی و اقتصادی و تجاری دارند و تنها موضع‌گیری آنها در این زمینه محکوم کردن اقدامات این رژیم روی کاغذ بوده است. روح‌الله رضوی، کارشناس مسائل فلسطین در گفت‌وگو با همشهری درباره چرایی حمایت نکردن قاطع کشورهای عربی و منطقه از مردم غزه می‌گوید.
چرا برخی کشورهای عربی با وجود جنایات اسرائیل در غزه به انحای مختلف، مثلا ادامه رابطه تجاری، از این رژیم اشغالگر، حمایت می‌کنند؟
اسرائیل از حمایت کشورهای غربی و آمریکا برخوردار است و درصورت مخالفت با این رژیم، برای حاکمان کشورهای منطقه و عربی تبعات سنگینی خواهد داشت. مثلا مصر در دوره‌ای جنگ سختی را با اسرائیل پشت سر گذاشته و توافق صلحی را با این رژیم درخصوص صحرای سینا دارد و الان خود را متعهد به آن توافقنامه می‌داند.یا در سال 2005بعد از عقب‌نشینی اسرائیل از غزه به‌دلیل اینکه اسرائیلی‌ها نگران بودند که شاید مصر کمک‌های نظامی و... را در پوشش کمک‌های امدادی به غزه برساند، بندهایی به توافقنامه مصر با اسرائیل اضافه کردند که یکی از آنها کنترل رفت‌وآمد از مرز رفح توسط اسرائیل است. براساس این توافقنامه، مرز رفح اگر چه تحت حاکمیت مصر است اما کنترل آن به‌دست اسرائیل است و حتی کمک‌های امدادی هم بدون هماهنگی با رژیم صهیونیستی نمی‌تواند از این مرز وارد غزه شود. در غیراین صورت اسرائیل اقدام مصر را در تضاد با صلح کمپ دیوید تلقی می‌کند. بر همین اساس دولت مصر نمی‌خواهد وارد جنگ دوباره با اسرائیل شود و کنترل صحرای سینا را دوباره از دست بدهد. مسئله کمک‌رسانی‌ها به مردم غزه در دادگاه لاهه نیز مطرح شد اما مصری‌ها به صراحت اعلام کردند که کنترل مرز دست آنها نیست و هیچ اختیاری در زمینه ورود و خروج کمک‌های بین‌المللی به این منطقه ندارند. به عبارتی اگر مصر بخواهد مرز را باز کند باید هزینه سنگینی را بابت این اقدام خود بپردازد.
اما به‌نظر می‌رسد اسرائیل به‌رغم توافقنامه‌ای که با مصر داشته هنوز به‌طور غیررسمی در صحرای سینا حضور دارد؟
صحرای سینا یک موقعیت استراتژیک دارد و همیشه مورد توجه رژیم اشغالگر اسرائیل بوده و بارها سعی کرده است تا این منطقه را از کشور مصر جدا کند. همین موضوع باعث شده تا این منطقه 2بار، یک بار در سال 1956و بعد در سال 1967تا 1982مورد حمله اسرائیل قرار بگیرد. در حمله اول قطعنامه سازمان ملل علیه اسرائیل باعث شد تا این رژیم از صحرای سینا خارج شود و در حمله دوم رأی دادگاه لاهه در سال 1989باعث شد تا مصر این شبه جزیره را از اسرائیل پس بگیرد اما واقعیت این است که صحرای سینا به‌طور غیررسمی در اشغال صهیونیست‌هاست و تردد در منطقه مسکونی شرم‌الشیخ تنها با کارت شناسایی معتبر امکان‌پذیر است. براساس توافقنامه کمپ دیوید در منطقه شمالی سینا که نزدیک فلسطین است هیچ نیروی نظامی مصری حضور ندارد و اسرائیل اشراف کاملی به این منطقه دارد به همین دلیل است که مصر نمی‌تواند دخالتی در مرز رفح داشته باشد و ترجیح می‌دهد در جنگی که اسرائیل با مردم غزه دارد نیز کمترین موضع‌گیری را داشته باشد.
پس منافع حاکمیتی باعث شده تا کشوری مثل مصر که همجوار با غزه است به نسل‌کشی اسرائیل در غزه اعتراضی نداشته باشد؟
بله. دولت مصر به دلایل منافع امنیتی، سیاسی خودش علیه اسرائیل اعتراضی نمی‌کند. همانطور که شاهد بودیم با اسکان مردم غزه در صحرای سینا هم به‌شدت مخالفت کرد درحالی‌که آزادیخواهان دنیا انتظار داشتند حداقل اقدام مصر در این زمینه قطع رابطه با اسرائیل و باز‌کردن مرز رفح بدون توجه به تهدیدات اسرائیل باشد اما رابطه مصر با این رژیم همچنان ادامه دارد.
در این میان کشورهایی مثل ترکیه که هیچ مرزی با غزه ندارد و رژیم صهیونیستی هم که مثل مصر منافعی در این کشور ندارد اما شاهدیم که این کشور از نظر اقتصادی با رژیم صهیونیستی رابطه دارد، این موضوع را چطور تحلیل می‌کنید؟
ترکیه از ابتدای شکل‌گیری رژیم صهیونیستی با این کشور رابطه داشته و آن را به رسمیت شناخته است. در دهه1990سکولارها در ترکیه بر سر قدرت بودند که مشکلی با رژیم صهیونیستی نداشتند و بعد هم که اسلامگراها بر سر کار آمدند، آنها هم خودشان را پایبند به رابطه با اسرائیل می‌دانستند و هم معتقد بودند چون از گذشته این کشور با اسرائیل رابطه سیاسی و اقتصادی داشته آنها نیز این رابطه را ادامه می‌دهند. از سوی دیگر کشور ترکیه به‌دنبال این است که عضو اتحادیه اروپا شود و اگر اعتراضی به جنگ غزه داشته باشد و مثلا بخواهد سفیر اسرائیل را از کشورش اخراج یا روابط تجاری‌اش را با رژیم اشغالگر قطع کند، تمام تلاش‌هایی را که برای پیوستن به اتحادیه اروپا و ناتو داشته باید نادیده بگیرد و هر اقدامی علیه اسرائیل برایش هزینه‌های گزافی را به‌دنبال خواهد داشت البته این نکته را نباید فراموش کنیم که اگرچه ترکیه، امارات و برخی از کشورهای عربی دیگر با اسرائیل رابطه تجاری و... دارند اما در عین حال بخشی از نیروهای حماس در ترکیه زندگی می‌کنند و کشورهایی مثل ترکیه و قطر محلی برای فعالیت‌های سیاسی و اجتماعی حماس است.
با وجود این می‌توانیم نتیجه بگیریم که دیگر کشورهای عربی هم به جای اینکه از مردم غزه دفاع کنند، بیشتر به فکر دوام حاکمیت خودشان هستند؟
متأسفانه برخی کشورهای منطقه تابع سیاست‌های آمریکا هستند اگر چه با برگزار کردن کنفرانس و گردهمایی اقدامات اسرائیل را محکوم کردند اما همین تبعیت آنها باعث شده تا منطقه دچار چالش‌های زیادی شود. سران کشورهای عربی و سایر کشورهایی که همچنان با اسرائیل روابط سیاسی و تجاری و... دارند تمام تلاش‌شان حفظ حاکمیت، ارتقای ظرفیت‌های اقتصادیشان است و کمترین توجه را به نسل‌کشی‌ای دارند که در غزه در حال روی دادن است.
