طرح فروشی؛ کاسبی جدید خیابانی

مهدی اسماعیل‌پور- روزنامه‌نگار

در گوشه‌ای دنج از میدان جمهوری که یکی از مبادی اصلی و پرتردد ورود به طرح ترافیک است روی یک چهارپایه تاشوی پلاستیکی جاخوش کرده، روی موتور‌ش بنر نسبتا بزرگی قرار داده است که روی آن خیلی مشخص و خوانا عبارت«فروش طرح ترافیک» به چشم می‌خورد. درست زیر تابلوی زرد‌رنگ راهنمایی و رانندگی که هشدار ورود به محدوده کنترل طرح مکانیزه آلودگی هواست. ظاهرا کار و کاسبی‌اش بد نیست، ظرف چند دقیقه به 3نفر طرح فروخت ویکی دونفر هم قیمت خرید طرح را پرسیدند که در نهایت به‌دلیل مبلغ اعلام شده از انجام این کار منصرف شدند.
اینجا فقط یکی از مبادی ورودی است و در اغلب معابر پرتردد منتهی به طرح ترافیک از جمله خیابان آزادی، بلوار کشاورز و اطراف میدان فاطمی هم چنین مواردی به چشم می‌خورد؛ هرچند تعداد آنها نسبت به سال‌های گذشته و دوران قبل از اپیدمی کرونا بسیار کمتر و محدود‌تر شده است. حتی در روزهایی که به‌دلیل آلودگی هوا فروش طرح ترافیک در شهر تهران متوقف و ممنوع می‌شود، بازهم کار و کاسبی طرح ترافیک‌فروشان سیار تعطیل نیست و کاملا آشکار و اغلب در نقاط ثابت و همیشگی خودشان مستقر هستند!

120هزار تومان برای طرح روزانه
قیمتی که برای فروش طرح می‌گیرند با توجه به روز و ساعت متفاوت است. در شرایطی که تعرفه خرید طرح ترافیک پایتخت در سال 1402براساس مصوبه شورای شهر تهران مبلغ 52هزار و 650تومان بوده و در ساعت‌های غیرپیک(بین 10صبح تا 4عصر) این مبلغ 38هزار و 631هزار تومان است، فروشندگان سیار طرح ترافیک در روزهای عادی برای فروش روزانه طرح مبلغ 120هزار تومان از رانندگان دریافت می‌کنند. نکته جالب اینکه اگر راننده‌ای بدون خرید وارد محدوده طرح ترافیک شود با توجه به پارامتر‌هایی چون ساعت ورود و خروج از محدوده طرح، مشمول جریمه 109هزار تومانی می‌شود که پیامک آن هم برای راننده ارسال می‌شود و یک‌ماه هم برای پرداخت آن فرصت دارد. جالب اینکه طرح ترافیک را فقط به‌صورت روزانه می‌فروشند می‌گویند فروش ساعتی طرح ترافیک ندارند!

کار غیرقانونی یا شغل کاذب؟
از یک فروشنده سیار طرح ترافیک درباره قانونی بودن این کار سؤال کردیم که در جواب گفت:«از طریق پلاک خودرو و کد ملی فرد با گوشی موبایل برایش طرح ترافیک می‌خریم و حسابش را شارژ می‌کنیم. کار ما قانونی و طرح خریداری شده کاملا معتبر است.»
 فروشندگان وقتی متوجه می‌شوند که خبرنگار هستیم تمایلی برای گفت‌وگو و دادن اطلاعات از خودشان نشان نمی‌دهند و فقط بر درست و قانونی بودن فعالیت‌شان تأکید و پافشاری می‌کنند. در خوش‌بینانه‌ترین حالت می‌توان گفت که فروش طرح در حاشیه خیابان یک شغل کاذب است که از ناآگاهی یا تنبلی برخی از شهروندان برای ثبت‌نام و رزرو طرح ترافیک از طریق سامانه تهران‌من استفاده یا بهتر است بگوییم سوءاستفاده می‌کنند.

شغلی که منسوخ شده است
 در سال‌های گذشته و قبل از راه‌اندازی سامانه «تهران من»، طرح ترافیک به شکل دستی از طرق مختلف از جمله دکه‌های روزنامه‌فروشی یا همین فروشندگان سیار عرضه می‌شد، اما همچنان برخی‌ها در شهر تهران از این طریق کاسبی می‌کنند. نکته جالب داغ بودن این بازار است و احتمالا از این راه، درآمد خوبی هم به جیب می‌زنند که از ساعات اولیه صبح تا عصر به این حرفه مشغولند!

سامانه «تهران من» تنها راه خرید طرح ترافیک
عمار سعیدیان‌فر، معاون بهره‌برداری از سیستم حمل‌ونقل و محدودیت‌‌های ترافیکی سازمان حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری تهران با تأکید روی این موضوع که برای خرید طرح ترافیک هیچ مسیری جز سامانه«تهران من» و ثبت مشخصات فرد و خودروی متقاضی وجود ندارد، در این رابطه به همشهری می‌گوید:«هیچ راه و مسیری برای خرید طرح ترافیک خارج از اپلیکیشن تهران من وجود ندارد و هیچ باگ و خطایی هم در این فرایند وجود ندارد که کسی بتواند از آن سوءاستفاده کند. او ادامه داد: از سال‌1397 که فروش طرح از طریق سامانه آغاز شد، فروش دستی طرح که قبلا از طریق کیوسک‌های مطبوعاتی صورت می‌گرفت متوقف شد. از آن سال تعداد افرادی که در حاشیه خیابان طرح ترافیک می‌فروشند بسیار کم شده است. اغلب تهرانی‌ها با روش خرید طرح ترافیک از طریق سامانه تهران من آشنا هستند و 90درصد خودرو‌های پلاک تهران و حدود 4میلیون پلاک در سامانه ثبت‌نام کرده‌اند. احتمالا فروشندگان طرح ترافیک از ناآگاهی مردم سوءاستفاده می‌کنند و با گرفتن مبلغ اضافه از طریق اکانت فرد، به جای او وارد سامانه شده و برایش ثبت‌نام می‌کنند. سعیدیان فر افزود: شگرد برخی هم برای ورود خودرو به طرح ترافیک مخفی و پنهان کردن پلاک خودرو است. از آنجا که در روزهای ممنوعیت، خرید ورود به طرح ترافیک ممکن نیست، افرادی که ادعای فروش طرح را در این ایام دارند از مردم کلاهبرداری می‌کنند. توصیه ما به مردم این است که برای خرید طرح حتما خودشان از طریق سامانه تهران من اقدام کنند تا جلوی هرگونه سوءاستفاده گرفته شود.»

راهنمای خرید طرح ترافیک از «تهران من»
 برای خرید  ورود به طرح ترافیک به‌صورت ساعتی و روزانه می‌توانید از طریق سایت تهران من اقدام کنید. برای این کار ابتدا باید در این سامانه ثبت‌نام کنید. برای ثبت‌نام به سایت  https://my.tehran.ir مراجعه کرده و روی دکمه ثبت‌نام در بالا و سمت چپ صفحه کلیک کنید. با کلیک به فرم مربوطه منتقل ‌می‌شوید. بعد از ثبت‌نام در «تهران من» می‌توانید خدمات مختلفی ازجمله خرید طرح ترافیک را انجام دهید. برای نصب اپلیکیشن تهران من هم کافی است به سامانه‌های امن نصب اپلیکیشن مراجعه کنید. بعد از ورود به این برنامه کافی است اسم تهران من را سرچ کنید، بعد ‌با زدن روی دکمه ins‌tall  می‌توانید در زمانی کوتاه آن‌را نصب و استفاده کنید.

  پس از ورود به سایت، گزینه ثبت‌نام را از منوی بالای صفحه انتخاب کنید.
   در این مرحله اگر قصد خرید طرح ترافیک برای خودروی شخصی خود را دارید و نماینده شرکت نیستید، گزینه شخص حقیقی را انتخاب و در غیراین‌صورت گزینه حقوقی را انتخاب کنید.
  در این مرحله کد ملی، تاریخ تولد و نام کاربری، رمز عبور و شماره تلفن همراه خود را وارد کنید و با وارد‌کردن کد امنیتی روی دریافت کد تأیید بزنید. (نام کاربری و رمز عبور خود را در جایی یادداشت و حفظ کنید تا برای ورودهای بعدی دچار مشکل نشوید.)
  کد تأییدی برای شما پیامک می‌شود، با واردکردن کد ارسالی در سامانه، ثبت‌نام شما تکمیل شده و می‌توانید وارد سامانه شوید.
  با مراجعه به بخش کیف پول شهروندی، کیف پول خود را برای خرید طرح ترافیک یا شارژ‌کردن کارت بلیت و... شارژ کنید (در زمان ورود به طرح، مبلغ عوارض به‌طور خودکار از حساب کاربری شما کسر می‌شود.)
  برای خرید طرح باید مشخصات شماره پلاک و شماره vin (در پشت کارت ماشین درج شده است) را وارد کنید. برای این منظور روی گزینه افزودن خودرو بزنید و در صفحه بعدی اطلاعات درخواست‌شده را وارد کنید.(سپس پیامی به شما نشان داده می‌شود که درصورت درست‌بودن اطلاعات، روی گزینه «تأیید» کلیک کنید.)
  پس از واردکردن این اطلاعات می‌توانید اقدام به خرید مجوز روزانه از همین بخش کنید.