به روستا برمی‌گردیم

راحله عبدالحسینی-روزنامه‌نگار

‌‌از زمین و آسمان آتش می‌بارید. روزهای اول جنگ تحمیلی روستاهای مرزی غرب کشور دیگر جایی برای زندگی نبود. روستاییان زمین‌های کشاورزی، باغات و همه دار و ندارشان را رها کردند و راهی شهرها و روستاهای دور و نزدیک شدند، اما دل‌شان در گرو روستا بود. با شروع جنگ تحمیلی روستاهای مرزی در استان‌های آذربایجان غربی، کردستان، کرمانشاه، ایلام و خوزستان خالی از سکنه شد. بعد از جنگ تحمیلی هم زمین‌های مین‌‌گذاری شده، مانعی برای بازگشت روستاییان بود. با پاکسازی زمین‌ها بازگشت به روستاهای مرزی آغاز شد و به تازگی عملیات بازسازی و احیای روستاهای مرزی برارعزیز، قلعه‌سفید و هدایت در قصرشیرین کرمانشاه آغاز شده‌ است.

روستا زنده می‌ماند
اهالی روستاهای مرزی آذربایجان غربی، کردستان، کرمانشاه، ایلام و خوزستان روزهای نخست جنگ تحمیلی با دست خالی مقابل دشمن ایستادند. چندی بعد که قرار شد روستاها را خالی کنند تا نیروهای نظامی مستقر شوند راهی شهرها و روستاهای اطراف شدند.
سیدآزاد حسینی، یکی از اهالی روستای مرزی بله‌بزان کرمانشاه که زمزمه احیای آن نیز شنیده می‌شود، آن روزها را به خوبی به‌خاطر دارد و به همشهری می‌گوید: «کوچ غیرمنتظره، ما را ساکن شهر پاوه کرد. مهاجرت به شهر باعث شد برخی دستفروشی کنند. سقزچینی و بنه‌‌چینی هم بلد بودیم.» حسینی از اواخر سال 1366که آتش جنگ آرام شده ‌بود اینطور می‌گوید: «فکر باغ‌های انار و گردو از ذهن ما بیرون نمی‌رفت. اهالی حدود 5کیلومتر را پای پیاده طی می‌کردند تا به روستا برسند و باغ تشنه را آبیاری کنند.»
حسینی ادامه می‌دهد: «آن زمان روستا 100‌خانوار داشت. روستاهای مرزی که جان بگیرد مبادلات مرزی هم رونق می‌گیرد.»  جبار مظلوم، از اهالی روستای مرزی قلعه‌سفید کرمانشاه است که مویی سپید کرده و از آن روزگار سینه‌ای پر از خاطره دارد. می‌‌گوید: «زمین‌های کشاورزی در روستایی که بیشتر از 30سال است از آن مهاجرت کردم، هنوز هم برایم خیلی ارزش دارد. گندم می‌کاشتم.» او به همراه خانواده به اسلام‌آباد غرب مهاجرت کرد. چند سال بعد دوباره راهی شهر دیگری شد. می‌گوید: «با جان و دل به روستا برمی‌گردم.»

 تقویت مرز با احیای روستاهای مرزی
مدیر امور روستایی کرمانشاه، حریم مرز را یکی از عوامل مهم برای احیای روستاهای مرزی می‌داند و به همشهری می‌گوید: «حریم مرز مدت‌ها 5کیلومتر بود که اجازه هیچ ساخت و‌سازی‌ داده نمی‌شد. الان به کمتر از یک کیلومتر رسیده ‌است.»
امیر خسروانی ادامه می‌دهد: «برخی از این روستاییان به استان‌های اطراف و حتی کرج، تهران و شهرهای شمالی مهاجرت کردند و چندان تمایلی به بازگشت ندارند. احیای روستاهای مرزی خالی از سکنه به تقویت مرز نیز کمک می‌کند.»
به‌گفته خسروانی، اجرای سامانه گرمسیری(طرح توسعه منابع آب و خاک برای پیشرفت و توسعه مناطق مرزی) یکی از مشوق‌های بازگشت روستاییان است. کرمانشاه 3 هزار و 195روستا دارد که 600 روستا خالی از سکنه است.
به‌گفته فرشاد سلیمانی، بخشدار مرکزی قصرشیرین ۷۲ قطعه زمین در روستای برارعزیز به مالکان برای بازسازی واحدهای مسکونی واگذار می‌شود. 50قطعه آن به افرادی که کد بازسازی دارند به‌صورت بلاعوض و رایگان واگذار می‌شود و ۲۲ قطعه آن نیز مربوط به مالکانی است که اکنون در قید حیات نیستند و قرار است با معرفی نماینده ورثه برای دریافت زمین معرفی شوند. طبق طرح هادی روستای برارعزیز هریک از واحدهای مسکونی ۳۴۵ مترمربع مساحت دارد.‌