تهران تمیزتر خواهد شد

لیلا شریف-روزنامه‌نگار

نظافت کلانشهری مانند تهران سختی‌های خودش را دارد و نبود سیستم یکپارچه در تنظیف شهر نیز موجب شده بود تا شهر تهران نه‌تنها در حوزه ماشین‌آلات رفت‌وروب وضعیت مناسبی نداشته باشد، بلکه در برخی نقاط به‌دلیل عملکرد نامناسب پیمانکارها، شهروندان زبان به گلایه از وضعیت نظافت بگشایند. نارضایتی شهروندان در بعضی نقاط از وضعیت موجود حاصل سیاستگذاری ناصحیح در دوره‌های مختلف و انباشت کمبودها بود؛ به همین دلیل مدیریت شهری فعلی تصمیم گرفت تا گام مهمی در جهت رفع کمبودها و مشکلات بردارد. اجرایی شدن نظام تحول امور رفت‌وروب، نظافت و مدیریت پسماند شهر تهران و بهره‌برداری از کارخانه بازیافت پسماند ساختمانی گام‌های مهمی که روز گذشته همزمان با نودمین پویش امیدوافتخار از سوی شهرداری تهران در این میدان برداشته شدند. پیگیری نظام تحول به چند‌ماه قبل بازمی‌گردد، درست در 22مرداد‌ماه بود که علیرضا زاکانی، شهردار تهران، حکم مسئولیت راهبری و اجرای یکپارچه نگهداشت شهر در حوزه تنظیف را به مدیرعامل سازمان مدیریت پسماند واگذار کرد تا از این طریق مسیر تغییر و یکپارچه‌سازی‌ نگهداشت شهر هموار شود.

زمینه‌سازی‌ برای کاهش پدیده زباله‌گردی
سازمان پسماند با بازگشت به مفاد اساسنامه، انجام تکالیف مدیریت پسماند را سرعت بخشید و سرانجام پس از گذشت 4‌ماه زمینه برای ثبت تمامی امور مربوط به رفت‌وروب و نظافت شهر تهران در قالب14پیمان با بهره‌مندی از سند فهرست بهای ابلاغی سازمان برنامه و بودجه در حوزه پسماند مهیا شد.
وضعیت جدید تنظیف شهر علاوه بر کاهش تعداد قراردادها از ۱۵۴ مورد به ۱۴ قرارداد، مزایای بسیاری همچون جلوگیری از هدررفت زمان مدیریت شهری در برگزاری مستمر مناقصات در ایام سال، کاهش پدیده زباله‌گردی با ایجاد ذی‌نفع واحد در پیمان‌ها، ورود پیمانکاران دارای توانمندی‌های مالی و فنی مطلوب، نوسازی ناوگان ماشین‌آلات توسط بخش خصوصی به‌دلیل کاهش ریسک سرمایه‌گذاری و 3ساله شدن زمان پیمان‌ها و همچنین واگذاری یکپارچه زنجیره پسماند به پیمانکار واحد از بخش خصوصی در هر پیمان، ارتقای نظام نظارت یکپارچه به‌دلیل کارفرمایی متمرکز سازمان مدیریت پسماند را به همراه خواهد داشت.

پسماند ساختمانی مدیریت می‌شود
در کنار اجرایی شدن نظام تحول امور رفت‌وروب، احداث کارخانه بازیافت پسماند ساختمانی نیز قرار است، تغییر و تحولات مهمی را در شهر رقم بزند.
این پروژه در زمین مجتمع پردازش و دفع آبعلی با ظرفیت اولیه 3300تن در روز برای مدت ۱۱سال با ارزش سرمایه‌گذاری به میزان ۱۷۵میلیارد ریال عملیاتی شده است. براساس اطلاعات موجود باید گفت که این کارخانه قابلیت افزایش پذیرش تا میزان 8هزار تن در روز از مجموع ورودی پسماند ساختمانی مجتمع آبعلی و دپوهای موجود از سالیان گذشته را خواهد داشت.
چنین اقدامی، زمینه را برای حذف پسماندهای ساختمانی در گوشه و کنار شهر فراهم خواهد کرد تا از این به بعد شاهد چهره زشت شهر به‌دلیل انباشت این دسته از پسماندها نباشیم.

مکث1
 بازیافت 3300 تن پسماند ساختمانی در فاز اول ممکن شد

علیرضا زاکانی، شهردار تهران: برخی موضوعات هستند که مستقیما مسئولیتش برعهده مدیریت شهری است و در همین راستا انتظار اجرایی شدن تحولات در شهر وجود دارد. ما مسیری را دنبال کردیم که هم باری از دوش شهر برداشته شود و هم منشأ تحول باشد. در تهران محتوا و چارچوب پیمان‌ها معیوب بود و از این وضعیت سوءاستفاده می‌شد و بار شهر زمین می‌ماند. ماموریت جدیدی که برای معاونت خدمات شهری و سازمان پسماند تعیین شد، این بود که تحول را درنظر داشته باشند. مدت‌ها زیرساخت‌های این کار مهیا شد و آثار این کار به‌زودی در شهر نمایان خواهد شد. هر ناحیه برای جمع‌آوری زباله ‌تر و هر منطقه برای پسماند خشک پیمان جداگانه داشتند؛ درنتیجه نظام جامع مدیریتی برای پسماند در شهر وجود نداشت که آثار بدی می‌گذاشت و شبکه‌های متعددی از استثمار کودکان ایجاد شده بود. در چند سطح کار انجام شد. در گام اول تمام اینها به مناقصه‌هایی تبدیل شد و اکنون ۱۴پیمانکار مشغولند. این پیمانکاران موظف شدند که مطابق با نیاز شهر تجهیزات داشته باشند و امروز ۲۰۰دستگاه خودروی پسماند به شهر خواهد آمد. بسترهای کار آماده  است و تا ابتدای‌ماه آتی به شکل کامل اجرایی خواهد شد. کف تجهیزات ۴۸۰دستگاه است که امروز نیمی از آنها مورد بهره‌برداری قرار می‌گیرد. بخش دیگری نیز برای تقویت حوزه پسماند توسط سازمان مدیریت پسماند مهیا شد. به این ترتیب در مسیر موجود بسترهای لازم فراهم شده و از این‌ماه کار به‌صورت عملیاتی دنبال می‌شود. روزانه ۷هزار تن زباله در شهر تهران جمع‌آوری و از این میزان ۵هزار‌تن به مرکز پردازش آرادکوه منتقل می‌شود؛ این انتقال به آرادکوهی که شهروندان تهرانی را آزار می‌دهد و قبله تهران را تحت‌تأثیر قرار داده، انجام می‌شود؛ بنابراین شرایط شهر با این تحول تغییر خواهد کرد. در دولت موضوع برخورد با کسانی که ضایعات را خریداری می‌کنند، دنبال شد تا برخورد قانونی با آنها صورت بگیرد. همچنین مقرر‌شد بخش امنیتی برخورد با شبکه‌های استثمار کودکان را دنبال کنند. در طرح تحول، هر منطقه‌ای متولی کارکردهای خاص خود منطقه است و از سوی دیگر نیز در سفر چین بهره‌گیری از زباله‌سوز ۶هزار تنی در تهران برای تولید ۳هزار مگاوات برق روزانه دنبال شد.
در پسماند ساختمانی نیز تنها برای ۱۰هزار تن از ۳۰هزار تن پسماند ساختمانی تهران پیش‌تر تدبیر شده بود که با کارخانه‌ای که امروز به بهره‌برداری رسید و حداکثر ظرفیت آن حدود ۸هزار تن است می‌توان برای ۱۸هزار تن از پسماند ساختمانی تهران برنامه‌ریزی دقیق انجام داد. به این ترتیب برای زباله‌های ساختمانی شرایط جدیدی در حال رقم خوردن است و همه آنچه در این حوزه اتفاق می‌افتد باید به شهروندان اطلاع‌رسانی شود. الگوی جدید از خدمت‌رسانی را در شهر فراهم می‌کنیم. در حوزه زیباسازی شهر نیز اتفاقات خوبی در راه است. قطعا ما به شرایط فعلی راضی نیستیم و انتظارات ویژه‌ای از پیمانکاران و مناطق داریم.  نزدیک به 1450میلیارد تومان ماشین‌آلات خریداری شده و به شهر اضافه می‌شود. برای موضوع پسماند ساختمانی علاوه ظرفیت ۱۰هزار تنی سابق، کارخانه‌ای با ظرفیت بیش از ۸هزار تن ایجاد شده که امروز با مقدمه ظرفیت افتتاح 3300تن آغاز به‌کار کرد تا ما بتوانیم از بعد زیست‌محیطی و ایجاد بهره‌مندی از پسماندهای ساختمانی اقدام مهمی انجام دهیم. در آینده بسیار نزدیک بحث دستیابی به زباله‌سوز ۶هزار تنی تهران نیز محقق خواهد شد. شروع به‌کار زباله‌سوز ۶هزار تنی پس از قرارداد، حداقل ۲سال زمان می‌برد.

مکث2
کاهش میانگین سن خودروهای رفت‌وروب به 4سال

رضا محمدی، مدیرعامل سازمان مدیریت پسماند شهرداری تهران: سال‌ها بحث طرح تحول در موضوعات خدمات شهری مطرح بود و اکنون اجرایی شده است. پیش‌نیازهایی همچون زمانبندی مطرح بود تا پیمانکاران با مناطق همراه شوند. برای این موضوع با هریک از پیمانکاران جلسه گذاشته شد. از سوی دیگر لازم بود تا اساسنامه را براساس طرح تحول تغییر دهیم و این طرح را تسریع بخشیم. فهرست بهای سازمان برنامه را برای نخستین‌بار پذیرفتیم و تبدیل به یک خط‌کش برای شهرداری شد. برای کاهش زباله‌گردها نیاز به طرح «نوماند»  و اجرای طرح تحول داشتیم. طرح تحول در بخش تحول جغرافیای خدمت، محتوای پیمان و نوسازی خودروها مورد توجه است. خودروها در این طرح تحول به میانگین عمر ۴سال رسیدند. برای نیروی انسانی مورد نیاز با حقوق مکفی نیز پیگیری کردیم تا کارگر احساس کند که یک شغل دارد.
این طرح موجب می‌شود تا تکثر پیمانکار کاهش پیدا کند؛ به همین دلیل قراردادها را از ۱۵۴ مورد به ۱۴قرارداد رساندیم. ما توانستیم مانع هدررفت توان شهرداری برای برگزاری مناقصه در طول سال شویم و برای ۳سال مناقصه‌ها را انجام دادیم؛ از سوی دیگر پیمانکارانی با توان فنی مناسب وارد کار شدند. همچنین ما در این طرح می‌توانیم نظارت کاملی بر قراردادها داشته باشیم. در مورد بحث خاک و نخاله ما بیش از ۲۸ تا ۳۰هزار تن خاک و نخاله در روز داریم که منابع طبیعی را نابود می‌کنند. در همین راستا کارخانه بازیافت پسماند ساختمانی با سرمایه‌گذاری بخش خصوصی آغاز به‌کار کرده است. فاز نخست این کارخانه شامل تولید انواع شن و ماسه دانه‌بندی شده از محل دپوهای پسماند ساختمانی در مجتمع آبعلی می‌شود که با تکمیل در فازهای بعدی پروژه تولید آسفالت، بتن و سایر محصولات بتنی به میزان بالاتر از مقدار پیش‌بینی شده در قرارداد انجام خواهد شد. این مجموعه، قابلیت افزایش پذیرش تا میزان 8هزارتن در روز از مجموع ورودی پسماند ساختمانی مجتمع آبعلی و دپوهای موجود از سالیان گذشته را خواهد داشت.


مکث3
همه برای اصلاح وضعیت نظافت شهر کمر همت بسته‌ایم

مهدی چمران، رئیس شورای شهر تهران: از همان ابتدا که مدیرعامل سازمان پسماند را دیدم، سؤالم این بود که چه زمانی بساط زباله‌گردها برچیده می‌شود؛ چراکه نه‌تنها مردم، بلکه شهرداری هم درک کرده که شرایط مناسب نیست. امیدوارم این برنامه‌ها زودتر اجرایی شود و تهران از وضعیت بدمنظری کنونی نجات پیدا کند.
 همه کمر همت بسته‌ایم تا وضعیت اصلاح شود. امیدواریم هرچه سریع‌تر دستگاه زباله‌سوز در پایتخت نصب شود تا ما شاهد نباشیم که شیرابه‌ها به زمین برود و برای محیط‌زیست مشکلاتی به‌وجود بیاورد. ما این زمین راآلوده و آب‌هایش را مصرف می‌کنیم و در آینده با فرونشست به آیندگان می‌دهیم. امیدواریم با این طرح، زیبایی و پاکی طبیعت به آیندگان برسد.