ماجرای مهاجرت روستاییان ایلامی به استرالیا

اظهارنظر یک استاد جمعیت‌شناس دانشگاه تهران درباره مهاجرت ۱۱۵ نفر از روستای آبهرپایین در شهرستان دره‌شهر ایلام، خبرساز شده‌ است.
رسول صادقی، دانشیار گروه جمعیت‌شناسی دانشگاه تهران در نهمین کنگره انجمن روانشناسی ایران که در اواخر آبان ماه‌ 1402برگزار شد  با بررسی ابعاد اجتماعی مهاجرت گفته بود: «در برخی از مناطق کشور با بحثی با عنوان فرهنگ مهاجرت مواجه هستیم. در شهرستان دره‌شهر در ایلام، روستایی را می‌توانم مثال بزنم که ۱۱۵ نفر از پسران آن به استرالیا رفته‌اند. ۴۰ نفر دیگر از جوانان ‌ این روستا هم در‌ سال ۲۰۱۵ به‌صورت غیرقانونی به اروپا رفته اند. این روستا اکنون تقریبا ترکیب زنانه دارد.» اما اصل ماجرای این اظهارنظر چیست و تا چه حد درباره دیگر روستاها قابل تعمیم است؟
هوشنگ طاهری، فرماندار دره‌شهر، این‌گفته‌ها را تکذیب و رسول صادقی برای پرهیز از تعمیم‌های منطقه‌ای و ملی و برای روشن شدن اذهان عمومی نکاتی را بیان کرد. این استاد دانشگاه گفت: «روستای آبهرپایین در شهرستان بدره ایلام  نمونه بارزی از اثرگذاری شبکه‌های مهاجرتی و شکل‌گیری فرهنگ مهاجرت است. در سطح بین‌المللی نیز نمونه‌های متعددی از این دست وجود دارد. برای مثال، می‌توان به برخی مناطق روستایی در فوجیان چین، حیدرآباد هندوستان و مناطقی در کشورهای فیلیپین، مکزیک، ترکیه، رومانی و... اشاره کرد. بیشتر مطالعات حوزه مهاجرت در ایران به‌دنبال توضیح و تبیین دلایل شکل‌گیری مهاجرت بوده‌اند و در این راستا بر مجموعه‌ای از عوامل اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و محیط‌زیستی تأکید داشته‌اند. اما شرایطی که مهاجرت را آغاز می‌کند ممکن است با شرایطی که آن را تداوم می‌بخشد کاملا متفاوت باشد. درخصوص تداوم مهاجرت، نقش شبکه‌های اجتماعی (دوستی و خویشاوندی) و فرهنگ مهاجرت به‌ویژه در اجتماعات کوچک و روستایی اهمیت زیادی دارد که در کشور ما کمتر به آن پرداخته شده ‌است. شبکه روابط خویشاوندی و دوستی باعث به‌وجود آمدن زنجیره مهاجرتی می‌شود و ادامه این روند، منجر به مهاجرت بیشتر و شبکه‌های جدیدتر و حتی شکل‌گیری فرهنگ مهاجرت می‌شود. افراد در یک اجتماع کوچک (مانند یک روستا) به یکدیگر پیوند و گره خورده‌اند؛ به این معنی که تصمیم مهاجرت آنها می‌تواند بر سایرین نیز اثرگذار باشد. از این رو‌ از شبکه روابط اجتماعی و خویشاوندی به‌عنوان چسب مهاجرت یاد می‌شود؛ زیرا شبکه‌های فراملی به شکل قدرتمندی مهاجرت را شکل می‌دهند.» ‌