گزارش
7/6 ریشتر یک زلزله خیلی عادی در ژاپن
با توسعه فناوری‌های مختلف، اکنون ژاپن توانسته است هر زلزله‌ای را مهار کند
عمادالدین قاسمی‌پناه-روزنامه‌نگار
با زلزله روز گذشته ژاپن یک‌بار دیگر، فناوری‌های مرتبط با این رخداد طبیعی، مورد توجه قرار گرفته است. به‌طور کلی 3دسته فناوری در ارتباط با زلزله در حال توسعه است: دسته اول مربوط به پیش از زلزله است که بارزترین آن سنسورهای هشداردهنده هستند. گروه دوم فناوری‌های حین زلزله است که کارآمدترین آن فناوری‌های مربوط به مقاومت ساختمان است و دسته سوم هم مربوط به پس از وقوع زلزله است که شاخص‌ترین آن روبات‌های زنده یاب هستند. در این میان ژاپن به‌عنوان کشوری زلزله خیز که در فناوری‌های مرتبط با زلزله پیشتاز است، شرایط آرام و مناسبی را برای مردمش ایجاد کرده است.
سیستم‌های هشدار اولیه
سیستم‌های هشدار اولیه برای مدیریت ریسک و آمادگی در برابر بلایا ضروری است. آنها به نجات جان انسان‌ها و کاهش اثرات بالقوه بلایایی مانند زلزله کمک می‌کنند.
گوگل الرت google alert
گوگل الرت، مشهورترین سیستم هشدار زلزله محسوب می‌شود. گوگل با توسعه یک سیستم هشدار روی سیستم‌های عامل اندروید، این امکان را فراهم کرده که لحظاتی پیش از وقوع زلزله، کاربران مطلع شوند. این قابلیت روی گوشی‌های اندروید با عنوان هشدارهای فوری بیسیم (wireless emergency alerts) برای کاربران فراهم شده است.
سامانه ژاپنی هشدار سونامی
سیستم هشدار سونامی ژاپن هنگامی که موج سونامی در میان اقیانوس حرکت می‌کند، فشار آب را محاسبه می‌کند. این روش می‌تواند هنگام عبور سونامی، ارتفاع موج‌ها را براساس فشاری که حسگرها شناسایی کرده‌اند، تخمین بزند. در این فناوری جدید، از حسگرهای دریایی استفاده شده که با یک کابل فیبر نوری به هم متصل شده‌اند و امکان انتقال داده به رایانه‌ها را فراهم می‌کنند. این روش می‌تواند دقایقی پیش از سونامی، وقوع آن را اعلام کند.
ماهواره تشخیص زلزله
تلاش‌های بسیاری برای استفاده از ماهواره صورت گرفته‌اند. ازجمله پروژه «دیمیتر» فرانسه. به‌نظر می‌رسد ماهواره «آیات» ایران هم از همان روش پایش اختلالات الکترومغناطیسی قبل از زلزله‌ها در یونسفر استفاده می‌کند.
پیش‌بینی از چند روز قبل
پروژه artEmis که مبتنی بر فیزیک هسته‌ای است، با کمک‌های مالی اتحادیه اروپا به میزان 2میلیون یورو تا سال2027 در دست اجراست و قرار است پایه و اساس یک سیستم هشدار اولیه قابل اعتماد برای زلزله‌ها گذاشته شود. این سیستم شبکه‌ای از حسگرهاست که سطوح رادون و سایر پارامترها در منابع آبی انتخاب شده در اروپا را اندازه‌گیری می‌کنند و ممکن است قادر به تشخیص زلزله‌ها از چند روز قبل باشند.
نقش AI
هوش مصنوعی که این روزها تبدیل به بحث داغ همه مردم شده است، می‌تواند به پژوهشگران و دانشمندان کمک کند که از تکنیک «یادگیری ماشین» بهره ببرند. این تکنیک امکان تجزیه و تحلیل تغییرات نامحسوس زمین شناسانه را فراهم می‌کند. به این ترتیب پیش‌بینی زودتر زلزله، حتی در حد 30ثانیه، می‌تواند انسان‌های بسیاری را نجات دهد.
فناوری‌های حین و پس از زلزله
شبکه‌های اجتماعی
شبکه‌های اجتماعی ازجمله ایکس (توییتر سابق) به کاربرانی که در محل وقوع بلایای طبیعی خاص قرار دارند، اجازه می‌دهد تا با یکدیگر در ارتباط باشند.
اپلیکیشن‌های زلزله
اپلیکیشن‌های موبایلی برای هشدار زلزله از سوی چند شرکت توسعه یافته‌اند. این اپلیکیشن‌ها به مردم کمک می‌کند که در هنگام زلزله ایمن بمانند. Life360 و FEMA فقط 2نمونه از این اپلیکیشن‌ها هستند.
روبات‌های زنده یاب
روبات‌های سنسوردار و دوربین دار به حفره‌های بسیار کوچکی وارد می‌شوند و مشخصات دقیقی از وضعیت افرادی که زیر آوار مانده‌اند، ارائه می‌کنند. این روبات‌ها میزان جراحت، نوع جراحت و محل دقیق قربانیان را به امدادگران می‌دهند تا نتیجه مطلوبی حاصل شود.
پهپادها
یکی از تأثیرگذارترین فناوری‌ها در هنگام زلزله، پرنده بدون سرنشین است که تصاویر 360درجه ای از محل فاجعه می‌گیرد و قبل از رسیدن امدادگران، کمک‌های مختلف ازجمله کمک‌های پزشکی را ارائه می‌دهد.
یادآور فوکوشیمای 2011
زمین‌لرزه‌ای قدرتمند روز دوشنبه(دیروز) مرکز ژاپن را لرزاند و هشدارهایی را برای ساکنان این کشور برای تخلیه برخی مناطق در سواحل غربی این کشور به‌وجود آورد. شبکه تلویزیونی NHK گزارش داد که زمین‌لرزه با قدرت اولیه 7.6ریشتر، امواجی به بزرگی حدود یک متر را در امتداد بخش‌هایی از سواحل دریای ژاپن به‌همراه داشت که انتظار می‌رود موج بزرگ‌تری داشته باشد. زمین‌لرزه سال2011 فوکوشیما، سونامی با امواج 15متری ایجاد کرده بود. در زلزله و سونامی سال2011، نیروگاه هسته‌ای فوکوشیما دایچی به‌شدت آسیب دید.
