دلیل ضعف سامانه‌های بارشی ایران

مجید جباری؛ روزنامه‌نگار

کارشناس مستقل هواشناسی با اشاره به انتشار نقشه‌های هواشناسی که نشان می‌دهد سامانه‌های بارشی در داخل مرزهای ایران ضعیف و کم‌بارش می‌شود، احتمال تأثیر هارپ را
بر این شرایط رد نکرد.  محمدرضا جاویدی درگفت‌وگو با همشهری عامل اصلی کم‌اثر شدن سامانه‌های بارشی در آسمان ایران را کاهش رطوبت در عرصه‌های طبیعی به‌دنبال برداشت بی‌رویه از سفره‌های زیرزمینی عنوان کرد و از احتمال اثرگذاری هارپ و دخالت دیگر کشورها در این زمینه سخن گفت:«حرف و حدیث دراین‌باره زیاد است. برخی از تأثیر احتمالی هارپ(تغییر عمدی آب و هوایی از سوی کشورهای دیگر) بر شرایط کنونی کشور می‌گویند که به عقیده من می‌تواند دخالت کشورها در این موضوع تأثیر‌گذار باشد، اما باید در این زمینه تحقیقات بیشتر و تخصصی صورت بگیرد. تا آن زمان، فقط احتمال تأثیر هارپ بر شرایط اقلیمی و کم‌بارشی سامانه‌های جوی در ایران وجود دارد و به‌طور قطع نمی‌شود درباره آن اظهارنظر کرد.ضمن اینکه این عامل را هم نمی‌شود رد کرد.»  این کارشناس مستقل هواشناسی به دیگر عوامل کم‌بارشی سامانه‌های جوی در آسمان ایران اشاره کرد و افزود: «اگر به سال‌های قبل مثلا 3-2 ‌دهه قبل برگردیم، تقریبا در سراسر کشور دریاچه‌ها، تالاب‌ها و آب‌های زیرزمینی سطح بسیار بالاتری داشتند و از وضعیت به‌مراتب بهتری برخوردار بودند. متأسفانه برداشت‌های بی‌رویه از آب‌خوان‌ها و سفره‌های آب زیرزمینی طی این سال‌ها به اندازه‌ای بوده که شرایط را دربسیاری از مناطق کشور بحرانی کرده است.کاهش آب‌های زیرزمینی به‌ عدم‌مدیریت صحیح در توزیع آب‌های زیرزمینی و الگوی مصرف به‌ویژه در حوزه کشاورزی که 90درصد آب‌های زیرزمینی در این حوزه مصرف می‌شود، برمی‌گردد. کاهش سفره‌های زیرزمینی آب موجب کاهش تغذیه درختان شده است.درواقع رطوبتی از ریشه به درختان نمی‌رسد که بخواهند این رطوبت را درجو منتشر کنند.بسیاری از دریاچه‌ها و تالاب‌ها به همین دلیل و به سبب افت شدید سفره‌های زیرزمینی آب در کنار تخصیص نیافتن حقابه خشک شده‌اند. خشک شدن این منابع مهم رطوبتی کشور، طبیعتا سبب کاهش بارش می‌شود.»
جاویدی به برخی خطاهای کارشناسان هواشناسی در یکی، دو‌ ماه اخیر اشاره کرد و گفت: «شرایط به‌گونه‌ای است که امسال ما کارشناسان هواشناسی افسرده شده‌ایم. البته هواشناسی علم احتمالات است و ما پیشگو نیستیم. ایران اگر ماهواره هواشناسی داشت، طبیعتا ضریب خطای کارشناسان خیلی کمتر بود.»