تابستان داغ دیتاسنترهای داغ‌تر

عمادالدین قاسمی‌پناه-روزنامه‌نگار

قطع برق در مناطقی از تهران یک‌بار دیگر دیتاسنترهای پایتخت را با اختلال همراه کرد، صرف‌نظر از اینکه وقتی یک حادثه قابل پیش‌بینی برای چندمین‌بار رخ می‌دهد، نمی‌توان نام اتفاق را بر آن گذاشت، اکنون قطع برق تنها روی دستگاه‌های خانگی و صنعتی یا خاموشی و تاریکی تأثیر نمی‌گذارد. الکترونیکی‌شدن بسیاری از سرویس‌ها ازجمله وب‌سایت‌ها و اپلیکیشن‌های خدمت‌رسان در حوزه عمومی و شرکت‌ها که متصل به دیتاسنترهای کوچک و بزرگ هستند، تأثیر قطعی برق را بیش از گذشته نمایان می‌کند. کارشناسان حوزه فناوری اطلاعات قطع‌ برق دیتاسنترها را عجیب نمی‌دانند، اما آنچه عجیب است، پیش‌بینی نشدن راهکارهای جایگزین و تکرار اتفاقاتی از این دست است. خبرها حاکی از آن است که بعضی از دیتاسنترهای مهم ازجمله آسیاتک، افرانت و آوابرید در پی قطعی برق اخیر دچار اختلال شدند.

تأثیر دمای بالا
اگرچه با قطع‌ برق، یوپی‌اس‌ها به‌طور خودکار برق مورد نیاز دیتاسنترها را تامین می‌کنند، اما شارژدهی یوپی‌اس‌ها محدود است و تنها 10 تا 15دقیقه می‌توانند دیتاسنترها را تغذیه کنند.
دمای مراکز دیتاسنترها در حد مشخصی باید باشد، اما با بالا‌رفتن حرارت در این مراکز، به‌ویژه در تابستان آنگونه که گفته می‌شود دما آنها تا حدود ۵۰ درجه سانتی‌گراد افزایش یافته و در پی این اتفاق بعضی از سرویس‌ها خاموش شده‌اند.
این در حالی است که حتی پس از اتصال دوباره برق، بالا‌بودن دمای مراکز باعث شد تا ساعاتی بعد، امکان در مدار قرار‌گرفتن سرورها فراهم نباشد.
ظاهرا دمای بالا در حدی بوده که بعضی از فعالان اعلام کرده‌اند که یوپی‌اس‌ها انرژی مورد نیاز را تامین کرده‌اند، اما آنچه موجب قطعی سرورها شده، دمای بالا بوده است.

عادی و عجیب
دیتاسنتر digital ocean که از دیتاسنترهای معروف دنیا محسوب می‌شود، در حالی دچار آتش‌سوزی شد که هیچ بک‌آپی نداشت. دیتاسنتر مهم بامداد آروان هم که در فرودگاه پیام مستقر است، چند‌ ماه پیش به‌خاطر قطعی برق دچار اختلال شد.
درواقع، قطع برق دیتاسنترها امری غیرمعمول محسوب نمی‌شود، اما آنچه عجیب است، پیش‌بینی نکردن راه‌حل‌هایی برای رفع اختلال است. چندی پیش، بعضی از پیام‌رسان‌های بومی هم به‌خاطر قطعی برق دچار اختلال شدند.
آرش کریم‌بیگی، مدیرعامل شاتل موبایل در این مورد به همشهری می‌گوید: «وقوع این اتفاقات غیرقابل اجتناب است. با این حال، باید از این اتفاقات برای آینده درس گرفت تا به لحاظ فرایندی، هم وقوع اختلال و هم زمان ریکاوری آن به حداقل برسد.»

چه باید کرد؟
فرهاد نعیمی، کارشناس فنی در گفت‌وگو با همشهری با اشاره به اینکه در تئوری نباید برق دیتاسنترها قطع شود، اما تأکید می‌کند که با این حال بعضی مواقع برای هر دیتاسنتری امکان چنین اتفاقی وجود دارد.
نعیمی در پاسخ به این پرسش که چگونه می‌توان از قطع برق دیتاسنترها جلوگیری کرد؟ می‌گوید: «یکی از پیش‌بینی‌ها می‌تواند دریافت برق از 2پست مختلف باشد که اگر به هر دلیلی یکی از آنها قطع شد، دیگری بتواند پایداری دیتاسنتر را تضمین کند.»
به‌گفته او در حالت دیگر، مراکزی که دیتاسنتر در آنها قرار دارد به اداره برق اعلام می‌کنند که فلان پست، اضطراری است و نباید قطع شود.

نقش ژنراتور
اگر برق شبکه سراسری به هر دلیلی قطع شود، دیتاسنترها به‌طور خودکار به یو‌پی‌اس‌های تعبیه شده متصل می‌شوند و از آن استفاده می‌کنند.
نعیمی با اشاره به اینکه یو‌پی‌اس‌ها زمان زیادی نمی‌توانند برق دیتاسنتر را تامین کنند و بین 10 تا 15دقیقه شارژدهی دارند، یادآوری می‌کند که این زمان فرصتی برای روشن‌شدن ژنراتورهای مرکز است.»
او استاندارد ژنراتورها را هم اینگونه توضیح می‌دهد: «3ژنراتور در مرکز وجود دارد که روشن‌شدن 2ژنراتور کفایت می‌کند، اما امکان دارد ژنراتورها به‌علت نداشتن سوخت یا هر علت دیگری مانند خراب بودن روشن نشوند.»