چرا نجات انزلی دشوار و دور از دسترس است؟

3سال پیش در جلسه «ستاد ملی هماهنگی و مدیریت تالاب‌های کشور» برنامه‌ای 7ساله به‌منظور حفاظت از تالاب انزلی تدوین، ابلاغ و قرار شد با اجرای یک برنامه جامع، تالاب بین‌المللی انزلی که در آستانه خشکیدگی است، دوباره احیا شود.
از آن زمان تا‌کنون اقدامات مختلفی انجام شده است؛ به‌طور مثال، قرار بود با مهندسی معکوس و با کمک صنایع دریایی، نسخه کانادایی دستگاه «برداشت‌کننده علوفه از سطح آب» طراحی و ساخته شود و هم‌اکنون، همزمان با هفته محیط‌زیست 35تن گیاه مهاجم سنبل آبی توسط محیط‌بانان با دستگاه دروگر مخصوص از سطح تالاب انزلی جمع‌آوری و از این پهنه آبی خارج شده است. همچنین قرار بود که با مدیریت رسوبات در محل اتصال رودخانه‌ها به تالاب، جلوی تبدیل انزلی به زمینی خشک گرفته شود. حالا علی سلاجقه می‌گوید: اجرای طرح مدیریت جامع حوزه آبخیز، ورود رسوب به تالاب را متوقف کرده‌ و هزینه‌های لایروبی را از بین برده است.
با وجود اقداماتی که تا‌کنون صورت گرفته، احیای تالاب انزلی‌ مانند سایر تالاب‌های ساحلی در خزر درگیر مسئله تغییر اقلیم است. دریای خزر در یک نوسان طبیعی در حال پسروی است و تغییر اقلیم این نوسان را ‌مانند سایر پدیده‌های طبیعی با شدت و حدت بیشتری به انجام می‌رساند. حجم آب دریای خزر متاثر از رودخانه‌های ورودی است و رود ولگا با 85درصد بیشترین سهم را دارد. هرگونه تغییر انسانی (توسعه کشاورزی و سد‌سازی) و طبیعی در تراز آب این دریا مؤثر است. به همین دلیل در طول هزاران سال گذشته، آب خزر بارها دچار نوسان شده است. تناوب 10 تا 30ساله برای نوسانات کوتاه‌مدت و 200 تا 500ساله برای نوسانات بلندمدت شناسایی شده است. به‌گفته متخصص اکوبیولوژی دریایی، اسناد نشان می‌دهد آخرین باری که آب دریای خزر فروکش کرد، مربوط به سال 1357می‌شود؛ به‌طوری که شبه‌جزیره میانکاله و گمیشان به کلی خشک و تالاب انزلی نیز با کاهش تراز مواجه شد. البته در آن زمان به‌دلیل رسوب‌گذاری کم در تالاب، کاهش تراز دریا در این قسمت کمتر بود.بیش از یک دهه است که بالاآمدن تراز آب متوقف شده و روند، برعکس شده است؛ به‌طوری که در این سال‌ها 1.5متر کاهش تراز ثبت شده است. به‌دلیل تغییرات اقلیم، هوا گرم و باعث شده که سالانه میلیون‌ها مترمکعب آب در سطح 400هزار کیلومترمربعی سطح دریا تبخیر شود. این آب جایگزین نخواهد داشت و روند گرمایش جهانی، میزان تبخیر را افزایش می‌دهد. پسروی آب دریای خزر به اعتقاد متخصصان به‌معنای از‌دست‌رفتن طبیعی تالاب‌های ساحلی است. نجات انزلی دشوار است چون نه‌تنها با عوامل انسان‌ساخت باید مقابله کرد بلکه با عوامل طبیعی نیز کنار آمد.