مدیریت پسماند و توسعه پایدار با راهکارهای هوشمند

ابوعلی گلزاری*

در عصری که با تحول دیجیتال صنایع مختلف شناخته می‌شود، مدیریت پسماند یک حوزه حیاتی مدیریت شهری برای استفاده از نوآوری‌ها و بهینه‌سازی‌ سیستم است. با افزایش تمایل شهرنشینی و نیز افزایش جمعیت، سیستم‌های سنتی جمع‌آوری پسماند کارایی لازم را برای مدیریت پسماند از دست داده‌اند. با این حال، ادغام فناوری اینترنت اشیا (Internet of Things-IoT) در مدیریت پسماند، راه‌حلی برای بهینه‌سازی‌ فرآیندهای جمع‌آوری، کاهش هزینه‌ها و به حداقل رساندن اثرات زیست‌محیطی ارائه می‌دهد.
یکی از مزایای کلیدی استفاده از اینترنت اشیا در مدیریت پسماند، توانایی آن برای نظارت در لحظه و ارائه رویکرد مدیریتی مبتنی بر داده است. روش‌های سنتی جمع‌آوری پسماند مسیرهای ثابت جمع‌آوری را استفاده کرده که منجر به تردد در مسیرهای طولانی و مصرف غیرضروری سوخت می‌شود. با این حال، در سیستم جمع‌آوری هوشمند پسماند، حسگرهای نصب شده در ظروف پسماند می‌توانند سطوح پر شدن ظروف جمع‌آوری را در لحظه شناسایی و گزارش کنند. سپس این داده‌ها به سیستم مدیریت مرکزی ارسال شده و پس از بهینه کردن مسیر، تیم‌های جمع‌آوری پسماند را قادر می‌سازد تا در مسیرهای بهینه‌شده، عملیات جمع‌آوری پسماند را انجام دهند و با نادیده گرفتن ظروفی که ظرفیت آنها به‌حد جمع‌آوری نرسیده، هزینه‌های عملیاتی را کاهش داده و انتشار آلاینده‌های ناشی از مصرف سوخت را به حداقل برسانند.

تصمیم آگاهانه در تخصیص منابع
با استفاده از اینترنت اشیا، شهرداری‌ها می‌توانند تصمیمات آگاهانه‌ای در مورد تخصیص منابع و بهینه‌سازی‌ هزینه بگیرند. داده‌های آنی سطوح پر شدن ظروف جمع‌آوری، امکان برنامه‌ریزی پویا را فراهم کرده که تضمین‌کننده تخصیص کارآمد و مؤثر منابع هستند. با اولویت‌بندی سطل‌های نزدیک به تکمیل ظرفیت، تردد غیرضروری ناوگان جمع‌آوری به حداقل رسیده که منجر به ساده‌سازی‌ عملیات جمع‌آوری پسماند می‌شود. رویکرد مبتنی بر استفاده آنی از داده، نه‌تنها هزینه‌ها را کاهش می‌دهد، بلکه استفاده بهتر از منابع انسانی و خودرو را نیز میسر می‌کند.

افزایش طول عمر زیرساخت‌ها
همچنین پایش لحظه‌ای ناوگان جمع‌آوری پسماند، عملیات بازرسی تعمیرات و نگهداری را به ‌صورت بر خط انجام داده و عملکرد زیرساخت‌های سیستم مدیریت پسماند را تضمین می‌کند. حسگرهای تعبیه شده در ظروف جمع‌آوری پسماند می‌توانند عواملی مانند دما، رطوبت و آسیب به ظروف کنترل کنند. با تجزیه و تحلیل پیوسته این داده‌ها، مشکلات احتمالی بالقوه را می‌توان پیش از ایجاد آسیب شناسایی کرد که امکان مداخله به‌موقع جهت نگهداری یا تعمیر را فراهم می‌کند. این رویکرد کنترلی، باعث افزایش طول عمر زیرساخت مدیریت پسماند شده و با اطمینان از بهره‌برداری پیوسته از سیستم مدیریت پسماند، خدمات جمع‌آوری بدون وقفه پسماند را انجام می‌دهد.

ترویج شیوه دوستدار محیط‌زیست
استفاده از اینترنت اشیا در مدیریت پسماند کاملاً با اهداف پایداری، ترویج شیوه‌های سبز‌تر و دوستدار محیط‌زیست همسو است. با بهینه‌سازی مسیرها و برنامه‌های جمع‌آوری پسماند، مصرف سوخت و انتشار گازهای گلخانه‌ای کاهش یافته که به برخورداری از محیطی پاک‌تر منجر می‌شود. علاوه بر این، سیستم‌های مدیریت هوشمند پسماند، باعث تسهیل در اجرای طرح‌های تفکیک از مبدأ می‌گردد. همچنین این حسگرها می‌توانند موارد تخلیه غیرقانونی را شناسایی کرده و پدیده زباله‌گردی را در شهرها پایش کنند.

تجربه موفق جهانی
بسیاری از شهرها و سازمان‌ها در سراسر جهان پیش از این از اینترنت اشیا برای مدیریت پسماند استقبال کرده‌اند که نتایج چشمگیری به‌ همراه داشته است؛ به‌عنوان مثال سیستم جمع‌آوری پسماند در سنگاپور از سطل‌های هوشمند مجهز به حسگرهای اینترنت اشیا برای نظارت بر سطوح پر، بهینه‌سازی‌ مسیرهای جمع‌آوری و کاهش انتشار آلاینده‌ها در کامیون‌های جمع‌آوری پسماند استفاده می‌کند. پیاده‌سازی این سیستم، منجر به کاهش قابل توجهی در تعداد دفعات جمع‌آوری و هزینه‌های مرتبط با حمل‌ونقل شده ‌است. به‌طور مشابه، شهر بارسلونا با استفاده از ظروف هوشمند پسماند، مشوق‌هایی برای شهروندانی که بازیافت و تفکیک از مبدأ را انجام داده‌اند درنظر گرفته که منجر به بهبود بازیافت و تفکیک از مبدأ در این شهر شده‌ است.
با وجود افزایش چالش‌های مدیریت پسماند، ادغام اینترنت اشیا در مدیریت جمع‌آوری هوشمند پسماند راه‌حلی نوآورانه و پایدار را به مدیران شهری ارائه می‌دهد. نظارت لحظه‌ای، بهینه‌سازی هزینه، نگهداری پیش‌بینی‌کننده و اقدامات بهبود یافته پایدار از جمله مزایای بسیاری است که استفاده از اینترنت اشیا در سیستم‌های مدیریت پسماند به ارمغان می‌آورد. با وجود چالش‌هایی در زمینه اجرای این سیستم، تجربیات بین‌المللی موفقیت‌آمیز و ابتکارات به‌روز در سراسر جهان در حال انجام بوده که پتانسیل عظیم استفاده از اینترنت اشیا را در تغییر شیوه‌های مدیریت پسماند نشان ‌می‌دهد. با پذیرش این فناوری و تقویت همکاری بین‌ بخش خصوصی و دولتی، شهرداری‌ها می‌توانند راه را برای آینده‌ای پاک‌تر، کارآمدتر و پایدارتر هموار کنند.