دانش بنیان
راهکار دانش‌بنیان برای امنیت کنکور
2وزیر قاطعانه اعلام کرده‌اند که در زمان برگزاری کنکور، اینترنت قطع نخواهد شد و از «راهکار دانش‌بنیان» استفاده خواهد شد
عمادالدین قاسمی‌پناه-روزنامه‌نگار
در تازه‌ترین اظهارنظری که درباره چالش قطعی اینترنت در زمان برگزاری کنکور مطرح شده، مسئولان بر استفاده از راهکارهای دانش بنیان به جای قطع کردن اینترنت تأکید کرده‌اند. تاکنون چندین بار به بهانه جلوگیری از تقلب در کنکور، کاربران، کسب‌وکارها و بسیاری از شهروندان شاهد اختلال و قطع شدن اینترنت بوده‌اند. این اتفاق، حتی در برهه هایی باعث شد که قوه قضاییه ورود کند و هشدارهای لازم را در این مورد به مسئولان این اتفاق بدهد. اکنون و درحالی‌که حدود یک‌ماه دیگر آزمون سراسری دانشگاه‌ها برگزار خواهد شد، یک‌بار دیگر شاهد بحث‌هایی هستیم که نگرانی‌هایی را ایجاد کرده است. با این حال، وزرای علوم و ارتباطات تأکید کرده‌اند که این بار اینترنت به هیچ عنوان قطع نخواهد شد، اما به‌طور مشخص اعلام نشده که منظور از راهکار دانش بنیان چیست؟
وزارت ارتباطات کمک می‌کند
پس از جلسه روز گذشته هیأت دولت، 2وزیر در برابر پرسش‌های خبرنگاران درباره چالش قطع اینترنت در زمان برگزاری کنکور قرار گرفتند.
هم وزیر علوم، تحقیقات و فناوری و هم وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات قطع اینترنت در زمان کنکور را رد و تأکید کردند که راهکار مقابله با تخلف و تقلب در کنکور قطعی اینترنت نیست. محمدعلی زلفی‌گل، وزیر علوم، تحقیقات و فناوری در حاشیه جلسه هیأت دولت در این‌باره گفت: ما همه تلاشمان را می‌کنیم تا فرزندانمان در کمال امنیت و آرامش به رقابت علمی بپردازند. او به این سؤال که آیا ماجرای قطعی اینترنت را تکذیب می‌کنید یا نه، پاسخ داد: ان‌شاءالله دکتر زارع‌پور(وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات) به ما کمک می‌کنند، ما نمی‌گوییم قطعی اینترنت، ولی دکتر زارع‌پور به ما کمک می‌کنند که در حوزه‌های امتحانی امنیت کامل وجود داشته باشد. وزیر علوم اگرچه به راهکارهای دانش‌بنیان و فناوری‌هایی بدون قطع اینترنت اشاره کرد، اما از جزئیات این راهکارها سخن نگفت.
کمک، قطع اینترنت نیست
عیسی زارع پور، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات هم گفت: کمک و راهکار ما قطع اینترنت نیست، کمک در ارائه راهکارها و فناوری‌هایی است که بدون ارتباط با شبکه سیار بتوانند مشکل عدم‌امنیت را برطرف کنند. او ادامه داد: ما به همکاران گفته‌ایم این کار را دنبال کنند تا با استفاده از تجهیزاتی که هرگونه سیگنال را در محیط آشکار می‌کند، بتوانند هرگونه ارتباط داوطلب در حوزه‌های آزمون را که در آن شرایط نباید ارتباطی برقرار کند را تشخیص داده و با آن مقابله کنند. بنابراین درحال همفکری باهم هستیم. وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات در پاسخ به اینکه پس هنوز قطعی اینترنت قطعی نشده است، افزود: همانطور که گفتم راهکار، قطع اینترنتی نیست. با قطع اینترنت ممکن است مشکلات دیگری رخ دهد ما باید راه علمی برای این منظور پیدا کنیم.
یک پیشنهاد
دستگاه‌های آشکارساز ابزار الکترونیکی شاید مطمئن‌ترین راهکار برای جلوگیری از تقلب باشند. درصورتی که این دستگاه‌ها در اختیار مراقبان جلسات آزمون قرار بگیرد، به تناوب امکان بررسی همراه داشتن ابزارهای الکترونیکی از سوی داوطلبان وجود دارد. این پیشنهاد اگرچه ممکن است در وهله اول بار مالی داشته باشد، اما به‌مراتب از خسارت قطع اینترنت در کشور کمتر خواهد بود.
چندی پیش هم محمدحسین حاجیلو، رئیس شورای حفاظت آزمون سراسری گفته بود که «همه حوزه‌های آزمون به دستگاه آشکارساز ابزار الکترونیکی مجهز شده‌اند» اما مشخص نیست که آیا علت انتشار سؤالات آزمون دی1401 در فضای مجازی، تعداد محدود آشکارسازها بوده یا موضوع دیگری مطرح بوده است.
تجربه تلخ سال گذشته
دی‌ماه 1401بخش عمده‌ای از مراکز خرید، میادین میوه و تره بار، تاکسی‌های اینترنتی، بانک‌ها و اپلیکیشن‌های مالی به‌خاطر قطع اینترنت برای برگزاری کنکور با یک آشفتگی تقریبا تمام عیار روبه‌رو شدند. صرف‌نظر از موضوع گسترش نیافتن اینترنت ثابت در کشور و استفاده عموم از اینترنت سیار که باعث این مسئله شد، بسیاری از دستگاه‌های پوز سیار با سیم‌کارت کار می‌کنند. میادین میوه و تره بار اغلب از چنین دستگاه‌هایی استفاده می‌کنند که با این اتفاق در عمل، استفاده از آنها غیرممکن شد. بسیاری از مردم و رانندگان تاکسی‌های اینترنتی در خیابان‌ها سردرگم بودند. حتی امکان نسخه‌نویسی الکترونیکی و دریافت دارو از داروخانه‌ها به شکل قابل توجهی ممکن نبود. این در حالی بود که این بار هم، همچون گذشته، دقایقی پس از آغاز آزمون سراسری کنکور، عکس سؤالات در فضای مجازی دست به‌دست شد.
راه‌حل چیست؟
قطع اینترنت در زمان برگزاری آزمون‌ها در سراسر دنیا به‌عنوان راه‌حل شناخته نمی‌شود. اما حتی یک‌بار مسئولان اظهار نکرده‌اند که تجربه کشور‌های دیگر در این موضوع چگونه است؟
فرهاد نعیمی، کارشناس ارتباطات و فناوری اطلاعات در گفت‌وگو با همشهری در پاسخ به این پرسش که چه راهکاری برای رفع این مشکل می‌توان اندیشید می‌گوید: «با کمک گرفتن از شرکت‌های متخصص و فعال در حوزه ارتباطات و فناوری اطلاعات می‌توان در حوزه‌های امتحانی از جَمرها با تنظیمات مورد نیاز استفاده کرد تا فقط در همان حوزه امتحانی دسترسی به ارتباطات سیار قطع شود و خانه‌ها و شرکت‌های اطراف با مشکل اختلال روبه‌رو نشوند.»
جمرها خطرناک هستند؟
کارشناس ارتباطات و فناوری اطلاعات درباره خطرات امواج جمرها برای سلامت مردم می‌گوید: «از جمرها در حوزه‌ها به‌صورت محدود و تا پایان برگزاری امتحان استفاده می‌شود. علاوه بر این، امواج جمرها از جنس امواج موبایل، اما با فرکانس‌های دیگر است که در فرکانس‌های ارتباطات سیار اختلال ایجاد می‌کنند.» نعیمی با اشاره به اینکه همین حالا هم در بسیاری از مراکز کشور که ملاحظات امنیتی دارند از جمرها در مواقع لزوم استفاده می‌شود، یادآوری می‌کند که بیش از ۹۰درصد دسترسی مردم کشور ما به اینترنت، از طریق اینترنت موبایل است و قطع چندین ساعته اینترنت موبایل عملا یک مشکل بزرگ و تضییع حق‌الناس محسوب می‌شود. به‌گفته او «بنابراین باید برای قطع کردن اینترنت در کشور یک آیین‌نامه یا دستورالعمل تصویب و به مراجع ذیربط ابلاغ شود».
