تهران - مینسک در مسیر همگرایی راهبردی

علیرضا احمدی-روزنامه‌نگار

رئیس‌جمهور بلاروس دیروز در شرایطی در مجموعه فرهنگی - تاریخی سعدآباد تهران مورد استقبال رسمی همتای ایرانی خود قرار گرفت که 2کشور در ماه‌های اخیر گام‌های قابل‌توجهی در مسیر توسعه مناسبات دوجانبه برداشته‌اند و از عزم کافی برای گسترش همکاری‌ها در حوزه‌های متکثر برخوردارند.به‌گزارش همشهری، نهمین میزبانی رئیس‌جمهور ایران از همتایان خود در سال‌جاری دیروز درحالی برگزار شد که ایران و بلاروس در ماه‌های گذشته رایزنی‌های دیپلماتیک مستمری با هدف تقویت هرچه بیشتر مناسبات داشته‌اند. پیش‌از این سیدابراهیم رئیسی و الکساندر لوکاشنکو، در شهریورماه گذشته و در حاشیه اجلاس سران سازمان همکاری شانگهای، در دیدار با یکدیگر بر عزم دوجانبه به‌منظور تقویت همکاری‌های فی‌مابین تأکید کرده بودند.
در جریان آن دیدار، روسای ‌جمهور ایران و بلاروس به وزرای امورخارجه خود ماموریت دادند اقدام‌ها و رایزنی‌های لازم را برای تقویت و تعمیق هرچه بیشتر همکاری‌های دوجانبه انجام دهند؛ رویکردی که سفر نخست‌وزیر بلاروس به تهران، آن‌هم در رأس هیأتی بلندپایه در آذرماه گذشته را به‌دنبال داشت.

امضای 8تفاهمنامه
امضای 8تفاهمنامه میان ایران و بلاروس یکی از مهم‌ترین دستاوردهای حضور لوکاشنکو در تهران بود. روسای‌جمهور 2کشور پس‌از انجام مذاکرات دوجانبه، که گفته می‌شود محوریت آن ارتقای همکاری‌ها در زمینه‌های مختلف صنعتی، کشاورزی و حمل‌ونقل و بررسی مسائل منطقه‌ای و جهانی بوده‌است، در مراسم امضای تفاهمنامه‌ها شرکت کردند. در این مراسم نقشه‌ راه همکاری‌های همه‌جانبه و 7سند همکاری در حوزه‌های مختلف تجاری، حمل‌ونقل، کشاورزی و فرهنگی میان ایران و بلاروس به امضا رسید. در این مراسم نقشه‌ راه همکاری‌های همه‌جانبه ایران و بلاروس از سوی روسای‌جمهور 2کشور امضا شد .

ترسیم یک آینده متفاوت
رئیس‌جمهور ایران در نشست‌خبری مشترک با همتای بلاروسی خود با اشاره به توافق‌های ارزشمند‌ 2کشور در حوزه‌های مختلف، به‌ویژه در بخش صنعت، معدن، تجارت، کشاورزی و راه، ابراز امیدواری کرد پایبندی و اجرای این توافق‌ها‌، تقویت روابط 2کشور و تامین منافع 2ملت را به ارمغان آورد. رئیسی سفر لوکاشنکو به تهران را نقطه عطفی برای توسعه روابط تهران - مینسک دانست‌ و تأکید کرد 2کشور نقشه راه جامعی برای توسعه روابط راهبردی خود در حوزه‌های مختلف طراحی کرده‌اند که حتما آینده‌ متفاوتی را رقم خواهد زد؛ «این نقشه راه براساس شرایط و ظرفیت‌های ایران و بلاروس مسیر 2کشور را برای همکاری در زمینه‌های سیاسی، اقتصادی و فرهنگی روشن‌تر می‌کند.»

افزایش سه‌برابری مبادلات تجاری
رئیس‌جمهور بلاروس در نشست‌خبری مشترک با همتای ایرانی خود، با اعلام اینکه در سال۲۰۲۲ حجم مبادلات تجاری ایران و بلاروس نسبت به سال قبل، سه‌برابر شده‌است، تأکید کرد ظرفیت‌های همکاری 2کشور فراتر از این ارقام است. لوکاشنکو با اشاره به عبور موفقیت‌آمیز 2کشور از یک دوره توقف در روابط، اظهارکرد که اگر بتوانیم همه اسناد همکاری و تفاهمنامه‌های امضا‌شده را اجرا کنیم، می‌توانیم به هدف حجم تبادلات تجاری دوجانبه که ۱۰۰میلیون دلار در سال است، دست یابیم. وی به این نکته هم اشاره کرد که هر 2کشور از دستاوردهای علمی - فناوری بسیارخوبی برخوردارند؛ «این ابتکارات و طرح‌ها باید در آینده به مرحله تجاری و بازرگانی هم برسند.»

راهبرد مشترک خنثی‌سازی تحریم‌ها
اعمال تحریم‌های سنگین ازسوی دولت‌های غربی یکی از چالش‌هایی است که ایران و بلاروس با آن مواجهند. فشارهای تحریمی بر 2کشور، به‌ویژه پس‌از آغاز بحران اوکراین و همچنین بروز اغتشاشات در ایران، به‌صورت چشمگیری افزایش یافته و اکنون به‌عنوان فصل مشترکی برای ارتقای همکاری‌های دوجانبه به‌حساب می‌آید. در این میان ارتقای همکاری‌های منطقه‌ای، در قالب پیمان‌ها و سازمان‌های مشترک، یکی از راهبردهای مدنظر تهران و مینسک بوده است. گسترش مناسبات دوطرف در چارچوب اتحادیه اقتصادی اوراسیا، از رویکردهایی به‌حساب می‌آید که  در اولویت اجرایی دوطرف قرار گرفته‌است. روسای‌جمهور 2کشور نیزبا اشاره به تحریم‌های غربی، بر تقویت مناسبات ایران و بلاروس با هدف خنثی‌سازی تحریم‌ها تأکید کردند.

نمایشگاه دستاوردهای دانش‌بنیان ایرانی
بازدید روسای‌جمهور ایران و بلاروس از نمایشگاه توانمندی‌ها و دستاوردهای دانش‌بنیان شرکت‌های ایرانی، یکی از برنامه‌های سفر لوکاشنکو به تهران بود؛ نمایشگاهی که با حضور تعدادی از شرکت‌های ایرانی در حوزه‌هایی ازجمله سلامت، صنایع الکترونیکی و مخابراتی، نفت، گاز و پتروشیمی و ساخت نیروگاه برگزار شده بود. رؤسای جمهور 2 کشور دراین نمایشگاه از نزدیک در جریان آخرین دستاوردها و پیشرفت‌های شرکت‌های ایرانی در زمینه تولید انواع داروها، تجهیزات الکترونیکی و مخابراتی و همچنین تجهیزات نیروگاهی و استخراج نفت، گاز و پتروشیمی قرار گرفتند.

مخالفت با یکجانبه‌گرایی غربی
یکی از مهم‌ترین وجوه اشتراکات تهران و مینسک، داشتن برداشت مشترک از تحولات ساختار نظام جهانی و مقابله با یکجانبه‌گرایی غربی در سطح بین‌المللی است؛ راهبردی که دیروز درجریان مذاکرات دوجانبه نیز ازسوی روسای‌جمهور ایران و بلاروس مورد تأکید قرار گرفت. افزایش فشارها ازسوی آمریکا و برخی دولت‌های اروپایی به ایران و بلاروس طی ماه‌های گذشته یکی از نمودهای این واقعیت به‌شمار می‌رود و زمینه‌ساز ارتقای همکاری‌های دوجانبه و چندجانبه به‌منظور گسست از مناسبات یکجانبه‌گرایانه شده‌است. برهمین اساس هم بود که در ماه‌های گذشته، بیش‌از پیش شاهد تقویت همکاری‌های راهبردی میان مسکو-تهران-مینسک بوده‌ایم.