گزارش
همشهری برنامه‌های تازه دولت برای تامین مالی تولید و توسعه را بررسی می‌کند
سد بورس در برابر خروج پول از هلدینگ‌ها
به‌دنبال بخشنامه سازمان امور مالیاتی برای ذخیره سود شرکت‌ها در داخل خود شرکت‌ها، سازمان بورس نیز با صدور ابلاغیه‌ای اعلام کرد:80درصد سود حاصل از فروش سهام شرکت‌های مادر باید در داخل خود شرکت‌ها ذخیره و صرف افزایش سرمایه شود.
به گزارش همشهری، هفته قبل سازمان امور مالیاتی در بخشنامه‌ای اعلام کرد: اگر شرکت‌های پذیرفته شده در بورس و فرابورس سود تقسیمی خود را به جای پرداخت نقدی به سهامداران، صرف افزایش سرمایه کنند، مالیات آن صفر در نظر گرفته خواهد شد. به‌دنبال این بخشنامه، روز گذشته سازمان بورس نیز در ابلاغیه‌ای اعلام کرد؛ از این پس فقط 20درصد سود حاصل از فروش سهام شرکت‌های مادر یا هلدینگ‌ها قابل تقسیم است و 80درصد سود باید به‌حساب اندوخته منتقل و صرف افزایش سرمایه شود. شرکت‌های مادر یا هلدینگ که از جمله بزرگ‌ترین شرکت‌های ایران هستند، موظف‌اند حداکثر 6ماه بعد از این ابلاغیه، روش تقسیم سود خود را تغییر دهند و بخش عمده درآمدهایشان را در داخل حساب‌های شرکت ذخیره کنند.
با توجه به آنکه بخش مهمی از سود شرکت مادر ناشی از نقل و انتقال سهام است، برآورد می‌شود با مصوبه جدید سازمان بورس، دست‌کم رقمی بین20 تا30هزار میلیارد تومان به‌حساب این شرکت‌ها تزریق و صرف اجرای طرح‌های جدید درکشور شود.
چه میزان سود تقسیم می‌شود؟
آمار‌ها نشان می‌دهد که جمع کل سود253 شرکت بورس هم‌اکنون 540هزار میلیارد تومان است؛ از این میزان 333هزار میلیارد تومان معادل 62درصد بین سهامداران تقسیم شده است.
این اطلاعات همچنین نشان می‌دهد که هم‌اکنون فقط 4هلدینگ فعال بازار سرمایه 25هزار میلیارد تومان از سود خود را بین سهامداران تقسیم کرده‌اند که این میزان 78درصد از کل سود این شرکت‌هاست. جمع کل سود این 4شرکت 32هزار میلیارد تومان بوده است. اطلاعات موجود نشان می‌دهد، ایران یکی از کشور‌هایی است که شرکت‌هایش بیشترین نسبت تقسیم سود را دارند و این نسبت حتی در سال‌های گذشته در ایران بیش از 90درصد بوده است؛ درحالی‌که در بورس‌های توسعه یافته، بسیاری از شرکت‌ها درآمدهای خود را صرف توسعه دوباره شرکت کرده و از این محل سود بیشتری نصیب سهامداران خود می‌کنند.
رویه فعلی تقسیم سود در ایران حتی فلسفه توسعه اقتصادی را نیز زیر سؤال برده است. به‌طور طبیعی شرکت‌های فعال در اقتصاد همواره باید در جهت توسعه و فعالیت‌های جدید گام بردارند؛ درحالی‌که با سیاست‌های فعلی شرکت‌ها بخش عمده درآمدهای خود را به‌طور مداوم خرج می‌کنند. مثال رویه فعلی، مانند فردی است که همه حقوق خود را همواره خرج می‌کند و هیچ پس اندازی ندارد. همه این ها درحالی است که شرکت‌های بورس با وجود درآمدهای بالایی که دارند عمدتا خالی از منابع هستند و برای اجرای طرح‌های توسعه، متکی به بانک‌ها هستند و بخش زیادی از منابع بانک‌ها نیز درگیر اعطای وام به این شرکت‌ها شده است و مردم عادی در بانک‌ها فراموش شده‌اند.
اثر مثبت در تولید
به زعم کارشناسان، اقدام تازه سازمان امور مالیاتی و سازمان بورس برای اصلاح رویه تقسیم سود سالانه موجب می‌شود تا منابع مالی از شرکت‌های بزرگ فعال در بورس خارج نشود و این منابع در احداث کارخانه‌ها و پروژه‌های جدید صرف شود. کارشناسان اقتصادی از مدت‌ها قبل بر اعمال چنین مقرراتی برای شرکت‌ها تأکید داشتند؛ زیرا بسیاری از شرکت‌ها با وجود آن که سود سالانه‌شان ارقام بزرگی را شامل می‌شود، آن را تقسیم می‌کردند و در عوض برای اجرای پروژه‌های جدید برای دریافت وام به بانک‌ها مراجعه و وام‌هایی با بهره‌های سنگین دریافت می‌کردند، این موضوع هزینه‌های مالی شرکت‌ها و حتی هزینه اجرای طرح‌های جدید را هم افزایش می‌داد. همچنین بسیاری از پروژه‌ها در طول سال‌های گذشته، به‌دلیل آنکه شرکت‌ها قادر به تامین منابع مالی آن نبودند، نیمه کاره رها شده است؛ به‌طوری که طبق گفته‌های مسعود میرکاظمی، رئیس سازمان برنامه و بودجه ارزش کل پروژه‌های نیمه کاره هم‌اکنون به رقم باور نکردنی 3000هزار میلیارد تومان رسیده است که عمدتا به‌دلیل تامین نشدن منابع مالی بلاتکلیف باقی مانده‌اند. در چنین شرایطی مصوبات سازمان امور مالیاتی و سازمان بورس می‌تواند راه را برای اجرای طرح‌های جدید باز کند و این موضوع خود به افزایش تولید منجر شود.
معاون توسعه کانون نهادهای سرمایه‌گذاری ایران با بیان اینکه تأثیر اجرای این مصوبه در بلندمدت نمایان خواهد شد، می‌گوید: به‌طورکلی موافق اتخاذ چنین تصمیمی هستم؛ چرا که با اجرایی شدن این مصوبه و انتقال ۸۰ درصد سود حاصل از فروش بخشی از سبد سهام شرکت‌های هلدینگ و مادر به‌حساب اندوخته و افزایش سرمایه از این محل، سود از شرکت‌ها خارج نخواهد شد. ضمن این که از منظر سهامداری نیز مشکلی برای سهامداران هلدینگ‌ها ایجاد نخواهد شد؛ زیرا با انتقال این سود به‌حساب اندوخته و افزایش سرمایه از این محل، ارزش خالص دارایی های(NAV) شرکت‌ها تغییری نخواهد کرد و در نهایت سهامداران به جای دریافت سود تقسیمی، امکان دریافت سهام جایزه را خواهند داشت.
علیرضا توکلی کاشی ادامه می‌دهد: در نظر داشته باشید ارزش گذاری سهام شرکت‌های سرمایه‌گذاری و هلدینگ‌ها بر مبنای ارزش خالص دارایی‌ها محاسبه می‌شود و معمولا میزان سود تقسیمی، مبنای مناسبی برای ارزش‌گذاری سهام این شرکت‌ها نیست؛ بنابراین الزام سازمان بورس به تقسیم نشدن ۸۰ درصد سود ناشی از فروش سهام، بیشتر با هدف محافظت از ارزش بازار سهام شرکت‌های هلدینگ‌ها است و حفظ این سود در داخل شرکت‌ها، آثار مثبتی برای هلدینگ‌ها دارد.
