دانش‌بنیان
۴۰هزار میلیارد تومان برای دانش‌بنیان‌ها
معاون سرمایه‌گذاری صندوق نوآوری و شکوفایی ریاست‌جمهوری در گفت‌وگو با همشهری از جزئیات قانونی شدن سرمایه‌گذاری بانک‌ها در استارت‌آپ‌ها گفته است
عمادالدین قاسمی‌پناه - روزنامه‌نگار
به‌تازگی تفاهمنامه‌ای بین صندوق نوآوری و شکوفایی ریاست‌جمهوری و شبکه بانکی کشور به ارزش 40هزار میلیارد تومان منعقد شده است. این تفاهمنامه که در راستای اجرای ماده18 قانون جهش تولید دانش‌بنیان به امضای طرفین رسیده یک همکاری چهارجانبه میان صندوق نوآوری و شکوفایی، معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری، شورای هماهنگی بانک‌های دولتی و نیمه‌دولتی و کانون بانک‌ها و مؤسسات اعتباری خصوصی است. این در حالی است که هدف از این تفاهمنامه ایجاد همکاری مشترک به‌منظور گسترش اقتصاد دانش‌بنیان و توسعه زمینه‌های تامین مالی نوآوری و فناوری در کشور عنوان شده است. پیش از این بانک‌ها بیشتر تمایل داشتند که در حوزه‌های کم‌خطرتر سرمایه‌گذاری کنند، اما اکنون ماده18 زمینه سرمایه‌گذاری آنها را در حوزه سرمایه‌گذاری‌های خطرپذیر فراهم کرده است؛ بنابراین با شرط حضور صندوق نوآوری در سرمایه‌گذاری حالا بانک‌ها می‌توانند در حوزه‌هایی از این دست ورود کنند.
قانونی‌شدن سرمایه‌گذاری بانک‌ها
علی ناظمی، معاون سرمایه‌گذاری صندوق نوآوری و شکوفایی ریاست‌جمهوری در گفت‌وگو با همشهری درباره این تفاهمنامه به ماده18 قانون جهش تولید دانش‌بنیان اشاره می‌کند و می‌گوید: «براساس این ماده، بانک‌ها و مؤسسات مالی و اعتباری در صورتی که با صندوق نوآوری و شکوفایی مشارکت داشته باشند، از محدودیت‌های قانونی برای سرمایه‌گذاری در حوزه‌های دانش‌بنیان معاف می‌شوند.»
ناظمی با اشاره به اینکه ماده16 قانون رفع موانع تولید رقابت‌پذیر و ارتقای نظام مالی کشور پیش از این اجازه سرمایه‌گذاری به بانک‌ها را در طرح‌های مصوب شورای راهبری فناوری‌ها و تولیدات دانش‌بنیان نمی‌داد، ادامه می‌دهد: «اکنون پس از چند سال که بانک‌ها اجازه سرمایه‌گذاری نداشتند، این مجوز با این شرط که در سرمایه‌گذاری صورت گرفته از سوی بانک‌ها، حتما صندوق نوآوری و شکوفایی حضور داشته باشد، به آنها داده شده است.»
جلوگیری از انحراف منابع
معاون سرمایه‌گذاری صندوق نوآوری به 2نکته ماده18 قانون جهش تولید دانش‌بنیان اشاره می‌کند و می‌گوید براساس این ماده هم بانک‌ها می‌توانند وارد حوزه دانش‌بنیان‌ها شوند و هم شرکت‌های دانش‌بنیان می‌توانند از بانک‌ها تامین مالی کنند. ناظمی همچنین نقش صندوق نوآوری در این ماده را کمک به جلوگیری از انحراف منابع برای سرمایه‌گذاری بانک‌ها می‌داند.
او وجود و فلسفه ورود صندوق نوآوری و شکوفایی را حفاظت از روح قانون عنوان می‌کند تا سرمایه بانک‌ها و بنگاه‌ها به سمت سرمایه‌گذاری‌های کم‌ریسک مانند ساختمان و پروژه‌های عمرانی هدایت نشود. ناظمی همچنین در مورد استفاده صندوق نوآوری از ظرفیت‌های قانونی موجود با اشاره به مذاکره با بانک‌ها می‌گوید: «اول تلاش کردیم که با تک‌تک بانک‌ها تفاهمنامه امضا کنیم و همچنین یک تفاهمنامه عمومی هم داشته باشیم.» او به تفاهمنامه عمومی اشاره می‌کند و ادامه می‌دهد: در این تفاهمنامه یک شرکت سرمایه‌گذاری عمومی تاسیس می‌شود که بانک‌های دولتی و بانک‌های خصوصی در این شرکت حضور خواهند داشت.
معاون سرمایه‌گذاری صندوق نوآوری با اشاره به اینکه بانک‌ها 5درصد از منابع را تامین می‌کنند، یادآوری می‌کند که این میزان، رقم قابل‌توجهی برای یک بانک نیست. ناظمی همچنین سرمایه این شرکت عمومی را که قرار است در حوزه سرمایه‌گذاری خطرپذیر(VC) فعالیت کند، حدود 2هزار میلیارد تومان اعلام می‌کند. پس مجموعه‌ای از بانک‌های خصوصی و دولتی در کنار صندوق نوآوری و شکوفایی، یک نهاد با نام فرضی شرکت سرمایه‌گذاری نوآوری تاسیس می‌کنند.
مکث
ابزارهای تامین مالی
معاون سرمایه‌گذاری صندوق نوآوری با اشاره به اینکه در این شرکت بانک‌ها منابع خود را وارد می‌کنند و در نهایت عدد 2هزار میلیارد تومان سرمایه‌گذاری شکل می‌گیرد، یادآوری می‌کند که هر بانک هم به‌صورت مجزا می‌تواند سرمایه‌گذاری داشته باشد.
ناظمی با اشاره به اینکه 5بانک صادرات، کارآفرین، پارسیان، ملت و شهر هم در این تفاهمنامه به‌صورت اختصاصی توافق کردند که با صندوق نوآوری و شکوفایی یک شرکت سرمایه‌گذاری تاسیس کنند، تأکید می‌کند که رقم این سرمایه‌گذاری برای هر بانک متفاوت است.
او در پاسخ به این پرسش که عدد 40هزار میلیارد تومانی که ذکر شده چگونه تامین می‌شود می‌گوید: «این 40هزار میلیارد تومان با استفاده از ابزارهایی مانند تاسیس صندوق‌های سرمایه‌گذاری جسورانه، تامین مالی جمعی، اوراق گام(گواهی اعتبار مولد) و اوراق صکوک تامین می‌شود.»