یادداشت
راهکارهای کوتاه مدت برای حمایت از کسب و کارهای نوپا
حسین سلاح ورزی/ رئیس کانون کارآفرینی ایران
کارآفرینی به‌عنوان یک الگوی توسعه، از جنس نوآوری است. در کسب و کارهای مبتنی بر کارآفرینی، نوآوری یک ویژگی لاینفک به شمار می‌رود. اما چرا آنطور که باید و شاید، نوآوری‌های شغلی در ایران به بار نمی‌نشیند؟
ماجرا این است که در ایران به‌رغم آنکه در برنامه‌های توسعه‌ای روی استارتاپ‌ها، نوآوری‌های شغلی و کسب و کارهای نوپا برای ایجاد تحرک اقتصادی و ارزش افزوده حساب باز کرده‌ایم اما در عمل و از منظر قانون و مقررات همپای انتظارات خود پیش نرفته‌ایم. به عقیده من عمده مشکلات کنونی کارآفرینان و استارتاپ‌ها از نوع کوتاه‌مدت است و کمتر مشکلی در این حوزه به برنامه‌ریزی بلندمدت برای حل شدن نیاز دارد. مصایب کسب و کارهای نوپا در 3حوزه مجوزها، مسائل مالیاتی و تأمین اجتماعی خلاصه می‌شود که هر 3حوزه در حیطه مقرراتی جای می‌گیرند و با اصلاحات قانونی می‌توان به حل و فصل آنها در زمان کوتاه امیدوار بود. نباید اجازه دهیم بروکراسی پیچیده اداری گریبان اینگونه کسب و کارها را بگیرد. بروکراسی قاتل نوآوری است و نوآوری اساس کسب و کارهای نوپا را تشکیل می‌دهد. بنابراین باید برای اینگونه کسب و کارها شرایطی فراهم شود که کمترین آسیب را از ناحیه نظام بروکراتیک ببینند. تصور کنید در سیاست‌های مالیاتی هیچ تفاوتی بین یک کسب و کار نوین با مدل سنتی آن دیده نشده است. هم‌اکنون حتی تمایلی هم برای اصلاح وضع کنونی، وجود ندارد.
از طرفی در حوزه اخذ مجوز مشکلات متعددی روبه‌روی کارآفرین یا صاحب استارتاپ ایرانی وجود دارد. درحالی‌که ماهیت کار استارتاپی سرعت و پرورش ایده است، صاحب استارتاپ‌های ایرانی در هزار توی اخذ مجوز گم می‌شوند. بگذارید یک مثال را با هم بررسی کنیم. فرض کنید کسی در حوزه میراث فرهنگی و گردشگری صاحب ایده باشد. ابتدا به ساکن، باید برای گرفتن یک درگاه بانکی، شرکت خود را ثبت کند. در گام بعدی برای ثبت شرکت باید از محل مربوط مجوز بگیرد. برای گرفتن این مجوز باید از سازمان میراث فرهنگی مجوز تازه‌ای بگیرد و سازمان میراث فرهنگی و گردشگری دوباره از او مجوز درخواست می‌کند. آیا در این دور باطل می‌توان به نتیجه‌ای رسید؟
از طرفی استارتاپ‌ها فاقد ارزش فیزیکی هستند وهمین موضوع تأمین مالی آنها را دچار مشکل می‌کند. بانک‌ها برای اعطای تسهیلات به کسب و کارهای نوین از خود رغبتی نشان نمی‌دهند. مثلا یک بانک برای اعطای تسهیلات خود، بین یک مرغداری و یک ایده استارتاپی با پلتفرم خوب و فکر شده، قطعا مرغداری را انتخاب می‌کند زیرا تصور می‌کند برای بازگشت سرمایه در حوزه یک کسب و کار نوین قطعا با مشکل مواجه می‌شود. اما برای تعدیل این قوانین چه باید کرد؟ استارتاپ‌ها باید قانون خود را داشته باشند. استفاده از مقررات تازه نهادهای قانونی می‌تواند مهم‌ترین گام عملی در این حوزه باشد. 3نهاد شورای گفت‌وگوی دولت و بخش خصوصی، هیأت عالی مقررات‌زدایی و کمیته ماده 12قانون دائمی شدن برخی از احکام، نهادهایی هستند که می‌توانند با جایگاه قانونی خود برای تسریع و تعدیل وارد شوند. وقت آن رسیده که از حرف وشعار عبور کرده و«عمل» کنیم.
