کودک شهروند

فاطمه عباسی

شیوه‌ زندگی ما آدم‌های شهرنشین و مجموعه سنت‌ها، عادات، عقاید، ارزش‌ها و رفتارهایی که در جامعه به آن پایبند هستیم، نشانی از فرهنگ شهروندی ماست. اما نظری منصفانه به وضعیت موجود در شهرها و به‌طور خاص تهران، ما را با این واقعیت آشنا می‌کند که با فرهنگ صحیح و اصیل شهرنشینی فاصله‌ای محسوس داریم. از برخوردهایی که میان همسایه‌های یک آپارتمان به‌وجود می‌آید تا بی‌نظمی‌هایی که رانندگان در خیابان‌های شهر به‌وجود می‌آورند، حتی آنچه هنگام استفاده از وسایل حمل‌ونقل عمومی با آن مواجه می‌شویم، همگی از مصادیق بی‌توجهی به حقوق شهروندی و پایین بودن این فرهنگ است.
کارشناسان معتقدند فرهنگ شهروندی هم مانند باقی آموزه‌ها، لازم است که از همان دوران کودکی در انسان نهادینه شود. به همین دلیل هم مدیرکل آموزش‌های شهروندی معاونت امور اجتماعی و فرهنگی شهرداری تهران گفته که آموزش‌های شهروندی را در 2 بخش «کودکان و نوجوانان» و «بزرگسالان» در موضوعات مختلف برنامه‌ریزی کرده‌اند، چرا تغییر رفتار در گروه سنی کودک و نوجوان راحت‌تر ایجاد می‌شود. به این ترتیب که با همکاری آموزش و پرورش دوره‌های مختلف آموزشی برای دانش‌آموزان درنظر گرفته شده است که تا قبل از بازگشایی مدارس با استفاده از کانالی که دانش‌آموزان استفاده می‌کردند، بسیاری از آموزش‌ها ارائه شده بود و اکنون که مدارس باز شده است هم، از فضای مدرسه برای آموزش‌های شهروندی استفاده می‌شود.
به هر حال آنچه مسلم است اینکه زندگی شهری کنونی نیاز به قوانین و ارتباطات خاصی دارد که نادیده گرفتن این قوانین، می‌تواند بسیاری از ناهنجاری‌های اجتماعی و فرهنگی را در پی داشته باشد. اگر قوانین مربوط به شهروندان یعنی جلوگیری از تخریب اموال عمومی، ایجاد فضا و محله‌ای سالم، احساس مسئولیت نسبت به محیط زندگی و کمک به حاکمیت قانون مدنظر قرار گرفته و رعایت شود، باعث تقویت اساس قوانین شهروندی و فرهنگ شهرنشینی شده و از بسیاری هزینه‌های گزاف که مسبب آن ناهنجاری‌ها و ناملایمات اجتماعی است، جلوگیری خواهد شد.