سفر زیرزمینی به تمام پایتخت

مهدی اسماعیل‌پور- روزنامه‌نگار

شرکت متروی تهران در سال1401 برای توسعه ناوگان ریلی پایتخت برنامه‌های متنوع و گوناگونی دارد که تکمیل پروژه متروی شهر جدید پرند و توسعه و تکمیل خطوط 6 و 7 ازجمله آنهاست. با توجه به اینکه در روزهای پایانی سال1400 قرار داریم در گفت‌وگو با مسعود درستی، مدیرعامل جدید شرکت متروی تهران مهم‌ترین برنامه‌های این شرکت در سال1400 و همچنین نیازهای اصلی و چالش‌های پیش روی قطار شهری پایتخت را بررسی کرده‌ایم.

قرار بود تا قبل از پایان سال‌جاری بخشی از بودجه درنظر گرفته شده برای تکمیل متروی پرند پرداخت شود. درباره آخرین وضعیت این پروژه و تامین منابع مالی مورد نیاز توضیح می‌دهید؟
به‌نظر می‌رسد که در بحث تامین منابع مورد نیاز این پروژه دغدغه و مشکل خاصی نخواهیم داشت. سال1400 را که باید تمام‌شده بدانیم؛ چراکه در روزهای پایانی سال قرار داریم، اما درمجموع طبق هماهنگی‌های انجام شده با دوستان در شرکت عمران شهرجدید پرند و همچنین وزارت راه و شهرسازی، مشکل جدی در زمینه تامین و پرداخت بودجه اختصاص داده شده به پروژه متروی شهر جدید پرند وجود ندارد. تلاش می‌کنیم تا عملیات اجرایی این پروژه را به لحاظ زمانبندی به‌گونه‌ای تنظیم کنیم تا طبق تعهدی که به مردم داریم، ان‌شاءالله تا پایان سال1401 به بهره‌برداری برسد و در سال آینده سرانجام شاهد این اتفاق مهم یعنی امتداد متروی تهران تا شهر جدید پرند باشیم.
گفته می‌شود متروی تهران دست‌کم به 1500دستگاه واگن جدید نیاز دارد. برای سال1401 با توسعه خطوط مترو چند دستگاه واگن جدید نیاز خواهیم داشت؟
متروی تهران حدود 1500دستگاه واگن جدید نیاز دارد که دراین برآورد تا حدودی ظرفیت اضافه شده به قطار شهری تهران در سال1401 هم لحاظ شده است. یعنی پیش‌فرض ما این است که با تکمیل بخش‌های باقیمانده از خط 6 و 7 مترو در مجموع تقریبا به 1500دستگاه واگن جدید نیاز خواهیم داشت. البته اینگونه نیست که بتوانیم به سرعت برای سال آینده تعدادی واگن یا قطار جدید به متروی تهران اضافه کنیم، چون این موضوع یک فرایند زمانبر است. اگر همین امروز هم بتوانیم قراردادهای جاری شرکت مترو در حوزه خرید واگن را عملیاتی کنیم که اتفاقا خبر‌های خوبی هم در راه است، حداقل بین 15 تا 18ماه زمان می‌برد تا ناوگانی که از دل این قراردادها بیرون می‌آید به متروی تهران اضافه شود. در نتیجه به‌نظر نمی‌رسد که برای سال آینده بتوانیم واگن جدیدی خریداری کرده و به متروی تهران اضافه کنیم. لذا دوستان ما در شرکت بهره‌برداری مترو بیشتر پیگیر این موضوع هستند و تلاش‌مان این است تا بتوانیم بخشی از ناوگانی را که به دلایل مختلف امروز امکان بهره‌برداری و استفاده از آنها وجود ندارد و نیاز به اورهال اساسی دارند را بازسازی کرده و برای خدمات‌رسانی به شهروندان وارد شبکه کنیم.
ماجرای خرید 630واگن چینی که قراردادش در چند سال گذشته بسته شده بود به کجا رسید؟
همانطور که اطلاع دارید این قرارداد متعلق به دولت است و باید 15درصد آن را تقبل کند. طی مذاکرات و مکاتباتی که اخیرا صورت گرفته است، خبر‌های خوبی درباره پرداخت و پر کردن سهم 15درصدی دولت بابت این قرارداد شنیده می‌شود. از زمان نهایی شدن این قرارداد حدود یک سال و نیم بعد به مرور واگن‌ها وارد خط مترو خواهند شد.
نظر شما درباره بودجه سال1401 شهرداری  چیست و رقم اختصاص داده شده پاسخگوی نیازهای مترو خواهد بود؟
برنامه‌ها و چشم‌انداز‌های ما برای قطار شهری پایتخت در سال1401 در قالب بودجه‌ای که برای متروی تهران مصوب شده نمی‌گنجد. در سال آینده ما هم به‌دنبال تکمیل خطوط مترو هستیم و هم می‌خواهیم خطوط‌مان را توسعه دهیم و شروع خطوط جدیدمان را داشته باشیم. با وجود این بودجه مترو در سال1401 ظرفیت‌هایی دارد که ان‌شاءالله بتوانیم با روش‌های غیرنقدی و سایر روش‌هایی که درحال مطالعه روی آنها هستیم از این ظرفیت‌ها استفاده کنیم. درمجموع اعدادی که امروز در بودجه نوشته شده با برنامه‌های ما خیلی همخوانی ندارد، اما با هماهنگی‌ای که امروز در بدنه شهرداری وجود دارد و به‌ویژه اینکه شهردار محترم تهران هم خودش پیگیر این موضوع است، بسیار امیدواریم که بتوانیم از تمام ظرفیت بودجه استفاده کرده و عدد بالاتری را محقق کرده و وارد مجموعه کنیم تا تمام این برنامه‌ها و کارهای بزرگ در سال آینده اتفاق بیفتد.
بودجه دولت برای متروی تهران را چطور ارزیابی می‌کنید؟
در پروژه متروی پرند دولت هزینه‌ها را تقبل کرده و بودجه‌ای برای این طرح (750میلیارد تومان) درنظر گرفته است که عدد و رقم قابل‌قبول و قابل‌توجهی است. باید توجه داشته باشیم که اتصال متروی تهران به شهر جدید پرند اتفاق بسیار مهمی در حوزه حمل‌ونقل ریلی تهران است. واقعیت این است که امیدواریم با توجه به ارتباط خوبی که بین شهرداری و بدنه دولت وجود دارد در سال آینده بتوانیم از ظرفیت‌ها و بودجه دولتی استفاده کنیم.
با نگاهی به نقشه خطوط متروی تهران کمبود ایستگاه در نوار شمالی و نوار غربی تهران مشخص است.برای رفع این مشکل چه طرح و برنامه‌هایی دارید؟
در قسمت‌هایی که اشاره کردید تقریبا با فقر ایستگاه‌های مترو روبه‌رو هستیم. در طرح جامع حمل‌ونقل ریلی شهر تهران تقریبا توزیع مناسبی به لحاظ احداث ایستگاه‌های جدید وجود دارد. اگر 4خطی که قرار است در طرح توسعه مترو اضافه شود را هم فعلا نادیده بگیریم، با تکمیل خط6 مترو منطقه5 تا حدود زیادی پوشش داده می‌شود. خط6 مترو با عبور از نقاطی مانند اتوبان ستاری به محله کن منتهی می‌شود. همچنین با توسعه غربی خط4 مترو بخش‌هایی از پهنه غربی تهران پوشش داده خواهد شد. توسعه خط7 که آن را هم در برنامه داریم تا حدودی کمک می‌کند مناطق غربی دسترسی بیشتر و راحت‌تر به ایستگاه‌های مترو داشته باشند. در مجموع با تکمیل خطوط موجود، فقر ایستگاه‌ها درمحدوده غربی شهر تا حدودی مرتفع خواهد شد. علاوه بر این 4خطی که قرار است به شبکه مترو اضافه شود و مطالعه خوبی هم روی آنها صورت گرفته است، به خوبی بخش‌های مختلف شهر تهران را پوشش می‌دهد. خطوط 11 و 9 که تقریبا شبیه یک لوپ هستند، پاسخگوی نیاز مناطق و محله‌های پیرامونی تهران برای دسترسی به ایستگاه‌های مترو خواهند بود. خط10 هم به‌صورت شرقی و غربی شهر را طی کرده و خط8 نیز بخش‌هایی از شرق تهران را پوشش می‌دهد. در مجموع با تکمیل خطوط جاری یک مقدار از مشکل فقر ایستگاه‌های مترو در غرب تهران مرتفع می‌شود، اما با اجرای خطوط جدید تقریبا به تمام نیاز شهر تهران برای دسترسی به مترو پاسخ داده خواهد شد.
ساخت و تکمیل کدام پایانه‌ها دارای اولویت است؟
در سمت شرقی خط7 یک پایانه داریم که باید در برنامه قرار بگیرد. همچنین تکمیل پایانه کلاهدوز را در برنامه داریم. در جنوب خط6 پایانه دولت‌آباد را باید تسریع کنیم. همچنین باید کمک کنیم تا کارها در پایانه آزادگان سرعت بیشتری به‌خود بگیرد. پایانه اکباتان هم بعد از افتتاح فاز اول نباید رها شود و لازم است تلاش کنیم تا فاز‌های بعدی نیز تکمیل و اضافه شود. اینها مواردی است که در بحث پایانه‌ها دارای اولویت بوده و باید با سرعت زیادی انجام شود و به‌عبارت دیگر در برنامه کوتاه‌مدت ما قرار دارند.
پروژه امتداد شرقی خط2 مترو تا پایانه جدید شرق در چه مرحله‌ای قرار دارد؟
این یک موضوع قدیمی در متروی تهران است. در سال‌های گذشته قرار بود توسعه شرقی خط2 مترو اتفاق بیفتد و به پایانه جدید شرق تهران متصل شود. با توجه به جلساتی که در این زمینه داشتیم، بخشی از مطالعات انجام شده نواقصی داشت و نیاز به بازنگری دارد که مشاور شرکت مترو در حال انجام و تکمیل این اسناد است تا ان‌شاءالله بلافاصله پس از آن درسال آینده با گرفتن پیمانکار این پروژه هم وارد مرحله اجرایی شود. برآورد ما این است که ظرف 3 تا 4 ماه ابتدایی سال آینده بتوانیم این پروژه را عملیاتی کنیم. با توجه به اینکه مدیریت شهری نسبت به راه‌اندازی پایانه جدید شرق برنامه دارد، این پروژه از اولویت‌های ما بوده و در دستور کار شرکت متروی تهران قرار دارد.