پازل قدرت در دست صدر

جریان صدر، بعد از اعمال نفوذ در تعیین رئیس پارلمان عراق، این‌بار بازی سنتی کردها برای انتخاب رئیس‌جمهور را به هم زده و با حمایت از ریبر احمد، تکلیف رئیس‌جمهور بعدی را هم تا حد زیادی مشخص کرده است.
العربی‌الجدید، به نقل از منابع خود در عراق گفته است که جریان صدر به رهبری مقتدا صدر و ائتلاف السیاده متحد سنی این جریان در پارلمان، از ریبر احمد، نامزد حزب  دمکرات کردستان حمایت می‌کنند. احمد که هم‌اکنون وزیر داخله اقلیم کردستان عراق است، جانشین هوشیار زیباری، نامزد پیشین حزب دمکرات می‌شود که بعد از اعتراض‌های گسترده به نامزدی‌اش، با حکم دادگاه از نامزدی برای این پست محروم شد.
جریان صدر، ائتلاف السیاده و حزب دمکرات کردستان، ائتلافی سه‌جانبه تشکیل داده‌اند و از نفوذ زیادی در پارلمان برخوردار هستند.
زیباری متهم است که بین سال‌های 2004 تا 2014 در دوران وزارتش در دولت، منابع عمومی را تلف کرده و درگیر چندین پرونده فساد بوده است. زیباری گفته است که هیچ دادگاهی او را متهم نکرده است و این اتهام‌ها، هرگز ثابت نشده‌اند.

حل مشکل کردها
طبق قانون اساسی عراق، کرسی مجلس سهم سنی‌ها، نخست‌وزیری سهم شیعیان و ریاست‌جمهوری هم سهم کردهاست. اما کردها طی هفته‌های اخیر درگیر یک جنگ قدرت برای تصاحب کرسی ریاست‌جمهوری بوده‌اند و عملا برای تصمیم‌گیری در این زمینه به بن‌بست خورده‌اند.
پست ریاست‌جمهوری در عراق، تقریبا تشریفاتی است و رئیس‌جمهور این کشور، قدرت اجرایی چندانی ندارد. رئیس‌جمهور فعلی عراق، برهم صالح از حزب اتحادیه میهنی است. این حزب، دومین حزب بزرگ کرد عراق و رقیب دیرینه حزب دمکرات است.
بعد از سال2003، یعنی زمانی که رژیم صدام ساقط شد، طبق توافق میان احزاب شیعه، سنی و کرد، کرسی ریاست‌جمهوری به کردها رسید. 2حزب اصلی اقلیم کردستان یعنی حزب دمکرات و اتحادیه میهنی هم بین خود بر سر تقسیم 2کرسی ریاست اقلیم و ریاست‌جمهوری عراق توافق کردند. آنها توافق کردند که ریاست اقلیم سهم حزب دمکرات و ریاست‌جمهوری سهم اتحادیه میهنی باشد. این رویه دنبال شد تا آنکه در سال2018، حزب دمکرات در پی نقض این توافق برآمد. این حزب به رهبری مسعود بارزانی، بر نامزدی فؤاد حسین در رقابت با برهم صالح که از سوی اتحادیه میهنی معرفی شده بود، پافشاری می‌کرد. در آن دوره، حزب دمکرات کاری از پیش نبرد و برهم صالح در نهایت رئیس‌جمهور عراق شد.
امسال نیز بار دیگر بارزانی‌ها سر ناسازگاری با جریان رقیب گذاشته‌اند و ابتدا هوشیار زیباری را در مقابل برهم صالح معرفی کردند که در نهایت با حکم دادگاه، زیباری از رقابت محروم شد. اما حالا حزب دمکرات، ریبر احمد را با کمک جریان صدر و متحدان سنی‌اش وارد رقابت کرده است.
یک عضو جریان صدر در بغداد به العربی‌الجدید گفته است: «جریان صدر و ائتلاف السیاده به توافق کردها بر سر یک نامزد امید زیادی داشتند اما این توافق حاصل نشد. به ما گفته شده بود که اتحادیه میهنی حاضر است در مقابل برخی سمت‌های در داخل اقلیم و خارج از آن، ریاست‌جمهوری را واگذار کند. ما از صحت این موضوع خبر نداریم اما به تعهد خودمان پایبند هستیم.»
میشان الجبری، نماینده و یکی از اعضای شاخص ائتلاف السیاده هم گفته است که ائتلاف سه‌گانه پارلمان، از احمد دفاع خواهد کرد.
جریان صدر، جلسه پیشین پارلمان عراق برای انتخاب ریاست‌جمهوری را تحریم کرده بود. بدون حضور نمایندگان این حزب، عملا انتخاب ریاست‌جمهوری موضوعیت نداشت. اعتراض آنها در آن زمان به این مسئله بود که کردها بر سر انتخاب یک نامزد به توافق نرسیده‌اند و اختلاف نظری عمیق بین آنها وجود دارد. همین ماجرا باعث شد جریان صدر جلسه پارلمان را تحریم کند. حالا اما به‌نظر می‌رسد برای حل این مسئله، جریان صدر خودش پیشقدم شده است و می‌خواهد با استفاده از نفوذش مسئله ریاست‌جمهوری را در عراق حل کند.

پایان بن‌بست سیاسی
انتخابات زودهنگام پارلمانی در عراق ابتدای پاییز گذشته برگزار شد. ناکامی احزاب سیاسی در توافق برای تعیین دولت، باعث ناراحتی زیادی در این کشور شده است. بعد از انتخاب رئیس مجلس، انتخاب رئیس‌جمهور می‌تواند گام بلندی در سر و سامان دادن به اوضاع سیاسی در این کشور باشد.
رئیس‌جمهور عراق براساس قانون، با رای‌گیری در پارلمان انتخاب می‌شود و جایگاه جریان صدر که بزرگ‌ترین پیروز انتخابات پارلمان عراق بوده، به این معناست که هیچ‌کس در این سمت تعیین نخواهد شد مگر اینکه جریان صدر از آن حمایت کند. جریان صدر، پیش از این در تعیین تکلیف رئیس مجلس نقشی اساسی داشته و طبیعتا نخست‌وزیر این کشور هم بدون نظر موافق این جریان انتخاب نخواهد شد.
رئیس مجلس عراق، محمد الحلبوسی، یکی از متحدان صدری‌هاست. در واقع حزب او، تقدم، یکی از 2حزبی است که ائتلاف سنی السیاده را در پارلمان ایجاد کرده است. دیگر حزب این ائتلاف، حزب عزم به رهبری حمیس الخنجر است. حلبوسی 41ساله که سابقه استانداری استان انبار را هم در کارنامه دارد، در دوره قبلی هم رئیس مجلس عراق بود. با این حال بعد از انتخابات پاییز، آینده سیاسی مطمئنی نداشت. به درازا کشیده شدن انتخاب رئیس مجلس در عراق، که نشانی از تشتت سیاسی در این کشور بود، باعث خشم زیادی شده بود تا اینکه حلبوسی، در اتحادی بی‌سابقه که به لطف ائتلاف جریان صدر با دیگر احزاب به‌دست آمد، مجددا به‌عنوان رئیس معرفی شد. بسیاری انتخاب او را، بعد از مدت‌ها بلاتکلیفی، شروع مرحله تعیین تکلیف سیاسی در عراق می‌خواندند. حلبوسی سیاستمداری است که در بین عراقی به سازش و مصالحه و جوش دادن توافق‌ها معروف است.
جریان صدر در حالی با ائتلاف السیاده و حزب دموکرات ائتلاف کرده است که دیگر احزاب شیعه در پارلمان هم در حال تشکیل ائتلاف‌های فراگیر برای به‌دست گرفتن اکثریت در پارلمان هستند. با این حال رهبران کمیته هماهنگی شیعیان با مقتدی صدر ملاقات کرده‌اند و نمایندگان احزاب آن بارها گفته‌اند که از ائتلاف با جریان صدر استقبال می‌کنند. برخی از آنها گفته‌اند حتی اگر در نهایت ائتلاف شکل نگیرد، با نخست‌وزیر بعدی عراق همکاری خواهند کرد و از روندهای سیاسی حمایت خواهند کرد. با توجه به فضای موجود در مجلس عراق، به‌نظر می‌رسد نامزدی که در نهایت به‌عنوان نخست‌وزیر عراق انتخاب خواهد شد، با نظر موافق تمام شیعیان مواجه خواهد بود و اختلاف نظر عمیق و بنیادینی بین آنها برای انتخاب یک نامزد وجود نخواهد داشت.