سوگله؛ مسموم از فاضلاب

الهام رئوفی‌فر| گرگان ـ خبرنگار :

تغییر مکان تخلیه فاضلاب فضولات انسانی و نخاله‌های ساختمانی از هزارپیچ یا همان تپه سوگله در حالی از سوی استاندار گلستان با جدیت دنبال می‌شود و طرح ساخت پارک پسماند به عنوان طرح موفق دولت مورد بازدید همه مسئولان و مهمانان کشوری قرار می‌گیرد که به نظر کارشناسان، این اقدام ضربتی و سریع نه تنها علاج مشکل نیست، بلکه انتقال آن به 2 نقطه شمال و شرق گرگان باز هم محیط‌زیست را تهدید می‌کند. این در حالی است که ساخت پارک پسماند و تغییر مکان تخلیه زباله و فاضلاب کلید خورد و پس از آن طرح مطالعاتی آن شروع شد. طرحی که البته در دوره‌های گذشته و استقرار مدیران گدشته نیز انجام شده بود و دلایل متعددی برای اجرا نشدن آن عنوان می‌شد. 

تپه هزارپیچ گرگان پس از 20 سال در حالی از فاضلاب فضولات انسانی و نخاله‌های ساختمانی پاک شد که معضل نخاله‌ها در جنگل توسکستان و فاضلاب در 45 کیلومتری شهرستان آق‌قلا توزیع شد به گمان مسئولان تخلیه نخاله در زمینی که به دلیل برداشت بی‌رویه شن و ماسه عمیق شده نه تنها مشکلی ایجاد نمی‌کند بلکه با پر کردن این بخش، مسأله رانش زمین هم حل می‌شود و از طرفی هم تخلیه فاضلاب در زمین‌های کویری آق‌قلا آسیب جدی برای محیط‌زیست نخواهد داشت. 


تخلیه نخاله‌ها از سال 95 در توسکستان

معاون خدمات شهری شهردار گرگان با بیان اینکه تمام خودروهای سنگین نخاله از سال 95 در معدن برداشت شده گراویل در محور توسکستان تخلیه می‌شوند، می‌افزاید: پس از هموار ساختن این زمین می‌توان از آن برای کشاورزی بهره برد. 
«موسی‌الرضا صفری» تخلیه فاضلاب در 45 کیلومتری آق‌قلا را با هماهنگی سازمان پسماند و اداره کل حفاظت محیط‌زیست استان اعلام می‌کند و می‌افزاید: تا زمان عملیاتی شدن طرح فاضلاب گرگان روند تخلیه در این محیط انجام می‌شود. 
به عقیده کارشناسان آسیب این روند بر محیط‌زیست در کوتاه‌ترین زمان ممکن نشان داده می‌شود. این صاحب‌نظران معتقدند رهاسازی فاضلاب فضولات انسانی در زمین‌های آق‌قلا و نخاله‌ها در محور جنگلی توسکستان صدمه زیادی به محیط‌زیست و سلامت انسان‌ها وارد می‌کند. 


تخلیه فاضلاب در محور آق‌قلا 

عضو کمیسیون خدمات شهری، فضای سبز و زیست شهری شورای اسلامی شهر گرگان تخلیه فاضلاب در محور آق‌قلا را امری اجتناب‌ناپذیر می‌داند و می‌گوید: اگر شرایط طبیعی را در نظر بگیریم فاضلاب باید به زمین‌های پایین‌دست هدایت شود. پایین‌دست گرگان هم آق‌قلاست. 
«سیدمحمد مرتضوی» با بیان اینکه این اقدام روشی فنی، مناسب و کم‌هزینه است، می‌افزاید: البته کنترل آسیب‌های زیست‌محیطی حاصل از تخلیه فاضلاب قابل قبول است، باید نظارت شود تا آسیب‌های جانبی آن به حداقل برسد. 
وی در توضیح دفن نخاله می‌گوید: آن بخش از نخاله‌ها که خاک است آسیبی برای طبیعت نخواهد داشت اما صدمه‌ای را که نخاله‌های صنعتی به محیط‌زیست وارد می‌کند هم نمی‌توان نادیده گرفت. 
این عضو شورا از برداشت بی‌رویه شن و ماسه از توسکستان انتقاد می‌کند و می‌گوید: برداشت گراویل باید به درستی کنترل شود تا تبعات کمتری به همراه داشته باشد. 


نخاله‌ها محیط‌زیست توسکستان را تهدید می‌کند

یک دکترای محیط‌زیست هم تخلیه نخاله را در مکانی که به دلیل برداشت شن و ماسه عمیق شده تهدیدی برای محیط‌زیست می‌داند و می‌گوید: نخاله ساختمان فقط آجر و سیمان نیست بلکه مواد سمی آن به چرخه طبیعت وارد می‌شود. 
«محمد تابنده» ادامه می‌دهد: ورود نخاله و پسماند حاصل از آن به آب‌های زیرزمینی و زنجیره غذایی آسیب وارد می‌کند، زیرا این نخاله‌ها باعث سستی و کاهش کیفیت حاصلخیزی خاک می‌شود. 
او می‌افزاید: برای تخلیه فاضلاب باید مراحل خاصی از جمله تصفیه آن رعایت شود. مکان تخلیه فاضلاب به تأسیساتی نیاز دارد تا به استانداردهای لازم برسد اقدامی که در استان انجام نمی‌شود. 

وی با بیان اینکه رعایت این استانداردها در محیط کویری هم ضروری است، می‌افزاید: آسیب‌های حاصل از این تخلیه نامناسب را برای محیط‌زیست نمی‌توان نادیده گرفت. به گفته تابنده به جز مشکلات زیست‌محیطی، چرای دام در اطراف این منطقه هم تهدیدی برای سلامتی گلستانی‌ها به شمار می‌رود، زیرا این سموم از طریق گوشت دام‌ها به انسان منتقل می‌شود. او می‌افزاید: وجود فاضلاب در این نقطه به غیر از آلوده کردن آب‌های زیرزمینی، پوشش گیاهی و لایه‌های حاصلخیز خاک را هم از بین می‌برد. آن‌گونه که از سوی استانداری، خبر ممنوعیت تخلیه نخاله و فاضلاب در تپه سوگله و پاکسازی این منطقه منعکس شد هدف این اقدام حفظ محیط‌زیست اعلام شد در حالی که اکنون احساس می‌شود نه تنها این مشکل رفع نشده بلکه 2 نقطه دیگر را درگیر این مشکل کرده است. 


خطر افزایش بیماری‌های واگیر 

یک کارشناس بهداشت محیط می‌گوید: فاضلاب فضولات انسانی می‌تواند کانون تجمع عوامل ناقل از نظر بهداشتی برای انسان و سایر موجودات باشد. 
«نازیلا رضوی» می‌گوید: با رها کردن فاضلاب در فصل گرما خطر شیوع بیماری‌های واگیر بیشتر می‌شود. 
او جدای از فاضلاب، نخاله‌ها را هم عامل بیماری سالک و مکانی برای تکثیر انواع حشرات موذی می‌داند، چراکه زائده‌های حاصل از عملیات ساختمانی که اغلب آن خاک و نخاله است محل امنی برای زندگی جوندگان موذی و حشراتی مانند پشه خاکی و سگ‌های ولگرد است که منبع انواع بیماری به شمار می‌روند.