دست‌پیش مشتریان در بازار خودرو

 علی ابراهیمی- خبرنگار

قیمت انواع خودرو در روزهای اخیر تحت‌تأثیر افزایش نرخ ارز و ادامه کشمکش‌ها برسر افزایش رسمی نرخ خودروهای داخلی، افزایش یافته، چنان‌که در یک نمونه شاخص قیمت برخی مدل‌های 98و 99انواع پراید به مرز 160تا 180میلیون تومان رسیده است. با سعید موتمنی، رئیس اتحادیه نمایشگاه‌داران و فروشندگان خودرو درباره تحولات روز بازار خودرو گفت‌وگو کرده‌ایم.

وضع بازار خودرو چگونه است؟
این روزها با توجه به آغاز فک رهن سند خودروهای پیش‌فروش شده تعداد فروشندگان خودرو در بازار زیاد شده اما خریدار چندانی وجود ندارد. این موضوع موجب شده تا بازار خودرو به نوسان نرخ دلار یا احتمالات افزایش رسمی قیمت خودرو واکنش چندانی نشان ندهد. البته قیمت خودرو در آگهی‌های فروش فضای مجازی، در لفظ افزایش داشته اما خریداری برای خودروها، با قیمت‌های اعلام شده، وجود ندارد، زیرا قیمت‌های خرید و فروش خودرو در کف بازار با نرخ‌های اعلام شده برخی مالکان در پلتفرم‌های فروش فضای مجازی تفاوت زیادی دارد. مثلا این روزها نرخ برخی خودروهای پرتیراژ داخلی مانند پژوپارس و برخی انواع کوئیک و تیبا سیر نزولی دارد اما در فضای مجازی روند چیز دیگری است.
اثر فراهم‌شدن امکان فک رهن بر بازار، چه بوده است؟
قیمت محصولات خانواده ایران خودرو به‌دلیل فراهم شدن امکان فک رهن محصولات این شرکت، تثبیت شده است. مثلا در روزهای اخیر با افزایش تعداد فروشندگان پژوپارس موجب شد قیمت این خودرو با کاهش 12میلیون تومانی از 350میلیون تومان در ابتدای هفته گذشته به 338میلیون تومان برسد.
به‌نظر شما تأثیر مباحث مربوط به آزادسازی قیمت‌ها بر بازار خودرو چقدر بوده است؟
تغییر متولی قیمت‌گذاری خودروهای پرتیراژ داخلی تأثیر چندانی بر قیمت بازار نداشته است زیرا برخلاف گذشته، تقاضای موجود در بازار خودرو، عمدتا تقاضای مصرفی است و متقاضی چندانی برای سرمایه‌گذاری در بازار خودرو وجود ندارد. با این شرایط اگر عرضه خودرو در بازار افزایش یابد، قیمت‌ها نیز ریزش می‌کند. در هفته‌های اخیر تشدید فاصله بین قیمت کارخانه و بازار و فضای مجازی نیز ناشی از کاهش شدید عرضه خودرو به بازار بوده است. همانطور که گفتم اگرچه در فضای مجازی شاهد افزایش قیمت‌ها هستیم اما بنابه اذعان فعالان صنفی و نمایشگاه‌داران در بازار واقعی از رشد قیمت خبری نیست.
اما قیمت انواع خودروی پراید در چند روز گذشته رکوردهای تازه‌ای را ثبت کرد، علت چیست؟
 علت افزایش قیمت انواع پراید، توقف تولید و در نتیجه عرضه کم این خودروها در بازار بوده است. این موضوع باعث شده دارندگان پراید، قیمت‌های بالایی را مثلا برای پراید 111که تولید آن از یک سال و نیم پیش متوقف شده، در فضای مجازی اعلام کنند. در مورد پراید 151نیز علت افزایش قیمت این خودرو تولید و عرضه کم آن در بازار بوده است. بدیهی است وقتی عرضه خودرویی در بازار کم شود قیمت آن نیز افزایش می‌یابد. اما نکته مهم آن است که اگر مشتری به خرید این خودروها با قیمت‌های اعلام شده در فضای مجازی اقدام کند، متضرر می‌شود، متقاضیان این نوع پرایدها می‌توانند با افزایش آورده خود، خودروهایی مانند کوئیک و تیبا را با قیمت‌هایی متعادل‌تر از بازار خریداری کنند. واقعیت آن است که برای پراید، آن‌هم با قیمت‌های بالا و غیرواقعی که در فضای مجازی اعلام می‌شود، مشتری دست به نقد وجود ندارد.
یعنی معتقدید افزایش رسمی قیمت خودرو، تأثیری بر بازار نخواهد داشت؟
سیاستگذاران تنظیم بازار خودرو، باید در ازای افزایش قیمت خودروهای داخلی، از خودروسازان برای رشد عرضه محصولاتشان در بازار تضمین لازم را دریافت کنند. درصورتی که همزمان با افزایش قیمت‌ها میزان عرضه خودرو هم افزایش یابد می‌توان انتظار داشت در کوتاه‌مدت شکاف میان قیمت کارخانه و بازار کم شود و با گذشت چند‌ماه حتی شاهد ریزش قیمت‌ها در بازار خودرو خواهیم بود. درد بازار خودرو کمبود عرضه است و درصورتی که عرضه خودرو با نیاز بازار متناسب باشد شاهد تنش قیمت نخواهیم بود. مقایسه قیمت خودرو از اردیبهشت 97تا‌کنون، بیانگر تأثیرپذیری قیمت خودرو از کاهش عرضه است. در اردیبهشت سال 97قیمت پژو 207حدود 58میلیون تومان، سانتافه 250میلیون تومان و بی‌ام‌و یک میلیارد و 100میلیون تومان بود، اما به‌دلیل تداوم ممنوعیت واردات و کاهش شدید عرضه خودرو در بازار، اکنون قیمت همان بی‌ام‌و به 7میلیارد تومان و قیمت پژو 207به 480میلیون تومان افزایش یافته است. درصورت افزایش عرضه خودرو، شکاف میان نرخ کارخانه و قیمت بازار خودرو به‌تدریج کاهش خواهد یافت.
روند بازار خودرو به لحاظ تعداد خریداران و فروشندگان چگونه است؟
خرید و فروش بسیار کم شده و به‌خودروهای دارای قیمت کمتر از 500میلیون تومان محدود شده است، البته برخی خودروهای جدید چینی که در بازار عرضه شده، معدود مشتریانی دارد، همچنین برخی مشتریانی که خودروهای چینی نظیر هایما و جک کارکرده دارند، این روزها به تعویض خودروهای خود با برخی خودروهای تازه وارد چینی تمایل نشان می‌دهند. در مجموع مشتری خودرو بیشتر به خرید خودروهای جدید تمایل دارد. گرچه اعلام و پس گرفتن قیمت‌های مصوب جدید خودرو از نظر روانی تأثیر منفی بر بازار داشت و زمینه را برای قیمت‌سازی‌ جدید خودرو فراهم کرد اما باید بپذیریم که بازار خودرو نیز همانند سایر بازارها تابع عرضه و تقاضاست. وظیفه ستاد تنظیم بازار نیز هماهنگی برای عرضه خودرو به اندازه کافی برای کاهش فاصله قیمتی کارخانه و بازار خودرو است.
آیا با توجه به رشد اخیر قیمت‌ها، خودروی صفر کیلومتر مدل 1400، با نرخ کمتر از 150میلیون تومان می‌توان خرید؟
نه هیچ خودروی صفر کیلومتری را با مدل 1400و با نرخ کمتر از 150میلیون تومان در بازار سراغ نداریم. ارزان‌ترین خودروهای داخلی مربوط به برخی انواع خودروهای پراید با مدل 1398و 1399است. مثلا قیمت پراید 131مدل 98معادل 146تا 147میلیون تومان است اما این خودرو به‌دلیل توقف تولید، مدل صفر کیلومتر 1400ندارد.
وضع بازار خودروهای مونتاژی و وارداتی چگونه است؟
 در بازار خودروهای مونتاژی با وجود افزایش نرخ ارز شاهد افزایش قیمت نیستیم. زیرا تقاضای سرمایه‌گذاری برای خرید خودرو کاهش یافته است. اگرچه برخی خودروهای جدید چینی عرضه شده به بازار خریداران خاص خود را دارد و افزایش قیمت اینگونه خودروها را شاهد هستیم. در بازار خودروهای خارجی به‌ویژه خودروهای بالاتر از یک میلیارد تومان نیز خرید و فروش چندانی انجام نمی‌شود. اگرچه قیمت خودروهای خارجی در فضای مجازی افزایش یافته اما چون تعداد فروشندگان خودرو زیاد است، خرید و فروش چندانی صورت نمی‌گیرد.
درصورت افزایش رسمی قیمت خودروهای داخلی، چشم‌انداز بازار خودرو در شب عید امسال چگونه خواهد بود؟
 درصورتی که قیمت خودروهای داخلی اصلاح شود اما همزمان زمینه واردات خودروهای صفر کیلومتر قبل از پایان سال فراهم شود می‌توان به ایجاد تعادل و تنظیم بازار شب عید خودرو امیدوار بود. اگرچه هیچ‌کس موافق واردات خودروهای خارجی در شرایط تنگنای ارزی نیست اما به‌دلیل تنظیم بازار خودرو باید این شرایط فراهم شود تا قیمت خودروهای وارداتی و تولید داخل نیز کاهش یابد. در بازار خودروهای داخلی نیز باید زمینه رشد تولید و عرضه فراهم شود تا کاهش شکاف میان قیمت مصوب کارخانه و بازار کاهش یابد، این موضوع می‌تواند تأثیر روانی افزایش رسمی قیمت خودروها را بر بازار، به‌ویژه در ایام شب عید کاهش دهد یا حتی خنثی کند.
هم‌اکنون با توجه به همه نکات گفته شده، متقاضیان برای خرید خودرو چه کنند؟
روند بازار به‌گونه‌ای است که برای مشتریان واقعی خرید خودرو این امکان فراهم شده تا با چانه‌زنی بیشتر، خودروهای مدنظرشان را با نرخ‌هایی کمتر از قیمت‌های اعلام شده بخرند. این روزها نرخ‌های اعلام شده برای فروش خودرو، الزاما ملاک تعیین قیمت در بازار نیست؛ اگر کسی فروشنده واقعی باشد، با قیمت‌های کمتر نیز خودروی خود را می‌فروشد.