3/5میلیارد دلار طلب ایران از کدام کشور وصول شد؟

طلسم مطالبات ده‌ها میلیارد دلاری ایران از پول‌‌های بلوکه‌شده نفتی با خبر یکی از مدیران رسانه‌ای دولت  در حال شکسته‌شدن است. طی 3سال اخیر بازگشت تحریم‌های ثانویه آمریکا موج جدیدی از بدهی کشورهای خریدار نفت به ایران را رقم زد. دونالد ترامپ رئیس‌جمهور سابق ایالات متحده با اعلام خروج آمریکا از توافق هسته‌ای، نقش محوری در دوره جدید تحمیل فشارهای مالی علیه ایران ایفا کرد. روز جمعه علی نادری، مدیرعامل خبرگزاری جمهوری اسلامی در توییتی نوشت: «کمتر از ۱۰۰ روز پس از آغاز دولت سیزدهم، اخیرا بیش از ۳.۵میلیارد دلار از منابع مسدود ایران در یکی از کشورها در دسترس قرار گرفته و بخش قابل توجهی از این منابع در حال ورود به چرخه تجاری کشور است.» این گزارش کوتاه رسانه‌ای در پی دغدغه‌های چند روز اخیر مبنی بر التهابات ارزی و تأثیر آن بر افزایش فشارهای معیشتی منتشر شد. با وجود پیگیری‌‌های همشهری از نمایندگان مجلس و برخی اتاق‌های بازرگانی منشأ آزادسازی این پول‌ها مشخص نشد و نسبت به آن اعلام بی‌اطلاعی کردند.
کره‌جنوبی، ژاپن، چین، عراق و عمان در زمره بدهکاران نفتی به ایران هستند. آخرین اخبار مربوط به مذاکرات آزادسازی پول‌های بلوکه‌شده ایران در ارتباط با کره‌جنوبی منتشر شده بود. با تشدید گلایه‌های ایران از این کشور برای بازگرداندن پول‌های بلوکه‌شده، وزارت امور خارجه کره‌جنوبی دوشنبه هفته پیش اعلام کرد که معاون وزیر امور خارجه این کشور گفت‌وگویی درباره ایران با نماینده ویژه آمریکا در امور ایران داشته است. براساس برخی گزارش‌ها، بدهی کره‌جنوبی به ایران در ازای خرید میعانات گازی در 2بانک این کشور، مجموعاً به ارزش 7میلیارد دلار است که از شهریورماه۱۳۹۷ به بهانه تحریم‌های آمریکا پرداخت نشده. از آن زمان تاکنون سفرهایی بین مقامات 2 کشور انجام شد و رایزنی‌هایی صورت گرفت که عملاً تاکنون تحولی در این زمینه رخ نداده است. علی باقری، معاون سیاسی وزیر امور خارجه 21مهرماه در توییتی با اشاره به گفت‌وگوی تلفنی خود با همتای کره‌ای نوشت: در تماس تلفنی آقای چوی جونگ کان، قائم‌مقام وزارت خارجه کره‌جنوبی به وی خاطرنشان کردم تنها اقدام مؤثر و سریع آن کشور، در رفع محدودیت منابع ایران در کره‌جنوبی و جبران خسارات وارده است که می‌تواند نقش مؤثری در ترمیم وجهه آسیب‌دیده این کشور نزد مردم ایران داشته باشد.
قبل از آن حسین تنهایی، رئیس اتاق مشترک ایران و کره‌جنوبی هم با اشاره به 7میلیارد دلار پول بلوکه‌شده ایران در کره‌جنوبی در شهریورماه گفته بود: «کره‌جنوبی اقداماتی را انجام داده و مشغول رایزنی با مقامات کشور آمریکاست تا با لغو برخی از تحریم‌ها به‌طور استثنا زمینه آزادشدن پول‌های بلوکه‌شده ایران در کره‌جنوبی فراهم شود و این پول‌ها به ایران بازگردد.»
انتقادها نسبت به پیروی کره‌جنوبی از فشارهای تحریمی آمریکا علیه ایران با اقدام حاشیه‌برانگیز اخیر سفیر کره در تهران تشدید هم شد. سفیر این کشور با حضور در یکی از بیمارستان‌های تهران 2هزار ماسک اهدایی همراه خود برده بود که واکنش‌های منفی زیادی به همراه داشت. سعید خطیب‌زاده، سخنگوی وزارت خارجه این اقدام سفیر را در حد یک طنز خواند و گفت هیچ ملتی برنمی‌تابد که دست ملت دیگری در جیبش باشد.

رقم بدهی‌ها چقدر است؟
درباره اعداد و ارقام طلب‌های نفتی ایران گزارش‌های متعددی از زبان مقامات مرتبط وجود داشته است. در یک فایل صوتی که اردیبهشت‌ماه از محمدجواد ظریف، وزیر سابق امور خارجه منتشر شد، او گفته بود: «ما نزدیک ۱۰میلیارد در کره‌جنوبی داریم و ۶ الی ۷میلیارد در عراق داریم و اینها پول جاری ماست که قفل شده در خارج و از روزی که بایدن (رئیس‌جمهور جدید آمریکا) آمده هیچ تحولی ندیده‌ایم.»
برخی منابع ازجمله بانک مرکزی به حجم مطالبات ایران از کشورهای دیگر همچون عراق نیز اشاره داشتند. منابع ارزی بلوکه‌شده ایران در عراق 5میلیارد دلار اعلام شده بود. برخی منابع خبری هم اعلام کردند با تحریم‌های اولیه و ثانویه‌ای که آمریکا علیه ایران اعمال کرده، حدود 40میلیارد دلار منابع ارزی ایران در کشورهای دیگر مسدود شده است. چین با 20میلیارد دلار، هند با 7میلیارد دلار، کره‌جنوبی با 7میلیارد دلار، عراق با 5میلیارد دلار و ژاپن با 1.5میلیارد دلار، کشورهای بدهکار به ایران به‌حساب می‌آیند. همچنین در برخی گزارش‌های دیگر به حجم بدهی 5میلیارد دلاری عمان به ایران نیز اشاره شده بود.
پس از اعمال تحریم‌های ضدایرانی آمریکا در سال‌های اخیر، میلیاردها دلار دارایی ایران در بانک‌ها و مؤسسات مالی این کشورها مسدود شده است و دولت سیزدهم با شروع به‌کار خود از شهریورماه سعی کرده است از طریق رایزنی با کشورهایی مانند کره‌جنوبی، ژاپن، عراق و عمان قفل این پول‌ها را باز کند. براساس گزارشی که خبرگزاری جمهوری اسلامی روز جمعه منتشر کرد منابع مسدودی ایران در هند 7میلیارد دلار عنوان شد. در همین گزارش اشاره شده بود با اینکه برخی ادعاها بدهی عراق به ایران را 2میلیارد دلار اعلام می‌کنند، اما بانک مرکزی ایران کل بدهی عراق به ایران را حدود 5میلیارد دلار عنوان کرده است. ایرنا گزارش‌ها و اطلاعیه‌های متفاوتی درخصوص حجم دقیق بدهی کره‌جنوبی به ایران از 6 تا بیش از 9میلیارد دلار نیز روایت کرده است.