تعداد زیادی سنگ قبر قدیمی در ماه‌های اخیر از دل خاک خارج شده است
روایتگران خاموش تاریخ کن
مریم باقرپور
قدمت کن با استناد به تاریخ و اسناد به بیش از ۴ هزار سال می‌رسد. گواه این ادعا وجود درختان کهنسال چندصد ساله، امامزادگان، آداب و سنن خاص، زبان باستانی و از سویی سنگ قبرها در این محله است. برخی از این آثار نشان‌دهنده هویت تاریخی کن با گذر زمان از بین رفته‌اند، اما برخی مانند سنگ قبرها را می‌توان در امامزاده‌های این محدوده از منطقه ۵ پیدا کرد. سنگ قبرهای قدیمی که‌گاه هنگام حفاری‌ها از دل خاک بیرون آورده می‌شوند تا هویت تاریخی این محدوده از پایتخت را نشان دهند. البته این سنگها هم به دلیل نبود متولی، در حال تخریب هستند.
«عبدالله درویش» از ساکنان قدیمی کن می‌گوید: «بخش کن پیش از شکل‌گیری تهران، تا «شهر ری» ادامه داشت. این روستا یکبار در نتیجه زلزله‌ای به‌طور کامل تخریب شد و افرادی که زنده ماندند مجبور شدند از آن سوی رودخانه به سمت دیگرش مهاجرت کردند. اکنون در این محله سنگ قبرهایی در نتیجه حفاری‌ها از ده‌ها‌متر زیر زمین خارج می‌شوند که به نظر می‌رسد بقایای همان زلزله از قبرستان کن است.»
«جوادهاشمی‌نژاد» از ساکنان قدیمی محله، درباره یکی از سنگ قبرها که بر روی آن عکس‌هایی از قیچی و پارچ است، می‌گوید: «برخی بر این باورند نقوشی که بر روی سنگ قبرها حکاکی شده، نشان‌دهنده شغل و حرفه افراد است. برخی هم باور دارند قیچی نماد زندگی و مرگ است.»
تعداد سنگ قبرهایی که در ماه‌های اخیر در نتیجه حفاری‌ها یا هنگام دفن اموات جدید در امامزاده‌ها در محله کن پیدا شده، بسیار زیاد است. به گونه‌ای که «امین نورقربان» از ساکنان محله، با مشارکت گروه «کن قدیم» این سنگ قبرها را در محوطه سرای محله جمع کرده است تا بتوانند موزه‌ای برپا کنند. نورقربان می‌گوید: «قدمت برخی از سنگها به صدها سال پیش می‌رسد، اما متأسفانه متولی برای نگهداری از آنها نداریم. برای همین سنگها را در این مکان جمع کرده‌ایم.»
سنگ قبرهایی که در محله کن به مرور از دل خاک خارج می‌شوند، در اشکال و مدل‌های مختلفی هستند. نورقربان می‌گوید: «برخی از سنگها از جنس مرمر و برخی گرانیتی هستند. برای مثال، در جست وجوها سنگی پیدا شده است که نقش اسبی را بر روی آن حکاکی کرده‌اند. همه این موارد هویت و تاریخ محله ما را نشان می‌دهد که باید حفظ شود.»
یکی از سنگ قبرهای قدیمی که به تازگی از زیر زمین حیاط امامزاده سید محمدرضا(ع) خارج شده است، در گوشه‌ای از حیاط آستان امامزاده(ع) قرار دارد. «مهدی محمدخانی» از معتمدان محله میان‌ده می‌گوید: «چون کارشناس باستان‌شناسی در محله وجود ندارد، این سنگها به حال خود رها شده‌اند. اما براساس نوشته به نظر می‌آید که سنگها بیش از ۱۰۰ سال قدمت دارند.»
