سیاست مرکب

محمد سرابی

 شاید سریال «بازی مرکب» درباره حاکمیت پول باشد یا خشونت پنهان انسانی یا شاید درباره اختلاف طبقاتی و برابری. «شاید» درباره همه‌اینها هم باشد، اما «حتما» درباره بقاست، ولی نه بقا در جامعه انسانی، بلکه در رقابت وحشیانه درون «صنعت سرگرمی»؛ برای بقا در سریال‌سازی‌؛ جایی که شرکت‌های تولید و پخش آمازون‌پرایم و دیزنی‌پلاس، اچ‌بی‌او و اپل‌تی‌وی‌ اگر از هم عقب بیفتند، کشته خواهند شد و اگر برنده شوند، باران اسکناس بر سرشان می‌بارد.
اینکه ما خودمان را در حال بازی و انتخاب میان انسانیت و پول می‌بینیم به‌دلیل همان فرمولی است که می‌گوید معمولا بیننده با قهرمان گرفتار، احساس همذات‌پنداری می‌کند، ولی در بازی مرکب ما مهمانان ویژه هستیم که صحنه بازی را می‌بینیم. در عوض نگهبان‌های قرمزپوش و شرکت‌کننده‌های سبزپوش، تولید‌کنندگان سریال هستند. سریال‌سازی‌ یک رقابت برای رسیدن به چشم کسی است که روی مبل نشسته و کنترل تلویزیون را به‌دست گرفته است؛ مخصوصا در 2سال گذشته که کرونا خانه‌نشینی را بیشتر کرد، اوقات بسیاری صرف تماشای «سیزن‌‌ها» شد. از یکی، دو دهه قبل، کارگردان‌ها و بازیگران موفق راهی تلویزیون شدند و حالا بازار آنقدر رونق پیدا کرده که بازی ویدئویی «ویچر» هم سریال شده است (البته خیلی موفق نبود)، مجموعه «بنیاد» آیزاک آسیموف سریال شد (تازه منتشر شده) و «ارباب حلقه‌ها» هم با وجود موفقیت 6فیلم بلندش، سریال می‌شود (هنوز تولید نشده است). سریال‌ساز‌ها رتبه محصولات خود را می‌شمارند، اما این امتیاز‌ها در کف بازار چقدر دوام دارد؟ چند سال قبل که تماشاگران جهان قسمت آخر بازی تاج و تخت را تمام کردند، مینی‌سریالی تمام خاکستری با بازیگر‌های عادی و داستان تاریخی، تماشاگرا‌نی که 8فصل شمشیر و اژدها دیده بودند و از قسمت آخر و از دست دادن شخصیت‌های محبوبشان دلخور بودند، دسته‌جمعی روانه تماشای انفجار چرنوبیل شدند. غبار‌های چرنوبیل بالا رفت و بعد به همان سرعت پایین آمد.
تفسیر عمیق و هستی‌شناختی عناصر دایره، مربع، مثلث در بازی مرکب نتیجه قطعی ندارد. در سریال، فیلم و کنسرت که نمی‌شود دنبال چشمه حکمت و معرفت گشت. جواب‌ سؤالات بنیادی انسان، بین کتاب‌های ضخیم هم پیدا نمی‌شود؛ چه برسد محصولاتی که برای «سرگرمی» ساخته شده‌اند.
همانطور که بازیکن‌های بدهکار خودشان به جزیره برمی‌گردند، نتفلیکس هم آماده ساختن فصل دوم می‌شود. آمار‌ها نشان می‌دهد که این سریال آمریکایی - کره‌ای نزدیک به میلیاردی شدن است؛ پس تا فراموش نشده باید از این فرصت استفاده کرد. آیا ما که مجانی دانلود می‌کنیم و نمی‌خریم و در آمار‌های جهان نیستیم هم جزو این بازار حساب می‌شویم؟