تهران را ترک کنید

 محمد سرابی 

از 4دهه پیش، روش‎‌‎های متعددی برای حل مشکل مسکن شهری و خلوت‎‌‎کردن شهر‎‌‎های پرجمعیت اجرا شد و وعده‎‌‎های درخشانی از حل حتمی و قطعی کمبود خانه به مردم داده‌شد. در پایان سال‎‌‎های دهه60 هیچ‎‌‎کدام از این روش‎‌‎ها نتوانستند مشکلی را حل کنند. تنها به جمعیت شهر‎‌‎های اضافه شد و اراضی بدون سند تبدیل به املاک مسکونی شدند. در سال‎‌‎های دهه70 ثابت شده بود که ساخت مسکن انبوه دولتی یا اقدامات ناگهانی دیگر، نتیجه‎‌‎ای جز برهم‌خوردن طرح‎‌‎های توسعه شهری ندارد و فقط به درد امیدوار کردن مردم محروم و ثروتمند کردن بساز‌و‌بفروش‎‌‎ها می‎‌‎خورد. در ریاست‎‌‎جمهوری محمود احمدی‎‌‎نژاد طرح‎‌‎های شکست‌خورده 20سال قبل دوباره اجرا شدند.
یکی از روش‎‌‎های دولت برای حل مشکل شلوغی تهران خروج 200هزار کارمند از پایتخت بود. این طرح هم در 29فروردین‎‌‎ماه از طرف معاونت توسعه مدیریت و منابع انسانی ریاست‎‌‎جمهوری اعلام شد. با وجود اینکه مدیران دولتی از اشتیاق کارمندان برای خروج از تهران می‎‌‎گفتند، بعد از چند‎‌‎ماه تعداد کسانی که برای این خروج ثبت‌نام کردند، اندک بود. مشوق‎‌‎های دولتی تأثیری نداشت و تضمینی برای آن نبود. اگرچه بعضی ادارات به زور به کلانشهر‎‌‎های دیگر منتقل شدند اما این طرح هم باوجود هزینه‎‌‎هایی که برای آن شده‌بود، شکست خورد و همه اجزای دولت همچنان در تهران باقی‎‌‎ماندند. «مسکن مهر» ایده بکر دیگر احمدی‎‌‎نژاد برای خانه‎‌‎دار کردن مردم بود. در آخرین روز فروردین1389 وزیر مسکن به بازدید از پروژه مصلای تهران رفته‌بود. علی نیکزاد در این بازدید اعلام کرد که فضا برای همه کسانی که قصد خانه‎‌‎دار شدن دارند فراهم است و سال89 سال شکوفایی مسکن مهر خواهد شد. به‎‌‎ گفته او در این سال یک‌میلیون‌و200هزار واحد مسکونی ساخته می‎‌‎شود و در یک نمونه شرکت‎‌‎های ترکیه‎‌‎ای و کره‎‌‎ای برای ساختن 25هزار خانه در پرند قرارداد امضا کرده‎‌‎اند. این سخنان در محل مصلای تهران گفته شد؛ جایی که میلیارد‎‌‎ها تومان بودجه صرف به پایان رساندن آن شده و همچنان نیمه‎‌‎کاره باقی مانده‌بود. در سال89 تعداد خانوار‎‌‎های ایرانی 17میلیون‌و500هزار و تعداد خانه‎‌‎ها 16میلیون بود پس با ساخت 5/1میلیون خانه باید این مسئله حل می‎‌‎شد اما کسی که اندکی با اقتصاد واقعی و غیرخیالی آشنا باشد می‎‌‎داند که  طی یک یا دو سال نمی‎‌‌توان مشکلی که نیم‌قرن دوام آورده است را حل کرد. هر سال 800هزار کمبود خانه به این تعداد اضافه می‎‌‎شد و خیلی از خانواده‎‌‎ها صاحب 2واحد مسکونی بودند.
نه در پایان سال89 و نه تا 10سال بعد از آن مشکل مسکن شهری حل نشد اما شهرک‎‌‎های مسکن مهر که بعضی از آنها بدون هیچ مطالعه اولیه‌ای در مکان‎‌‎های نامناسب حاشیه کلانشهر ساخته شده‌بودند جمعیت زیادی را در خود جای دادند و بافت شهری جدیدی به‎‌‎وجود آوردند که نیازمند خدمات مختلف بود.