کارگردان «دنیا کافی نیست» درگذشت

آرش نهاوندی- روزنامه نگار

«مایکل آپتد» فیلمساز و مستند‌ساز مطرح بریتانیایی در 79سالگی درگذشت.  «آپتد» به‌عنوان یکی از تأثیرگذار‌ترین کارگردانان سینمای اجتماعی و مستند بریتانیا شناخته می‌شود. او برای بسیاری از ایرانیان بیشتر به‌دلیل ساخت نوزدهمین فیلم از سری فیلم‌های جیمز باند با عنوان «دنیا کافی نیست»(1999) با بازی پیرس برازنان، نامی شناخته شده است. اما در بریتانیا «مایکل آپتد» که فعالیت حرفه‌ای خود را با برنامه‌سازی‌ برای تلویزیون آغاز کرد بیشتر به‌دلیل کارگردانی مجموعه تلویزیونی مستند «آپ» می‌شناسند. در این مجموعه مستند که هر قسمت آن یک فیلم مجزا نیز به‌حساب می‌آید، زندگی 14نفر از سال 1964و زمانی که آنان 7سال داشتند، هر 7 سال یک‌بار دنبال می‌شد. این مستند در 9اپیزود 7 ساله ساخته شده و آخرین اپیزود این مستند در سال 2019و زمانی که سوژه‌های آپتد، ۶۳ سال داشتند، نمایش داده شد. این مستند از شبکه «آی تی وی» بریتانیا پخش شد. قسمت «آپ 42» تنها قسمت این سریال بود که از بی‌بی‌سی وان پخش شد. آپتد در گفت‌وگویی درباره ادامه ساخت این مستند گفته بود: «امیدوارم زمانی که 99ساله شدم بتوانم «آپ 84» را نیز بسازم». راجر ابرت منتقد و مورخ آمریکایی«آپ 28» را در فهرست منتخب خود در زمره بهترین فیلم‌های تاریخ قرار داده است. سریال «آپ» همچنین در فهرست 100برنامه برتر تلویزیونی مؤسسه فیلم بریتانیا قرار گرفته است. در سال 2000و در نتیجه رأی‌گیری از دست اندرکاران سینما و تلویزیون، «آپ 28» در رده بیست‌وششم این فهرست قرار گرفت. او همچنین تعدادی از قسمت‌های سریال«خیابان تاجگذاری» به نویسندگی«جک روزنتال» را نیز کارگردانی کرده است.

ریاست انجمن کارگردانان آمریکا
«مایک آپتد» همچنین به‌خاطر کارگردانی فیلم«دختر معدنچی زغال سنگ»(1980) و گوریل‌ها در مه(1988) شناخته شده است. مایکل آپتد به‌خاطر کارگردانی فیلم آمریکایی«دختر معدنچی زغال سنگ» در 7 رشته ازجمله رشته بهترین فیلم سال، نامزد دریافت جایزه اسکار شده بود. «سیسی اسپیسک» به‌دلیل ایفای نقش در این فیلم جایزه اسکار بهترین بازیگر زن را از آن خود کرد. این فیلم نامزد دریافت 4گلدن گلوب نیز شد که در نهایت در رشته‌های بهترین فیلم موسیقی یا کمدی و بهترین بازیگر دو جایزه گلدن گلوب را به‌خود اختصاص داد. در این فیلم داستان زندگی«لورتا لین» خواننده موسیقی سبک کانتری از کودکی و زمانی که در فقر بزرگ شده بود تا اوج شهرت در بزرگسالی براساس فیلمنامه«تام ریکمن» دنبال می‌شود. «مایکل آپتد» برای ساخت فیلم «نل»(1994) نیز نامزد دریافت
 3 جایزه گلدن گلوب و یک جایزه اسکار شده بود. «جودی فاستر» نیز به‌دلیل نقش‌آفرینی در این فیلم از سوی منتقدان تحسین شد و توانست جوایز متعددی را از آن خود کند. «نل» داستان دختری جدا افتاده از دنیای مدرن را روایت می‌کند که تمام عمر خود را با مادرش در یک کلبه کوهستانی دور افتاده زندگی کرده است. پس از درگذشت مادرش، «نل» توسط دکتر«جروم لاول» پیدا می‌شود. «دکتر لاول» از شیوه حرف زدن و زندگی نل شگفت‌زده شده است. در ادامه دکتر«لاول» و دکتر«بائولا اولسن» تلاش می‌کنند نل را به دنیای امروزی و زندگی عادی بازگردانند. «گوریل‌ها در مه» نیز در 5رشته نامزد دریافت جایزه اسکار شده بود و از فیلم‌های موفق آپتد محسوب می‌شود.
از دیگر فیلم‌های مهم «آپتد» نیز می‌توان به فیلم‌های «کافی» (2002) و «لطف حیرت‌آور» (2006) اشاره کرد. «آپتد» همچنین فیلم رسمی جام جهانی 2006را برای فیفا کارگردانی کرده است. پیرس برازنان راوی این فیلم بود.   «آپتد» پس از یک دوران موفق فیلمسازی‌ در آمریکا، در سال 2003نیز به‌عنوان رئیس انجمن کارگردانان آمریکا انتخاب شد. او در مجموع از سال 2003تا 2009سه بار به‌عنوان رئیس این انجمن انتخاب شد.