طرح جدید مدیریت جنگل‌ هیرکانی

مدیریت جنگل‌های شمال کشور قرار است تا اطلاع ثانوی بر مبنای طرح جدیدی صورت گیرد که در آن عملیات حفاظت، گردشگری و حفظ تنوع زیستی لحاظ می‌شود. این در حالی است که مطالعات تفصیلی طرح جایگزین جنگلداری هنوز به پایان نرسیده است. جنگل‌های هیرکانی سال‌هاست با معضلاتی نظیر قاچاق چوب و خاک، ویلاسازی، دفن زباله و حریق مواجه می‌شوند و باید هر چه سریع‌تر، مدیریت آنها سامان یابد. هم‌اکنون تنها طرح اجرایی در منطقه هیرکانی، طرح تنفس جنگل و عدم‌بهره‌برداری از چوب است.
آنگونه که رضا بیانی، جانشین معاون امور جنگل سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور به همشهری خبر داده، سازمان جنگل‌ها براساس قانون برنامه ششم توسعه موظف به تدوین و اجرای طرح جایگزین جنگلداری است. طرح جایگزین باید با رویکرد مدیریت پایدار جنگل باشد؛ بنابراین نیاز است که در مرحله اول برای تدوین طرح جایگزین، مطالعات نیمه‌ تفصیلی انجام شود؛ سپس مطالعات تفصیلی و عملیات اجرایی مشخص شوند. آنگونه که بیانی گفته است، علت تأخیر طرح جایگزین جنگلداری از سوی سازمان جنگل‌ها، مشکلات مختلف در مسیر تدوین است که مهم‌ترین آنها کمبود اعتبار است و سبب شده طرح از زمانبندی عقب بیفتد.  باوجود این قرار است  برای سال1400 برنامه حفاظت فنی که اخیرا تدوین شده است، اجرایی شود. درحال‌ حاضر طرح‌های نیمه تفصیلی مدیریت جنگل‌های شمال کشور 75درصد پیشرفت کرده‌اند و پهنه‌بندی‌ها در جنگل‌های شمال تا حدود زیادی انجام شده است. در جنگل 9پهنه مختلف ازجمله پهنه جنگل، پهنه مرتع، پهنه زمین‌های کشاورزی، پهنه حفاظت، پهنه گردشگری، پهنه تنوع زیستی و... وجود دارد؛ البته این پهنه‌بندی‌ها با استفاده از اطلاعات هواشناسی، زمین‌شناسی، پوشش گیاهی، وضعیت آفات و بیماری‌ها، آتش‌سوزی‌های جنگلی، وضعیت فرسایش و... انجام شده است. پس از مطالعات نیمه‌تفصیلی نیاز است که در هرکدام از این پهنه‌ها مطالعات تفصیلی انجام شود. انجام مطالعات تفصیلی درحال پیگیری است، اما انجام کامل این مطالعات برای جنگل‌های شمال کشور حدود 2 سال زمان خواهد برد؛ بنابراین هنوز تا تدوین کامل طرح جایگزین جنگلداری زمان زیادی باقی مانده است.  به‌گفته بیانی، در طرح تفصیلی برای هرکدام از 9پهنه جنگل عملیات‌های مشخصی ازجمله حفاظت، گردشگری، حفظ تنوع زیستی و... اجرایی خواهد شد. سازمان جنگل‌ها به‌دنبال آن است که طی این مدت و تا زمان تدوین طرح جایگزین عملیات حفاظت فنی در جنگل‌های شمال اجرایی شود. در این مدت برخی عملیات حفاظتی فنی مانند فنس‌کشی، ترمیم راه‌ها، مدیریت درختان شکسته و... اجتناب‌ناپذیر است و باید تا زمان تدوین کامل طرح به آنها رسیدگی شود. از این‌رو معاونت جنگل طرحی برای اجرای عملیات حفاظت فنی تدوین کرده و قرار است تا زمانی‌که طرح جایگزین براساس شاخص‌های مدیریت پایدار آماده شود، از این طرح برای مدیریت جنگل‌های شمال استفاده شود؛ البته باید تأکید کرد که در این طرح نیز همانند طرح تنفس هیچ‌گونه بهره‌برداری چوبی از جنگل‌ها نخواهیم داشت.