جهانی‌شدن واکسیناسیون کرونا

زهرا خلجی- خبرنگار

واکسن کووید-19 شرکت‌های بیوان‌تک-فایزر باوجود برخی ابهامات، همچنان مطلوب‌ترین راه نجات از بحران ویروس کرونا در سراسر جهان است. طبق آخرین اخبار اگرچه انگلیس به‌عنوان نخستین کشور واکسیناسیون عمومی را با اولویت سالمندان آغاز کرده، اما 2 مورد واکنش آلرژیک نسبت به این واکسن منجر شد تا سازندگان واکسن، تزریق آن به افرادی که زمینه حساسیت به‌ویژه حساسیت دارویی دارند را متوقف کنند. این در شرایطی است که آمریکا قرار است به‌عنوان دومین کشور، پس از صدور مجوز استفاده اضطراری از سوی سازمان غذاودارو، واکسیناسیون عمومی را با تأیید اولیه‌ای که صورت‌گرفته، آغاز کند. علاوه بر این، کشورهای کانادا، بحرین و عربستان نیز اجازه استفاده از این واکسن را صادر کرده‌اند. اما ابهاماتی علمی که هنوز سازندگان واکسن نیز نتوانسته‌اند پاسخی برای آن پیدا کنند، منجر به این شد که آمریکا به‌عنوان یک پای سازنده واکسن فایزر-بیوان‌تک، برای صدور مجوز استفاده اضطراری هیأتی 23نفره از دانشمندان و متخصصان تشکیل دهد تا با رأی آنها این اجازه صادر شود. در این نشست که روز پنجشنبه هفته گذشته برگزار شد، پس از ساعت‌ها بررسی اطلاعات تولید‌شده از آزمایش بالینی با حضور 44هزار نفر، گروه متخصصان - معروف به کمیته مشورتی محصولات بیولوژیکی - با 17رأی موافق به صدور مجوز واکسیناسیون برای افراد بالای 16سال را تأیید کردند. اکلس ایزر، وزیر بهداشت آمریکا پس از این جلسه گفت: ما به‌زودی واکسیناسیون را تأیید خواهیم کرد و از هفته آینده براساس اولویت، آن را به آسیب‌پذیرترین گروه‌ها تزریق می‌کنیم.
بسیاری از اعضای این هیأت مستقل به‌دلیل مسائل ناشناخته درباره این واکسن ازجمله تحریک واکنش‌‌های آلرژیک و اطلاعات کم درباره تأثیر آن بر زنان باردار ابراز نگرانی کرده‌اند. واکنش آلرژیک یک نگرانی بزرگ برای آمریکایی‌هاست؛ چراکه تخمین زده شده از هر 50آمریکایی ‌که با خطر آنافیلاکسی زندگی می‌کنند، یک نفر دچار واکنش آلرژیک شدید می‌شود. آنافیلاکسی یک واکنش آلرژیک جدی است که به‌طور ناگهانی آغاز می‌شود و می‌تواند حتی منجر به مرگ شود. درحالی‌که توصیه‌های این هیأت یک قدم مهم است، اما اعطای مجوز تمام و کمال در اختیار سازمان غذا‌و‌دارو‌ست. «استفان هان» رئیس سازمان غذا و داروی آمریکا نیز در آستانه نشست کمیته مستقل گفته بود که پس از تأیید صدور مجوز خیلی سریع کار واکسیناسیون را آغاز می‌کنند؛ چراکه به وخامت اوضاع و اضطرار ‌آن اشراف کامل دارند. نشست این کمیته تخصصی مستقل پس از رکورد تکان‌دهنده 33هزار کشته طی 24ساعت برگزار شد. قرار است شرکت فایزر 6.4میلیون دوز واکسن را تا اواخر دسامبر در آمریکا توزیع کند‌ و از آنجایی که واکسن‌های این شرکت نیاز به 2دوز تزریق دارد، این میزان فعلا برای محافظت از 3میلیون از افراد واجد شرایط کافی است. آمریکا ۱۰۰میلیون دوز از این واکسن را پیش‌خرید کرده است. مقامات فدرال در مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌های آمریکا می‌گویند که جمعیت 21میلیونی کادر درمان در اولویت واکسیناسیون و پس از آنها 3میلیون نفری که در خانه‌های سالمندان زندگی می‌کنند در اولویت قرار دارند.

ترکیه، واکسن‌های روس را برگرداند
فاحرتین کوچا، وزیر بهداشت ترکیه از بازگرداندن واکسن‌های کووید-19 روسی به‌نام اسپوتنیک‌V خبر داد. کوچا علت این کار را دریافت‌نکردن استانداردهای آزمایش‌های آزمایشگاهی اعلام کرد و گفت که این واکسن در کشور ترکیه مجوز نمی‌گیرد: هم‌اکنون، آنکارا قصد ندارد از روسیه واکسن کووید-19 روسی را بخرد. به‌گفته او، پس از آنکه استانداردهای آزمایشی را دریافت نکرد، ترک‌ها نیز از خرید این واکسن سر  باز زدند. کوچا گفت: این مشکل از انطباق با آزمایش خوب ناشی شده است که واکسن روس منطبق با استانداردهای آزمایشگاهی ما نبود. به همین دلیل سازمان بهداشت جهانی و دنیا نمی‌توانند این واکسن را خریداری کنند، در کشور ما نیز این واکسن مجوز نخواهد گرفت.
پس از جنجالی‌شدن این ماجرا، اما مقام‌های ترکیه اعلام کردند منظورشان این بوده است که اگر واکسن روس‌ها بتواند آزمایش‌های لازم را پشت سر بگذارد، برای خرید آن مشکلی وجود ندارد.

واکسن چین به اندونزی رسید
درحالی‌که فاز سوم آزمایش بالینی واکسن چینی ساخت شرکت سینوواک هنوز به پایان نرسیده است، تعداد قابل‌توجهی از این واکسن به‌منظور واکسیناسیون عمومی و عظیم به اندونزی رسید و قرار است یک‌میلیاردو800میلیون دوز دیگر نیز تا ژانویه به این کشور توزیع شود.
تفاوت واکسن چینی در مقایسه با واکسن آمریکایی-آلمانی بیوان‌تک و واکسن آمریکایی مدرنا در این است که برخلاف 2 واکسن ذکر‌شده که مبتنی بر پیام‌رسان RNA ساخته شده‌اند، این واکسن طبق متد قدیمی و با استفاده از قطعات ویروس کشته‌شده ساخته شده است. روی کاغذ مهم‌ترین برتری واکسن سینواک نسبت به رقبای آلمانی و آمریکایی خود  نحوه نگهداری آن است که قابلیت نگهداری در دمای استاندارد یخچالی 2 تا 8درجه سانتی‌گراد را دارد؛ مانند واکسن آکسفورد که آن هم همچنان فاز سوم آزمایش بالینی را سپری می‌کند. اما واکسن فایزر و مدرنا به‌ترتیب باید در دمای منفی 70 و منفی20درجه نگهداری شوند که این شرایط توزیع و نگهداری آن را سخت می‌کند.
طبق ادعای شرکت سازنده، شرکت سینوواک قادر است 300میلیون دوز در سال واکسن تولید کند. مانند سایر واکسن‌ها، این واکسن نیز به 2دوز تزریق برای ایجاد ایمنی کامل نیاز دارد که باتوجه به تولید سالانه 300میلیون دوز تنها 150میلیون نفر می‌توانند آن را دریافت کنند؛ این یعنی کمی بیش از یک‌دهم جمعیت چین. به‌جز اندونزی که هم‌اکنون واکسن سینوواک را دریافت کرده است، ترکیه، برزیل و شیلی نیز آن‌را خریده‌اند.