الوند زیر چرخ لودرها ،کرکس زیر تیغ

چند هفته قبل لودرها به دامنه کوه الوند در همدان رفتند و به‌منظور تسهیل دسترسی گردشگران دامنه‌های این کوه اسطوره‌ای را شکافتند. حالا تیغ تیز معدن‌کاوی کوه کرکس را نشانه رفته و اندام این میراث طبیعی ایران و منطقه حفاظت شده کشور را زخمی کرده است. 
به‌گزارش همشهری، در ماجرای الوند نزدیک به 3هفته است که دوستداران میراث طبیعی و فرهنگی ایران بر دامنه زخم خورده این اثر طبیعی تجمع می‌کنند و صدای اعتراض‌شان را به گوش مسئولان می‌رسانند و از تلاش یک مجموعه توریستی برای توسعه فضای گردشگری خود با شکافتن کوه الوند به‌شدت انتقاد می‌کنند. جالب آنکه مسئولان نیز آنها را همراهی می‌کنند و آنها هم به رفتارهای ضد‌محیط‌زیستی در پوشش گردشگری اعتراض دارند.

مرگ کوهستان‌های اسطوره‌ای ایران 
اقدامات صورت گرفته در کوهستان‌های اسطوره‌ای ایران اما محدود به کرکس و الوند نیست و دماوند مهم‌ترین کوهستان اسطوره‌ای ایران نیز از تخریب و آلودگی در امان نمانده است. حجم آلودگی‌ها و انباشت زباله در دماوند و معدن‌کاوی در این کوهستان مهم کشور که زمانی قرار بود نام آن در فهرست میراث جهانی یونسکو قرار بگیرد چنان منظر و عرصه‌های طبیعی این کوهستان را برهم زد که ثبت جهانی دماوند را به یک‌ رؤیا تبدیل کرد.
کرکس، الوند و دماوند چنان در تاریخ ایران ریشه دارد که از شاهنامه تا حافظ و اسطوره‌های ایرانی و تاریخ مستند ایران جایگاه کوهستان‌ها و قله‌های ایران را در عرصه جهانی ارتقا داده است. تا جایی که بسیاری از گردشگران و کوهنوردان و علاقه‌مندان به محیط‌زیست از کشورهای خارجی با هدف کوهپیمایی و بازدید از جاذبه‌های گردشگری این ارتفاعات به ایران سفر می‌کنند و با مشاهده آنچه بر سر ارتفاعات تاریخ‌ساز ایران آمده است، تأسف می‌خورند.
اگر زمانی در اسطوره‌های ایرانی شاهنامه، آرش کمانگیر برای تعیین مرز ایران و توران تیر از کمان بر فراز دماوند رهانید و اکنون در استان سین‌کیانگ در غرب چین می‌گویند آن تیر بر درخت گردویی در آن منطقه فرود آمده و آن ‌را درخت آرش نامیده‌اند، حالا جاده‌کشی و معدن‌کاوی و انبوه زباله و کوهپیمایی بدون ضابطه و انبوه در قالب اردوهای متعدد کمر دماوند را خم کرده است. کرکس اما داستان دیگری دارد. آنچنان که حمدالله مستوفی می‌نویسد، نام این کوهستان از آن جهت کرکس گذاشته شد که مشهور بود ارتفاع آن‌چنان بلند است که کرکس هم به قله‌اش نمی‌رسد. حالا اما معدن‌کاوی‌های متعدد امان از کرکس بریده و قامت این کوهستان مشهور را کوتاه کرده است.
اگر زمانی قله الوند دست نیافتنی بود و در موردش می‌گفتند که الوند سیمرغ کوه‌های ایران است و فرزند نوح در آن دفن شده است، حالا دست یافتن به قله الوند چنان آسان شده است که پیکره این ارتفاع دست‌نیافتنی زیر چرخ لودرهای تسهیل مسیر گردشگری خراشیده است و زخم‌های ناسور بر پیکر این میراث طبیعی کشور برجای گذاشته است.

معدن‌کاوها کرکس را به زانو درآوردند
کرکس همچنان بی‌پناه است و زیر تیغ تیز معدن‌کاوی چندپاره می‌شود. خبرگزاری مهر نیز در گزارشی اعلام کرده است که معدن‌کاوی چندین دهه است بلای جان مردم و حیات‌وحش شهرستان نطنز در استان اصفهان شده و تعدد معادن استخراج سنگ که از سال1360 مجوز استخراج و بهره‌برداری از معادن را اخذ کرده‌اند در حال تکه پاره کردن عرصه‌های طبیعی و تخریب کوهستان‌ها و چندپاره کردن کوه کرکس هستند. براساس این گزارش و به موجب قانون، معادن نباید بیش از ۲۵سال اقدام به استخراج و بهره‌برداری داشته باشند درحالی‌که در نطنز و کوهستان کرکس بیش از ۲۵سال است که معادن در حال تخریب کرکس هستند.
فرزاد علیزاده فعال محیط‌زیست در ارتباط با هجوم معدن‌کاو‌ها به کوهستان کرکس به مهر گفته است که تنها روستای اوره در دامنه کوه کرکس۱۲ معدن دارد و شدت بهره‌برداری از معادن کوهخوار در دامنه کرکس تنها در یک روستا به‌اندازه‌ای است که تا چند سال دیگر اثری از کوهستان کرکس باقی نخواهند گذاشت.
به‌گفته او، بیشتر معدن‌کاوها در این منطقه تخلفات متعدد مرتکب شده‌اند و حریم روستا و رودخانه‌ها را نادیده گرفته و با برداشت بیش از ظرفیت از معادن نه‌تنها برای ساکنان منطقه مزاحمت ایجاد کرده‌اند که حتی حیات‌وحش کرکس را نیز کوچانده‌اند و دیگر اثری از گونه‌های جانوری در کوهستان کرکس باقی نمانده است.
در منطقه طرق‌رود یکی دیگر از روستاهای واقع در دامنه کرکس اما، آنطور که مهر گزارش کرده است، ساکنان این منطقه موفق شدند در سال۱۳۹۴ آرایی تحت عنوان مصوبه شورای‌عالی معادن کسب کنند. در این مصوبه مقرر شد که از صدور هرگونه مجوز جدید در منطقه یادشده جلوگیری شده و حد فاصل قانونی قنوات باغات و مناطق مسکونی رعایت شود و هرگونه اضافه برداشت و افزایش تناژ استخراج سالانه و افزایش مساحت محدوده‌های معدن ممنوع است. علاوه بر این حتی اعلام شد که پروانه‌های بهره‌برداری چند معدن نیز دیگر تمدید نشود. در این آرا همچنین مقرر شد، میزان خسارت وارده توسط کارشناسان دادگستری بررسی و جهت جبران خسارات اعلام شود و معدن‌کاوها نیز موظف به فرآوری ضایعات و جمع‌آوری و انتقال ضایعات معدنی شوند.
اهالی ابیانه، دیگر روستای ثبت ملی شده و هدف گردشگری کشور در دامنه کوهستان زاگرس نیز سال۹۷ توانستند رأی قطعی و لازم‌الاجرای رعایت ملاحظات محیط‌زیستی توسط معدن‌کاوها را اخذ کنند و آنها را ملزم به نصب باسکول به‌منظور جلوگیری از استخراج بیش از ظرفیت معادن کنند. براساس این رأی، وزارت صمت نیز ملزم شد با استعلام از شرکت آب منطقه‌ای میزان تأثیرپذیری معادن بر قنوات و چشمه‌های روستای اوره را بررسی و اعلام کند.
اما هیچ‌یک از این آرا اجرا نشد و وزارت صمت با زیرپا گذاشتن آرای صادر شده درخصوص جلوگیری از استخراج بیش از ظرفیت معادن و رعایت ملاحظات محیط‌زیستی فعالیت‌های معدنی در تاریخ10/2 /99 مصوبات گذشته را بازنگری و اعلام کرد که پروانه‌ فعالیت‌های معدنی را بار دیگر تمدید می‌کند.
این مصوبه در شرایطی صادر شده است که فعالیت معدنی به تعدادی از قنات‌های تاریخی مناطق واقع در کوهستان کرکس که تعداد آنها 400قنات است، آسیب برساند و حتی قنات ۶۰۰ساله روستای اوره را صددرصد تخریب و با نشست پساب، قنات زنده اوره آلوده شود.