بازار کفش ماشینی در زیان

بازار کفش ایران چه در بخش ماشینی‌ و چه در بخش کفش دست‌دوز، از کرونا آسیب زیادی دید و تعطیلی شب عید این صنف را از بهترین و پررونق‌ترین فصل فروش محروم کرد. این صنف که سال‌ها از واردات و قاچاق نیز آسیب زیادی دیده بود، مثل دیگر اصناف بعد از یک تعطیلات طولانی به‌کار برگشته و تلاش می‌کند زیان‌های وارده را جبران کند. برای اطلاع از شرایط امروز بازار کفش، با مهدی عبدالهی، نایب‌رئیس اتحادیه تولیدکنندگان و فروشندگان کفش‌های ماشینی و لاستیکی گفت‌وگو کردیم.

شرایط امروز بازار کفش بعد از بازگشایی واحدهای صنفی به چه صورت است؟
در صنف تولیدکنندگان و فروشندگان کفش ماشینی به‌دلیل اینکه اجناس، زمان مشخصی برای فروش دارند و فصلی محسوب می‌شوند، تعطیلی بازار شب عید ضرر و زیان بالایی به واحدهای صنفی وارد کرد و این زیان برای واحدهای اجاره‌ای خیلی بیشتر بود تا جایی که بعضی از واحدها تحت‌تأثیر خسارتی که متحمل شدند هنوز نتوانسته‌اند به تولید برگردند. واحدهای فروشگاهی هم که برای شب عید جنس خریده بودند، موفق به فروش نشدند و طبیعتا کفش‌هایشان بعد از عید و برای فصل تابستان هم مشتری ندارد، این اجناس یا باید برگشت داده‌ شود و یا آن را تا شهریور‌ماه نگه‌دارند تا شرایط فروش آنها فراهم شود. با این حال بسیاری از تولیدی‌ها توانستند شرایط را مدیریت‌ و کار را شروع کنند اما به‌دلیل شرایط خاصی که وجود دارد، تولید با حجم بالا و به‌منظور دپو برای فصل بعد انجام نمی‌شود؛ بلکه به‌صورت لحظه‌ای و در حد سفارش‌هایی است که از مغازه‌دارها و بنکدارها دریافت می‌شود. صنف تولید و فروش کفش ماشینی به‌دلیل تعطیلات اجباری کرونا در مجموع چیزی در حدود 400میلیارد تومان زیان متحمل شد که رقم دقیق این خسارت به تازگی محاسبه و در نامه‌ای به مسئولان اعلام شده تا اقدامات حمایتی از این صنف در دستور کار قرار گیرد.

تولیدات ماشینی در مجموع چه سهمی از بازار کفش را در اختیار دارند؟
کفش‌های ‌ماشینی بخش عمده بازار کفش را در اختیار دارند و این سهم به بالای 80درصد می‌رسد. میزان تولید و عرضه کفش ماشینی بسیار بیشتر از کفش دست‌دوز است و امروز بسیاری از تولیدی‌های کفش به تولید با ماشین‌آلات روی‌آورده‌اند و با استفاده از تکنولوژی‌ روز کارهای جدید و به‌روزی تولید می‌کنند. حتی‌کارگاه‌ها دستی‌ هم امروز برای اینکه از قافله تولید عقب نمانند به استفاده از ماشین‌آلات روی آورده‌اند و این باعث ‌شده حجم تولید کفش‌ ماشینی‌ در مقایسه با کفش دست‌دوز بسیار بیشتر و طبیعتا حجم عمده بازار در اختیار ماشینی‌ها باشد. هم‌اکنون کفش‌های دست‌دوز کمتر از 20درصد بازار را در اختیار دارند.

یعنی ادعای سهم 50درصدی از بازار نادرست است؟
یک کارگاه تولید کفش دست‌دوز حتی اگر در طول شبانه روز 18ساعت هم فعال باشد، حداکثر می‌تواند 200جفت کفش تولید کند ولی در کارخانه‌ها و کارگاه‌های تولید ماشینی حجم تولید بسیار بیشتر از این مقدار است. در بعضی از کارخانه‌ها 48جفت صندل در عرض یک دقیقه و کمتر تولید می‌شود که مساوی است با 4کارتن، البته تولید کفش زحمت بیشتری دارد و زمان بیشتری می‌برد ولی با این حال در کارگاه‌ها و کارخانه‌ها در هر شیفت کاری بین 1400تا 1500جفت کفش تولید می‌شود. میزان تولید کفش ماشینی به هیچ عنوان با تولید دستی ‌قابل قیاس نیست چون در کارخانه‌ دستگاه‌ها به‌طور مرتب در حال تولید و کارگرها در حال بسته بندی هستند و شرایط با کارگاه‌های دستی بسیار متفاوت است.

چه میزان از محصولات عرضه‌شده در بازار کفش، قاچاق است؟
خوشبختانه با تدابیری که دولت اندیشیده، حجم قاچاق در زمینه کفش ماشینی خیلی کم شده و بسیاری از کسانی که پیش‌تر کفش خارجی می‌فروختند امروز به فروش تولیدات داخلی روی‌آورده‌اند. کفش‌های ایرانی چه در زمینه تکنولوژی تولید و چه از لحاظ شکل و ظاهر در شرایطی هستند که با سلیقه و نیاز مصرف‌کنندگان داخلی هماهنگی‌ دارند و با وجود ممنوعیت واردات هیچ‌کمبودی در بازار احساس نمی‌شود. اکنون تولید کفش در کشور در شرایطی است که نه‌تنها نیازی به واردات وجود ندارد بلکه بخشی از تولید کفش چرمی زیره پیو، به کشورهای همسایه مثل عراق و کشورهای مشترک‌المنافع صادر می‌شود. در زمینه کفش‌های ورزشی هم پیشرفت‌های بسیار خوبی از لحاظ تکنولوژی، مدل و طراحی در کشور داشته‌ایم و تولیدکنندگان داخلی با الگوبرداری از مدل‌ها و برندهای خارجی کفش‌های بسیار خوبی تولید می‌کنند. البته این به معنی تأیید الگوبرداری صرف نیست ولی با این حال تولیدات داخلی کفش ورزشی ما به قدری با کیفیت انجام می‌شود که برای مصرف‌کننده معمولی تمایز آن از جنس‌ خارجی آسان نیست. با این حال آنچه به‌صورت قاچاق وارد کشور می‌شود فقط کفش‌ ورزشی است و کفش چرمی تنها به‌صورت مسافری وارد کشور می‌شود.

چشم‌انداز بازار کفش را با توجه به شرایط امروز چگونه پیش‌بینی می‌کنید؟
کفش جزو لاینفک نیاز ‌مردم است و گرچه ممکن است اولویت اول نباشد اما مثل‌ پوشاک، مردم ناچارند آن را تهیه کنند. از سوی دیگر با توجه به ممنوعیت واردات و حمایتی که دولت از این صنعت انجام می‌دهد، به‌طور یقین آینده صنعت کفش بسیار روشن خواهد بود. امروز تولیدکنندگان در زمینه دسترسی به مواداولیه با مشکل‌خاصی مواجه نیستند و آنچه وارد شده و در گمرک مانده با همکاری دولت در حال ترخیص است. گرچه ارز تخصیصی به واردات مواداولیه دیگر به‌صورت ارز دولتی و یارانه‌ای در اختیار تولیدکنندگان قرار نمی‌گیرد ولی با این حال تا امروز همکاری لازم از سوی دولت و بانک مرکزی برای تامین ارز صورت گرفته و مشکل‌خاصی در این زمینه وجود نداشته است.