تهدید آمریکا به دریافت غرامت از چین

سمیرا مصطفی‌نژاد ـ روزنامه‌نگار

دولت آمریکا از زمان آغاز همه‌گیری کووید-19، یا شاید از زمان اعتراف چین به آغاز شیوع ویروس کرونا در دسامبر سال2019، اتهام‌زنی علیه این کشور را آغاز کرد. مقامات ارشد دولت ایالات متحده آمریکا، از ترامپ گرفته تا مایک پمپئو، وزیر امورخارجه این کشور، بارها و بارها در فواصل زمانی مختلف چین را به ناکارآمدی در زمینه برخورد مؤثر با همه‌گیری ویروس کرونا، تأخیر در اعلام آغاز شیوع و خودداری از ارائه اطلاعات دقیق برای جلوگیری از ابتلای انسان‌های بیشتر به این بیماری متهم کرده‌اند. با وجود این، همه‌گیری کووید-19 تنها تنش میان آمریکا و چین را افزایش نداده‌ است. این وضعیت بر روابط بین‌الملل جهانی تأثیرگذار بوده و تنش‌های دیپلماتیک فراوانی ایجاد کرده است و تنش‌ها تنها بر سر مدیریت همه‌گیری یا پنهان‌کاری کشورها درباره نحوه مدیریت شیوع نیست. دولت‌های مختلف در وضعیت بحرانی همه‌گیری کرونا با یکدیگر بر سر تجارت، حمل‌ونقل دارو و تجهیزات، کیت‌های آزمایشی و تجهیزات بیمارستانی وارد چالش شده‌اند. رهبران تعدادی از کشورها، دیگر دولت‌ها را به مدیریت ضعیف و شدت‌یافتن شیوع بیماری متهم می‌کنند و تعدادی از کشورهای در حال توسعه مانند کشورهای آمریکای لاتین و آفریقا به‌ دلیل هدر رفتن منابع توسط کشورهای اروپایی و آمریکا، به مواد کافی برای انجام آزمایش و درمان دسترسی ندارند.
چین از زمان آغاز بیماری به سیبل بزرگی برای نشانه‌گیری‌های آمریکا و گاه و بیگاه چند کشور دیگر تبدیل شده‌ است. دونالد ترامپ کمتر از یک هفته پیش بود که اتهاماتش علیه چین را تکرار و اعلام کرد که دولتش در حال انجام تحقیقات بسیار جدی درباره نحوه مدیریت شیوع ویروس کرونا توسط پکن است و هشدار داد که دولت آمریکا می‌تواند از چین درخواست غرامت کند. 
براساس گزارش بی‌بی‌سی، اتهام‌زنی‌های آمریکا علیه چین تا جایی پیش رفته‌ است که به‌تازگی تعدادی از اعضای کادر درمانی و صاحبان کسب‌وکار در آمریکا به دادگاهی در ایالت فلوریدا دادخواستی علیه دولت چین تسلیم کرده‌اند تا این دولت را به پرداخت غرامت مجبور کنند. در صورتی که قرار باشد چین در نتیجه شکایت‌های رسمی مشابه، به آمریکا غرامت بپردازد، به‌تدریج کشورهای دیگر نیز خواستار غرامت خواهند شد. برای مثال در گزارش پژوهشکده «هنری جاکسون» تخمین زده شده‌ است که احتمالا دولت بریتانیا 351میلیارد دلار غرامت و دولت آمریکا یک هزار میلیارد دلار غرامت از چین خواهند خواست و در صورت ادامه شکایت‌ها، چین باید هزاران میلیارد دلار به کشورهای مختلف جهان خسارت بپردازد.
این اتهامات در شرایطی علیه چین مطرح شده‌اند که چین نیز به‌تازگی شفافیت و دقت ایالات متحده را در اطلاع‌رسانی درباره شیوع کووید-19 زیر سؤال برده است. به‌تازگی شبکه‌ای دولتی در چین در برنامه‌ای اعلام کرد که پمپئو خود را به دشمن بشریت تبدیل کرده‌ و حد و مرزهای انسانیت را زیر پا گذاشته است. بعضی از مقامات چینی حتی پس از رد شدن فرضیه آغاز همه‌گیری ویروس کرونا توسط اعضای نیروی دریایی آمریکا، به این کشور اتهام زده‌اند که با هدف بهره‌برداری اقتصادی، اقدام به پخش کردن ویروس کرونا در جهان کرده‌است؛ به‌ویژه به این دلیل که تعدادی از مقامات آمریکایی درباره آثار مثبت ناشی از شیوع این بیماری در چین بر اقتصاد آمریکا سخن گفته‌اند. برای مثال ویلبر راس، وزیر بازرگانی آمریکا، در 31ژانویه2020 در اظهاراتی شیوع ویروس کرونا در چین را برای اقتصاد آمریکا خوب دانست.
کشورهای استرالیا، آلمان و برزیل نیز بر سر شیوع کرونا تنش‌هایی با چین دارند. استرالیا همگام با آمریکا خواستار برگزاری تحقیقاتی وسیع درباره علل شیوع بیماری شده ‌است. استرالیا دولت چین را به گسترش بحران کرونا در جهان متهم کرده‌ است و قصد دارد برای روشن شدن ابعاد این موضوع از کارشناسان بین‌المللی کمک بگیرد. در مقابل، چین استرالیا را تهدید به تحریم کرده‌ است. همچنین دولت آلمان به‌تازگی از تلاش چین برای اعمال نفوذ در گزارش اتحادیه اروپا درباره مدیریت بحران کرونا در چین خبر داده است؛ تلاش‌هایی که به گفته مقامات آلمانی با پاسخ منفی آلمان‌ها مواجه شده‌ است. نشریه‌های پولیتیکو و نیویورک تایمز با استناد به سخنان منابع آگاه خبر داده‌اند که پیش‌نویس گزارش اتحادیه اروپا لحن انتقادی و صریح‌تری داشته و تحت فشار چین، تعدیل و ملایم‌تر شده است.
در کنار اتهام‌زنی‌ها توسط کشورهای مختلف برای یافتن مقصر اصلی شیوع کرونا، تنش‌های متفاوتی نیز بر سر دریافت تجهیزات درمانی و کمک‌های پزشکی در میان دولت‌های مختلف درگرفته ‌است. در اتحادیه اروپا، ایتالیا که یکی از کانون‌های شیوع در اروپا به شمار می‌رود از دیگر کشورها برای تامین امکانات و تجهیزات پزشکی درخواست کمک کرد که با مخالفت آلمان و فرانسه مواجه شد. همچنین آلمان با مخالفت خود با طرح تامین مالی جمعی برای کشورهایی در اتحادیه اروپا که بیشترین آسیب را از همه‌گیری دیده‌‌اند، تنش میان خود و ایتالیا را افزایش داد. هلند، اتریش و فنلاند از دیگر مخالفان این طرح و اسپانیا، فرانسه، بلژیک، یونان، ایرلند، پرتغال، اسلونی و لوکزامبورگ از موافقان آن به شمار می‌روند.
از دیگر کشورهایی که به‌واسطه آغاز بحران کووید-19 دچار تنش‌های دیپلماتیک شده‌اند می‌توان به هندوستان و آمریکا اشاره کرد. ترامپ به‌تازگی هندوستان را تهدید به واکنش کرده است، زیرا این کشور صادرات داروی هیدروکسی کلروکین، داروی مالاریا که اکنون برای درمان کووید-19 کاربرد دارد را ممنوع ساخته است. چین و برزیل نیز اتهام‌زنی به یکدیگر را مدت‌هاست آغاز کرده‌اند. وزرای دولت برزیل شیوع کرونا را برنامه‌ریزی دولت چین اعلام کرده‌  که هدف آن سلطه بر جهان بوده‌ است. پیش از این اظهارات، برزیل بر سر خرید لوازم پزشکی و دستگاه‌های تنفسی از چین دچار تنش شده‌ بود. چین در واکنش، این اتهامات را بی‌اساس و نژادپرستانه توصیف کرد.
تنش‌های پیشین میان ونزوئلا و کلمبیا پس از آغاز شیوع کرونا و به‌واسطه نپذیرفتن پیشنهاد ونزوئلا از سوی کلمبیا برای دریافت 2دستگاه آزمایش کرونا تشدید شد. میانه قطر و مصر بر سر شهروندان مصری گرفتارشده در قطر شکرآب شده‌است. اتحادیه اروپا نیز در‌ ماه مارس روسیه را به پخش اخبار جعلی درباره کووید-19 در کشورهای غربی متهم ساخته ‌است؛ اتهامی که طبق انتظار، از سوی روسیه بی‌پایه و پوچ توصیف شده‌است. روابط کره‌جنوبی و ژاپن نیز پس از آن مکدر شد که ژاپن اعلام کرد تمامی مسافرانی که از کره‌جنوبی وارد این کشور می‌شوند را قرنطینه خواهد کرد. کره‌جنوبی این اقدام ژاپن را بی‌دلیل، اغراق‌آمیز و تأسف‌آور توصیف کرده است.