مرگ زودهنگام تالاب صالحیه

زهرا رفیعی_خبرنگار

دیواره تالاب صالحیه البرز 3‌روز پیش به‌دلیل زهکشی در جوار تالاب بدون ارزیابی محیط‌زیستی تخریب شد و 80درصد آب تالاب از دست رفت.
روال اداری تبدیل تالاب فصلی «صالحیه» نظرآباد به منطقه شکار ممنوع در حال انجام است. ولی وجود کانال زهکشی که اداره جهادکشاورزی استان قزوین برای توسعه کشاورزی در این منطقه با هدف کاهش میزان شوری آب احداث کرد این تالاب را به پهنه‌ای بی‌رمق در سال‌های بی‌باران تبدیل کرد. در 2سال اخیر که بارندگی‌های چشمگیر رخ داد، تالاب صالحیه علاوه بر آبی که از رودخانه کردان می‌گرفت از سیلاب‌های زیاران و طالقان نیز بهره‌مند شد.
فردین حکیمی، مدیرکل حفاظت محیط‌زیست استان البرز می‌گوید: کانال زهکش که سال89 احداث شد مطالعات و پیوست زیست‌محیطی ندارد. این کانال از استان قزوین شروع و در استان البرز امتداد یافته و درنهایت به رودخانه شور وصل می‌شود. از اثرات منفی کانال زهکش نیز خروج آب از تالابی است که در تثبیت گردوغبار در منطقه مؤثر است. این منطقه جزو کریدورهای داخلی گردوغبار در استان البرز است که با تخریب دیواره تالاب و کانال زهکش بخش عمده‌ای از آب خود را از دست داد.
مدیرکل اداره حفاظت محیط‌زیست استان البرز اما نمی‌تواند به‌طور قطعی اعلام کند که تخریب دیواره به‌صورت طبیعی رخ داده یا عامل انسانی مسبب آن است. اما این اطمینان را می‌دهد که موضوع را پیگیری می‌کند.
فردین حکیمی به همشهری می‌گوید: از آنجا که براساس ماده یک قانون حفاظت، احیا و مدیریت تالاب‌های کشور، هرگونه بهره‌برداری و اقدامی که منجر به تخریب و آلودگی غیرقابل جبران تالاب‌ها شود ممنوع و حفاظت و احیای تالاب‌ها از مصادیق حقوق عامه است مرجع تشخیص تخریب و آلودگی غیرقابل جبران نیز سازمان حفاظت محیط‌زیست است. لذا شکایتی درخصوص اثرات مخرب و غیرقابل جبران کانال زهکش بر تالاب صالحیه و تشدید پدیده گردوغبار تنظیم و ظرف روزهای آینده تقدیم دادستانی می‌شود.
به‌گفته او، درخواست اداره کل حفاظت محیط‌زیست استان البرز از دادستانی مسدود کردن بخشی از کانال زهکش و هدایت آب به دشت جنوبی تالاب با هدف افزایش رطوبت خاک، تقویت پوشش گیاهی و کاهش انتشار گردوغبار است. همچنین با همکاری بخشداری، استانداری و دهیاری منطقه دیواره درحال ترمیم است.
امید او البته به بارندگی‌ها در روزهای آینده است تا بلکه بخشی از 80درصد آب تالاب که از دست رفت جبران شود. اما تأکید می‌کند که حفظ تالاب مشروط به حذف کامل کانال زهکش است.
او می‌گوید: کانال زهکش تالاب صالحیه 30کیلومتر طول دارد و فعلا با کمک دادستان نظرآباد یک نقطه از مسیر که در کنار تالاب قرار دارد مسدود شده است. مسئولیت تعیین میزان حقابه تالاب‌ها نیز با سازمان حفاظت محیط‌زیست است که در مورد این تالاب انجام مطالعات در مرحله نهایی است و پس از تصویب، وزارت نیرو موظف به تامین حقابه تالاب می‌شود.
اگر باران نبارد
اگر بارندگی در روزهای آینده صورت نگیرد و حقابه تالاب نیز از سوی وزارت نیرو تامین نشود، تالاب صالحیه البرز تا ابتدای تیرماه زنده می‌ماند. این درحالی است که دفتر استانی سازمان حفاظت محیط‌زیست به‌دنبال ارتقای این تالاب به «منطقه شکار ممنوع» برای حفاظت بیشتر است.
به گفته فردین حکیمی، فعلا قرار است آب رودخانه کردان به‌ویژه در زمان وقوع سیلاب به‌منظور تقویت تالاب صالحیه به این تالاب منتقل شود.
امید یکه‌فلاح، فعال محلی محیط‌زیست نیز امیدوار است این منطقه در سازمان حفاظت محیط‌زیست به ثبت برسد و اقدامات حفاظتی بیشتر برای تالابی که در سال‌های دور رونق بسیار داشت صورت بگیرد.
او به همشهری می‌گوید: با شکستن دیواره تالاب، جاده‌ای که برای احداث زهکش احداث شده بود نیز زیر آب رفت. امسال آب بیشتر بود و آب از زیاران و طالقان نیز به این منطقه سرریز شد و چشم‌انداز خوبی در منطقه ایجاد کرد و انواع پرندگان نیز به تالاب آمدند.
به گفته او، شکستگی دیواره هنوز ترمیم نشده و آب همچنان به‌سمت دشت سرازیر می‌شود و هدر می‌رود.