درد را گفتید، درمانتان چیست؟

سحر خانمحمدی، علیرضا احمدی، محمدمهدی اسکندری | روزنامه‌نگار 

واکنش‌ها به سخنان مقام‌های دولتی در دانشگاه‌ها در روز 16آذرماه در حالی همچنان ادامه دارد که دانشجویان معتقدند اظهارات دولتی‌ها بیش از اینکه برآمده از امید و راهگشایی برای مشکلات موجود در کشور باشد، بوی «خستگی» و «ناامیدی» می‌دهد؛ موضوعی که در تضاد آشکار با رهنمودهای مقام‌معظم رهبری ‌ است.‌دانشجویان معتقدند در شرایطی که رهبرمعظم‌انقلاب در دیدار شهریورماه گذشته و پس از جنگ تحمیلی 12روزه با مسئولان دولت چهاردهم، به «مسئولان» و البته «اصحاب رسانه» توصیه کردند به‌جای روایت ضعف و ناتوانی، روایت قدرت، قوت و امکانات فراوان کشور را بازگو کنند، این روزها شاهد سخنانی در تضاد با این رهنمود راهبردی هستیم و موضع‌گیری‌های مسئولان بیش از اینکه حاوی پیام امید و تلاش باشد، راوی ناامیدی است. نخبگان دانشگاهی کشور معتقدند در شرایط پیچیده امروز، ارائه راهکارهای مؤثر برای برون‌رفت از مشکلات کنونی کشور به‌جای توصیف مشکلات با توجیه صداقت، «امیدآفرین» خواهد بود و به «تقویت روحیه عمومی» کمک می‌کند. همشهری در این زمینه نظرات و دیدگاه‌های تعدادی از فعالان تشکل‌های دانشجویی را جویا شده ‌است که در ادامه می‌خوانید:‌

توصیف مشکلات، مسئله امروز کشور نیست
فخرالدین محمدی
دبیر سیاسی انجمن اسلامی دانشجویان دانشگاه شاهد
 روز دانشجو باید فرصتی برای بازنگری در مسائل اصلی کشور باشد، نه مراسمی تشریفاتی و صوری.
 دانشجویان خود به‌طور ملموس با مشکلات کشور آشنا هستند؛ بنابراین صرف توصیف مشکلات از سوی مسئولان کافی نیست و نیاز اصلی، شنیده‌شدن مطالبات است.
 نقد و کنشگری دانشجویی نباید به یک روز محدود شود، بلکه باید در طول سال استمرار داشته باشد.
 مسئولانی که وارد دانشگاه می‌شوند باید با عقبه ذهنی، برنامه مشخص و آمادگی گفت‌وگو حضور یابند.
 دانشگاه محل نقد صریح و گاه تلخ است و مسئولان باید آن را نشانه دلسوزی و راهی برای حل مشکلات بدانند.
 حضور مسئولان در دانشگاه زمانی اثرگذار است که همراه با شفافیت، توضیح ابهامات و ارائه تصویر روشن از مسائل باشد.
 امروز برخی مسئولان دانشگاه را تنها تریبون سخنرانی‌های تکراری می‌بینند؛ درحالی‌که ظرفیت دانشگاه می‌تواند برای حل مشکلات خود دانشگاه و جامعه به‌کار گرفته شود.
 دانشگاه سرشار از ایده‌ها و نظریات کارشناسی است و باید از آن بهره ‌برد.
 تشکل‌های دانشجویی می‌توانند نقش حلقه واسط بین مردم و حاکمیت را ایفا کنند.
 نقد مسئولان در دانشگاه می‌تواند به کاهش شکاف دولت و جامعه کمک کند و این یکی از ظرفیت‌های مهم نادیده‌گرفته‌شده است.

سرخوردگی دانشجویان از پاسخ‌های یک مقام ارشد اجرایی
 سیدمحمد یوسف موسوی
مسئول بسیج دانشگاه علم‌وصنعت
 در دیدارهای مسئولان با دانشجویان، یک رویکرد غیرپاسخگو مشاهده می‌شود؛ حضوری که بیشتر به تکرار مشکلات می‌گذرد تا گفت‌وگو و ارائه راه‌حل.
 اصل حضور مسئولان در دانشگاه اقدامی مثبت است، اما در عمل پرسش‌های دانشجویان بی‌پاسخ می‌ماند و مسئولان به بیان کلیات بسنده می‌کنند.
 در یکی از نشست‌های اخیر رئیس‌جمهور با دانشجویان شهید بهشتی، ایشان نتوانست پاسخ‌های روشن و اقناع‌کننده ارائه دهد.
 بسیاری از دانشجویان پس از پایان جلسه با حس سرخوردگی بیرون آمدند و برداشت غالب این بود که حتی بالاترین مقام اجرایی نیز پاسخ شفافی درباره مطالبات دانشجویی ارائه نکرد.
 این جلسات، برنامه‌ای تشریفاتی محسوب نمی‌شد، بنابراین انتظار می‌رفت که به جای طرح و توصیف مشکلات، شفافیت بیشتری وجود داشته باشد و پاسخ‌ها به شکل صریح و روشن مطرح شود.
 جنبش دانشجویی دارای مطالبات سنگین و جدی است و مسئولان باید با حضور مستمر، پاسخگویی واقعی و گفت‌وگوی رودررو، اعتماد و ارتباط با دانشجویان را تقویت کنند.

هشدار دلسوزانه به رئیس‌جمهور
محمدمهدی آبی‌پور
دبیر سیاسی اتحادیه جامعه اسلامی دانشجویان 
 محور اصلی نقد در آیین روز دانشجو این بود که برخی رویکردهای موجود در دولت چهاردهم در آینده برای رئیس‌جمهور چالش‌زا خواهد شد.
 دانشجویان شرایط کشور و دولت را درک می‌کنند و قصد تقابل ندارند؛ بلکه می‌گویند کشور در وضعیت سختی است و حمایت می‌کنند، اما توقع دارند نقدها شنیده شود.
 انتظار دانشجویان این نیست که فقط از نکات مثبت گفته شود؛ آنها خواستار هم‌افزایی واقعی بین دولت و جریان‌های حامی دولت هستند.
 برخی افراد منتسب به دولت تمایلی به پذیرش مسئولیت ندارند و گاهی حاضرند به جای خود، برای رئیس‌جمهور هزینه‌سازی کنند.
 این رویکرد به‌ویژه در حوزه‌های اجرایی و تخصصی دیده می‌شود و می‌تواند بار دولت را سنگین‌تر کند.
 سخنان رئیس‌جمهور در ۱۶آذر با مضمون «این گوی و این میدان» بیشتر نشانه اجرای شعار «وفاق» و دعوت به مشارکت ملی در حل مسائل است، نه ناامیدی
 با وجود این رویکرد مثبت از سوی رئیس‌جمهور، بدنه دولت همراهی کافی ندارد و نوعی گسست میان رئیس‌جمهور و بدنه کارشناسی دیده می‌شود.
 درحالی‌که رئیس‌جمهور بر مدیریت بازار کالاهای اساسی برای مهار تورم تأکید کرده، بدنه کارشناسی و اجرایی دولت همکاری لازم را نشان نمی‌دهد.
 دانشجویان ضمن حمایت از رئیس‌جمهور، از او می‌خواهند بدنه دولت را هماهنگ‌تر، مسئولیت‌پذیرتر و پاسخگوتر کند تا مسیر عبور از چالش‌های اقتصادی هموار شود.

غیبت مسئولان و تبدیل گفت‌وگو به نمایش
سیدمحمدطاها میرجلال‌الدینی 
مسئول واحد سیاسی بسیج دانشجویی دانشگاه امیرکبیر
 حضور مسئولان در دانشگاه و پاسخگویی مستقیم به مطالبات دانشجویان یکی از مهم‌ترین عوامل حفظ فضای زنده و پویا در دانشگاه است.
 این حضور، هم به نفع دانشگاه است و هم به نفع مسئولان که می‌توانند از نظرات و کمک دانشجویان بهره ببرند و همکاری کنند.
 اما در عمل، فاصله گرفتن از این روال مشاهده می‌شود؛ حضور مسئولان کم‌کم به یک نمایش تبدیل شده و حتی گاهی از ارائه همین نمایش نیز خودداری می‌کنند.
 امسال با وجود دعوت‌های رسمی، هیچ‌یک از مسئولان حاضر به حضور در دانشگاه‌ امیرکبیر نشدند و در دانشگاه تهران نیز وعده‌ها ناگهان لغو شد.
 این رفتار نشان می‌دهد مسئولان حتی از حداقل گفت‌وگوی نمایشی نیز ابا دارند؛ درحالی‌که شنیدن فعالانه، شرط لازم برای حل مشکلات است.
 مسئولی که از شنیدن می‌ترسد، چطور می‌خواهد از مسائل و مشکلات نترسد؟
 آسیب دیگر این است که وقتی مسئولان حاضر می‌شوند، اغلب فقط مشکلات تکراری را بازگو می‌کنند؛ همان مسائلی که دانشجویان روزانه با آن مواجهند.
 این تکرار تنها احساس بی‌نتیجه بودن مطالبه‌گری را تقویت می‌کند و جریان گفت‌وگو را مختل می‌سازد.
 دانشگاه امروز نیازمند شنیده‌شدن واقعی و ارائه راه‌حل است، نه تکرار مسائل.

نگاه تشریفاتی و نمایشی به دانشگاه و دانشجو ممنوع!
محمدصادق لَرکی
دبیر انجمن اسلامی مستقل دانشگاه شهید رجایی
 در میان برخی مسئولان، دیدار با دانشجویان در روزهایی مانند بزرگداشت دانشجو صرفا یک تشریفات تلقی می‌شود.
 این گروه، دیدار با دانشگاهیان را برای رفع تکلیف و پرکردن برنامه اداری انجام می‌دهند.
 گزارش این دیدارها در وب‌سایت وزارتخانه‌ها و سازمان‌ها گاهی بیش از محتوای واقعی آن اهمیت پیدا می‌کند.
 این نگاه، گرچه بین بعضی مسئولان وجود دارد، قابل تعمیم به همه نیست و نمی‌توان همه وزرا و مدیران را دارای همین تلقی دانست.
 در دیدارهای اخیر، نشانه‌های امیدوارکننده‌ای نیز مشاهده شده است.
 رئیس‌جمهور در یک دیدار اعلام کرده که برخی استادان و دانشجویان تربیت مدرس برای کمک به حل مشکلات حوزه انرژی اقداماتی انجام داده‌اند تا باری از دوش نظام برداشته شود.
 موفقیت برخی پیگیری‌های صنفی نشان می‌دهد همه مسئولان نگاه ابزاری و تشریفاتی ندارند.
 فاصله رابطه مسئولان با تشکل‌های دانشگاهی تا حد مطلوب، به ‌خود تشکل‌ها بازمی‌گردد.
 جنبش دانشجویی در دوره‌هایی تا سطح استیضاح وزرا تأثیر داشته است.
 اگر امروز این سطح کمرنگ‌تر است، بخشی از آن نیز به تشکل‌ها مربوط است.
 با این حال، دانشجویان همچنان پیشروان جامعه و عدالت‌خواهی هستند.
 انحلال بانک آینده نمونه‌ای از تلاش‌هایی است که بخشی از آن توسط دفاتر تشکل‌های دانشجویی انجام شد.

پیش‌نیاز تحقق ایران قوی
مرصاد لویمی
مسئول بسیج‌ دانشجویی دانشگاه شهید بهشتی
 برخی سخنان مسئولان دولتی در روز دانشجو در افکار عمومی برداشت ناامیدکننده ایجاد کرده است.
 یک نکته اساسی، مقایسه این دیدگاه‌ها با رویکرد مقام معظم رهبری است؛ ایشان در دیدارهای عمومی، به‌ویژه با دانشجویان، افقی امیدوارکننده و ترسیمی از مفهوم «ایران قوی» ارائه می‌کنند.
 این ترسیم شامل مولفه‌ها و شاخص‌های تحقق ایران قوی است و دانشگاه در خط مقدم حرکت در این مسیر قرار دارد.
 متأسفانه در برخی سخنان رئیس‌جمهور و دیگر مقام‌های دولتی، این رویکرد مشاهده نمی‌شود؛ عباراتی چون «نداریم» و «نمی‌شود» تکرار  و زمینه‌ساز ناامیدی جامعه می‌شوند.
 گاهی برداشت می‌شود که دولت راهکاری برای برون‌رفت از مشکلات ندارد و نقش دانشجو و دانشگاه در حل مسائل دیده نمی‌شود.
 این امر نشان‌دهنده ضرورت اصلاح نگرش مسئولان نسبت به ظرفیت دانشگاه و دانشجویان است.
 ظرفیت و توان دانشجویان باید برای رفع مشکلات کشور به‌کار گرفته و بستری برای تحقق اهداف «ایران قوی» فراهم شود.
 دانشگاه و تشکل‌های دانشجویی می‌توانند نقش فعال و اثرگذار در حل مشکلات داشته باشند، به شرط آنکه مسئولان با نگاه واقع‌بینانه و امیدبخش حضور داشته باشند.
 در نهایت، انتظار می‌رود روز دانشجو فرصتی برای تأکید بر نقش دانشگاه و دانشجو در مسیر ایران قوی باشد و مسئولان دولتی این مطالبات و ظرفیت‌ها را درنظر بگیرند.

مشکلات عمیق، راه‌حل‌های درازمدت
امیرعلی محمودی
مسئول بسیج دانشجویی دانشگاه خواجه نصیر
 برنامه امسال بسیج دانشجویی دانشگاه خواجه نصیر با حضور سخنگوی دولت سیزدهم و رئیس سازمان برنامه و بودجه دولت سیزدهم برگزار شد.
 این 2مقام در ابتدای سخنان خود مروری بر 3سال دولت شهید رئیسی و یک سال دولت آقای پزشکیان ارائه کردند.
 گفت‌وگوهای دانشجویان با این 2نفر عمدتا اقتصادی بود و مسائل مدیریتی و برنامه‌ریزی مالی مورد توجه قرار گرفت.
 دانشجویان از عدم‌حضور مسئولان دولت فعلی در روز دانشجو گلایه کردند، با وجود دعوت‌ها و درخواست‌های متعدد از 2‌ماه قبل، پاسخ مشخصی دریافت نشد.
 میان مهمانان برنامه و دانشجویان اتفاق‌نظر وجود داشت که مشکلات کشور ریشه‌دار و عمیق هستند و حل آنها در یک دوره چهارساله ممکن نیست؛ برای حل مؤثر، ۱۰ تا ۱۵ سال زمان نیاز است.
 پرسش اصلی مطرح شد: چه‌کسی مسئول حل مشکلات است؟ کارشناسان یا دولت؟ و آیا مشکل از راهکارهاست یا ناتوانی در اجرا؟
 مسئله دوسویه است: دانشگاه با مسائل اساسی تماس نزدیک و درک عمیق ندارد و دولت نیز در اجرای راه‌حل‌ها عملکرد مطلوب ندارد.
 دانشجویان معتقدند هم تشخیص مسئله ناقص است و هم راه‌حل عملی ارائه نمی‌شود.
 دانشگاه‌های تهران با تراکم بالای دانشجو و وزن رسانه‌ای اهمیت بیشتری دارند، اما امسال حضور مسئولان بسیار کمرنگ بود و بسیاری از وزرا به دانشگاه‌های شهرستان‌ها رفتند.
 در نتیجه، ۱۶آذر امسال در تهران با سال‌های گذشته تفاوت قابل توجهی داشت. 

2نقد منصفانه خطاب به دولت
سیدمحمدامین موسوی
دبیر سیاسی اتحادیه انجمن‌های اسلامی دانشجویان مستقل
نخستین نکته‌ای که باید مورد توجه قرار گیرد، این است که تشکل‌های دانشجویی براساس وظیفه‌ای که رهبرمعظم‌انقلاب بر دوشمان نهاده‌اند، همیشه در مسیر «حمایت از دولت مستقر» گام برداشته‌ایم و کوشیده‌ایم با «نقد منصفانه»، از دولت‌ها حمایت کنیم و با ارائه راهکارهای مناسب و کارآمد، آنها را در تحقق سیاست‌ها و اهدافشان یاری دهیم. با توجه به این موضوع، دیدگاه‌های دانشجویی را نباید به‌عنوان «ناامیدی» یا «سیاه‌نمایی» تلقی کرد؛ اگر نقدی به دولت‌ها وارد می‌شود، «منصفانه» و براساس «امیدواری به آینده» است. جنبش دانشجویی به آینده امیدوار است و قصد تزریق ناامیدی به جامعه‌ ندارد و همواره کوشیده به جامعه امید دهد. درچنین شرایطی درباره سخنان رئیس‌جمهور و برخی مسئولان دولتی در روز 16آذرماه، 2نقد منصفانه مطرح است.
نخست، اینکه رئیس‌جمهور و برخی مقام‌های دولتی، از جملاتی استفاده می‌کنند که ممکن است زمینه‌ساز تزریق ناامیدی به عموم مردم شود. بیان سخنان صادقانه ازسوی رئیس‌جمهور در تریبون‌های عمومی، رویکرد پسندیده‌ای است، اما به‌عنوان مقام اجرایی نخست کشور‌ باید دقت داشته باشد که سخنان ایشان تزریق‌کننده ناامیدی بر اذهان افکارعمومی کشور نباشد. برای مثال، موضوعی که چندی قبل رئیس‌جمهور مطرح کرد با این مضمون که آب نداریم و تهران باید تخلیه شود، بازتاب منفی گسترده‌ای در میان دانشجویان داشت. در این زمینه یادآوری می‌کنم جمله به‌یادماندنی شهید رئیسی را مبنی بر اینکه «نباید به‌خود جرأت دهم مشکلات کشور را خیلی شفاف جار بزنم و بخواهم ناامیدی تزریق کنم». معتقدم رئیس‌جمهور و مقام‌های دولتی باید بسیار مراقب نکات و مسائلی باشند که در سطح عمومی مطرح می‌کنند.
دومین نقد منصفانه هم ناظر بر پالسی است که از دولت چهاردهم دریافت می‌شود؛ پالسی که پیام «حرکت رو به جلو» و «داشتن طرح و برنامه» به‌همراه ندارد. معتقدم چنانچه رئیس‌جمهور مشاوران مناسبی برای خود انتخاب کند و از توصیه‌های مقام‌معظم‌رهبری نیز بهره بگیرند، می‌توانند کارهای بر‌زمین‌مانده کشور را به‌صورت مطلوبی پیش ببرند؛ کما‌اینکه در برخی حوزه‌ها اتفاق‌های خوبی نیز افتاده که جای تقدیر دارد، اما کافی نیست.


















پ