به سوی بازار 200میلیون نفری

خدیجه نوروزی/روزنامه ‌نگار

بنا بر پیش بینی کمیسیون اقتصادی اوراسیا، راه‌اندازی این منطقه آزاد تجاری امکان افزایش صادرات اتحادیه اقتصادی اوراسیا را به حجم1/4میلیارد دلار فراهم می‌کند. حضور ایران در این اتحادیه مورد تایید قرار گرفته و تنها رویه‌های قانونی آن در ایران باقی مانده است. حجم کلی صادرات میان اتحادیه اقتصادی اوراسیا و ایران می‌تواند 73درصد افزایش یابد. در همین راستا لایحه موافقت‌نامه تشکیل منطقه آزاد تجاری بین ایران و اتحادیه اقتصادی اوراسیا این امکان را ایجاد کرده تا صدها قلم کالای وارداتی و صادراتی ایران و کشورهای روسیه، قزاقستان، بلاروس، ارمنستان و قرقیزستان از تعرفه ترجیحی یا صفر برخوردار شوند. هرچند امضای توافقنامه‌های تجاری گام مهمی ‌برای رونق اقتصادی منطقه‌ای است ولی برای اینکه توافقنامه اوراسیا به جذب سرمایه‌گذاری خارجی و رونق تولید بومی‌ بینجامد، باید فضای لازم برای تولید‌کننده و صادرکننده داخلی فراهم شود تا از مزیت‌های اقتصادی پیوستن به این منطقه بهره ببرد. در این میان اتاق‌های مشترک ایران با کشورهای عضو این اتحادیه می‌تواند نقش مهمی‌در هدایت فعالان اقتصادی داشته باشد.

توسعه خطوط حمل‌و‌نقل



ارمنستان تنها کشور EAEU دارای مرز زمینی با ایران است که با چین و روسیه هم مرز مشترک دارد و تولید محصولات غذایی را با توجه به استانداردهای «حلال» ایران انجام می‌دهد.
مقامات ارشد ارمنستان اعلام کرده‌اند این کشور آماده ارائه تدارکات مناسب برای تامین کالا از ایران به بازار EAEU و از اتحادیه به ایران است. حمل‌و‌نقل ریلی و زیرساخت‌های بندر از پروژه‌های تدارکاتی فعلی در این زمینه است. با پیوستن ایران به اوراسیا برنامه تبادل برق در مقیاس بزرگ، توسعه خطوط حمل‌ونقل، ساخت نیروگاه برق آبی روی رود ارس و همچنین ساخت راه‌آهن 470کیلومتری ایران و ارمنستان که موجب اتصال به پروژه راه ابریشم پکن می‌شود، سرعت بیشتری خواهد گرفت. هرویک یاریجانیان، رئیس اتاق مشترک بازرگانی ایران و ارمنستان در گفت‌وگو با همشهری می‌گوید: «با پیوستن به اتحادیه اوراسیا ایران به یک بازار با حدود 200میلیون نفر جمعیت دسترسی پیدا خواهد کرد که بدون تردید خلأ کالاهای ما به شدت در این کشورها احساس می‌شود که می‌تواند مصرفی، صنعتی و چه بسا سرمایه‌ای باشد. این اتحادیه تبادل کالا را برای ایران در کشورهایی که عضو آن هستند ایجاد خواهد کرد؛ با توجه به اینکه حقوق گمرکی به این کشورها تعلق نخواهد گرفت. بنابراین برای خروج رکود از کشور هر چه بتوانیم عضو پیمان‌های منطقه‌ای  یا فرامنطقه‌ای باشیم قطعا به نفع کشور است. چون نرخ گمرکی لحاظ نخواهد شد، قیمت کالاهای ما در مقابل رقبای منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای که به اتحادیه کالا صادر می‌کنند، قیمت پایین‌تری به خود خواهد گرفت. در بازار رقابت، بعد از کیفیت حرف اول را قطعا قیمت می‌زند و ما می‌توانیم از فرصتی که ایجاد می‌شود به نحو احسن استفاده کنیم. سفر نزدیک روحانی، رئیس‌جمهوری به ارمنستان در همین راستا را نیز به فال نیک می‌گیریم».
وی می‌افزاید: «باید به این نکته اشاره کنم که بازار 200میلیونی تنها در مورد کشورهای عضو اتحادیه است در حالی که قطعا این بازار هدف، بیشتر خواهد شد چون کشورهایی هستند که عضو اوراسیا نیستند مانند گرجستان، آذربایجان و ازبکستان اما روابط بسیار نزدیکی با این کشورها دارند. بنابراین می‌توانیم شاهد درخواست‌های اقتصادی و کالایی از این کشورها نیز باشیم». 

قزاقستان؛ پلی برای افزایش تقاضای نفتی



قزاقستان در میان کشورهای عضو اتحادیه اوراسیا برای ایران بسیار اهمیت دارد؛ چرا‌که با پیوستن به اوراسیا ایران می‌تواند از پایه تدارکاتی قزاقستان برای دستیابی به بازارهای روسیه و چین استفاده کند. چنین امکانی وجود دارد که تقاضا برای فراورده‌های نفتی تصفیه شده ایران در قزاقستان افزایش یابد و درنتیجه به جای بنزین روسی بنزین ایرانی وارد قزاقستان و منجر به توسعه روابط تجاری در بخش صنایع شود. این مهم همچنین برای تولیدکنندگان قزاقستان امکان استفاده از ایران همچون یک کشور ترانزیت برای ورود به بازارهای خاورمیانه و آفریقا را فراهم می‌کند.
امیر عابدی، رئیس اتاق مشترک ایران و قزاقستان کریدور شمال-جنوب و جاده ابریشم را برای کشور مزیت بزرگی می‌داند و حل مشکل ارتباط بانکی میان بانک‌های دو کشور و صدور روادید تجاری به منظور ارتقای سطح مبادلات تجاری را ضروری می‌داند و می‌گوید: «اتحادیه گمرکی اوراسیا زمانی می‌تواند موثر باشد و برای ما منفعت داشته باشد که ما ثبات قوانین و مقررات داشته باشیم. نمی‌توان با بگیر و ببندها، با بسته و باز شدن تصمیمات خلق‌الساعه، تعرفه ترجیحی یا مبادلات دوطرف را سازماندهی کرد. بخشنامه‌ها، اطلاعات و
آیین نامه‌های جدید چنان غافلگیرانه دست و پای ما را بسته که قدرت پیش‌بینی و برنامه‌ریزی را از ما گرفته».
وی عملکرد 2کشور را در معرفی فرصت‌ها و توانمندی‌هایشان ضعیف می داند و اولویت اتاق مشترک ایران و قزاقستان را در حوزه صادرات خدمات فنی و مهندسی به ویژه کشاورزی عنوان می‌کند اما بدون فراهم آوردن تسهیلات لازم در خصوص صدور روادید تجاری، رفع موانع و مشکلات بانکی، برطرف کردن مشکلات ترانزیتی و گمرکی و ارائه تسهیلات لازم در زمینه حمل‌و نقل ریلی، دریایی و هوایی امکان افزایش حجم مبادلات تجاری بین 
دو کشور میسر نخواهد شد.

افزایش صادرات به روسیه تا 5برابر 




در شرایطی که تحریم‌های موجود علیه ایران و روسیه، محدودیت‌هایی برای فعالیت‌های اقتصادی این دو کشور به وجود آورده، توافقنامه اوراسیا برای هر دو‌طرف از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
هادی تیزهوش، رئیس اتاق مشترک ایران و روسیه می‌گوید: «حجم کنونی تجارت ایران و روسیه حدود 2میلیارد دلار در سال است که با فراهم‌شدن زیرساخت‌های لازم و پیوستن به اوراسیا تا 10میلیارد دلار نیز قابل‌ارتقاست». پیوستن ایران به اتحادیه می‌تواند تسهیل کننده حضور تجار و بازرگانان ایرانی در بازار اوراسیا باشد و فعالان اقتصادی ایرانی با دشواری‌های کمتری مواجه خواهند بود. وی می‌افزاید: «اتصال راه‌آهن کشورمان به جمهوری آذربایجان در ماه‌های گذشته، فرصت خوبی برای توسعه مراودات تجاری بین ایران و کشورهای یاد شده فراهم کرده است».


بازار 200میلیونی
 بازار 200میلیونی تنها در مورد کشورهای عضو اتحادیه است در حالی که قطعا این بازار هدف، بیشتر خواهد شد چون کشورهایی هستند که عضو اوراسیا نیستند مانند گرجستان، آذربایجان و ازبکستان اما روابط بسیار نزدیکی با این کشورها دارند