کابوس‌دیروز رؤیای امروز

شبنم سیدمجیدی

تصور کنید خانه شده باشد متری یک‌میلیون‌تومان؛ تصوری قشنگ در تهرانی که میانگین قیمت خانه امروز متری 10میلیون تومان است. این رؤیای شیرین شما در سال 1385 یعنی درست 12سال پیش تبدیل شده بود به کابوس خیلی‌ها. در این سال، خانه از متری 650هزار تومان با افزایشی سرسام‌آور به میانگین هر متر یک‌میلیون و 200هزار تومان رسید. قیمت مسکن از سال‌ها قبل طی یک روند طبیعی هر‌سال مقداری صعود می‌کرد، تا اواسط سال 1385 نیز صعود قیمت خانه تقریبا با روند نسبتا همواری افزایش یافت اما از اواخر این‌سال بود که رشد قیمت‌ها شتاب بسیار بیشتری به‌خود گرفت. در همه سال‌های قبل بیشترین رشد قیمت مسکن در زمستان اتفاق می‌افتاد که 85 نیز از این قاعده مستثنی نبود. براساس گزارشی از تحولات بازار مسکن در سال 1385 که در نشریه معاونت امور مسکن و ساختمان وزارت مسکن و شهرسازی در همان سال‌ها چاپ شد، اوج افزایش قیمت‌ها در بازار مسکن در زمستان  1385 اتفاق افتاد. قیمت‌ها در این فصل نسبت به زمستان سال  1384 رشد 47درصدی نشان می‌داد. متوسط قیمت یک متر آپارتمان در شهر تهران در زمستان سال 1384 معادل 650هزار تومان بود که در زمستان سال 1385 به یک میلیون و 200هزار تومان افزایش یافت. مسکن تهران از سال 1376 چنین شتابی را در رشد قیمت‌ها شاهد نبوده است. امروز نیز اگر در خبرها دیده باشید بیشترین رشد قیمت‌ها مربوط به منطقه 5 تهران است. آن زمان نیز چنین بود. البته که رکورد بالاترین قیمت مسکن متعلق به منطقه 3تهران بود. در بهار 85 متوسط قیمت یک‌متر خانه در منطقه 5 تهران 865هزار تومان بود. این رقم در تابستان به 913 هزار تومان، در پاییز به یک میلیون و 100هزار تومان و در زمستان به یک میلیون و 600هزار تومان افزایش یافت. در گزارش‌های آن سال آمده است که رشد قیمت‌ها در این منطقه 93درصدی بوده است.

حالا برویم سراغ منطقه 3 همان محله‌های معروف اعیان‌نشین تهران یعنی امانیه، جردن، دروس، قلهک، اختیاریه و ... . در سال 1385 قیمت هر مترمربع واحد مسکونی در منطقه 3 تهران حدود 2میلیون و 140هزار تومان در زمستان بوده است که بالاترین مقطع زمانی از نظر قیمت در این سال بود.

در همین دوران کمترین قیمت‌ها نیز متعلق به منطقه 20 تهران است. در این منطقه که شامل محله‌هایی مثل شهرری و جوانمردقصاب می‌شود قیمت مسکن در بهار  1385هر متر 380هزار تومان بوده است که تا زمستان به 530هزار تومان افزایش یافت.

وزارت مسکن و شهرسازی در سال بعد از آن یعنی 1386 که قیمت‌ها همچنان روند صعودی داشت و در سال 1387 به اوج خود رسید، دلایلی را برای علل افزایش قیمت در بازار مسکن اعلام کرده است. یکی از دلایل طولانی شدن دوره رکود قبلی بین سال‌های 1381 تا 1384 است که باعث عقب‌ماندن شاخص بهای مسکن از شاخص تورم شده بوده است. همچنین در بازار سرمایه نقدینگی‌ها در فاصله سال‌های 1383و 1384 رها شده بودند. سرمایه‌گذاری در بورس هم در این دوره با بازدهی منفی مواجه بوده است که باعث شده مردم سرمایه‌های خود را به سمت بازار مسکن هدایت کنند. کاهش تقاضا برای تولید مسکن در سال‌های  1381 تا 1383 که موجب کاهش عرضه در سال‌های 1384و 1385 شد، دیگر دلیل این افزایش قیمت بود. طبق اصل اقتصادی هر جا کاهش عرضه اتفاق بیفتد، قیمت‌ها بالاتر می‌رود.

حالا شاید بگویید ‌ای کاش یک ماشین زمان داشتیم و نه به خیلی دور بلکه به همین 12سال پیش برمی‌گشتیم و شاید رؤیای خانه‌دار شدن امروز برایمان کمی رنگ واقعیت داشت.