بازار ایمن‌تر از همیشه، مرکز شهر اما مستعد آتش‌سوزی

بافت فرسوده و مرکزی پایتخت در چند روز گذشته صحنه حوادث گوناگونی از ریزش ساختمان تا آتش‌سوزی و... بود. به گزارش همشهری، در آخرین اتفاق از این دست، یک پاساژ تولید کفش در بازار تهران آتش‌گرفت. آتش‌نشانان 4 ایستگاه آتش‌نشانی به همراه خودروی حامل تجهیزات تنفسی و تانکر آب به بازار سیدولی در محدوده بازار کفاش‌ها، اعزام شدند. شعله‌هایی که از چرم، پلاستیک و چسب برمی‌خاست ساختمان سه‌طبقه‌ای را دربرگرفته بود. آتش ابتدا از یک انبار شروع شد که به شکل غیراستاندارد و با مساحت بیش از 100مترمربع روی پشت‌بام ساخته شده بود. آتش‌سوزی به‌تدریج به طبقات پایینی گسترش پیدا کرد و کسانی که داخل ساختمان بودند آن را ترک کردند. این حادثه تلفات جانی برجای نگذاشت و تنها مصدوم آن که یک آتش‌نشان بود به بیمارستان اعزام شد.
برخی از اصناف به‌دلیل نوع فعالیت خود و کالا‌هایی که انبار می‌کنند بیشتر در معرض خطر ناشی از آتش‌سوزی هستند. مواد اشتعال‌زا به سرعت شعله‌ور می‌شوند و اگر در کنار همدیگر انبار شده باشند، خاموش‌کردن آنها معمولا از عهده شهروندان عادی خارج است. چنین حوادثی گهگاه یک راسته بازار یا پاساژ را تبدیل به خاکستر می‌کند. حادثه پلاسکو باعث جلب‌نظر‌ها به این شرایط شد و تامین تجهیزات مورد نیاز آتش‌نشانی و همینطور همکاری برخی از اصناف و مالکان پاساژ‌ها با این سازمان باعث شد تا سطح ایمنی در برخی نقاط بهبود پیدا کند. امروزه ایمنی بازار و مناطق مرکزی تهران به شکل کلی بهتر از 5سال پیش شده است.

ریزش ساختمان
یک روز پیش از آتش‌سوزی در بازار کفاشان، ساختمانی قدیمی در خیابان قزوین فروریخت. نیمه‌شب ساختمان 4طبقه متروکه‌ای در این خیابان ریزش کرد و همسایگان به مأموران آتش‌نشانی که برای امدادرسانی به محل رفته بودند، اظهار کردند که با وجود متروکه بودن بنا، یک مرد پیر به آن رفت‌وآمد داشته است. به‌دلیل حجم زیاد آوار هیچ اثری از کسی در محل ریزش پیدا نشد و سگ‌های زنده‌یاب هم نتوانستند وجود کسی را تشخیص دهند. پس از ساعت‌ها آواربرداری جسد مردی حدودا ۷۰ ساله پیدا شد که در همان دقایق اول ریزش آوار فوت شده بود. در همین روز بخشی از سقف کاذب طبقه اول پاساژ علاالدین آتش گرفت. این اتفاق به‌دنبال اتصالی برق رخ داد، اما تجهیزات ایمنی موجود در این بخش مانند آژیر خطر و دستگاه‌های اطفای حریق باعث شد که آتش خاموش شود. به گفته سخنگوی سازمان آتش‌نشانی، مأموران این سازمان پس از تماس کسبه با تلفن 125در محل حاضر شدند، اما از آنجا که سطح ایمنی ساختمان مناسب بود و امکانات کافی را برای مهار آتش داشت، حادثه در همان ابعاد کوچک به پایان رسید. این اتصالی برق که می‌توانست باعث فاجعه مالی و جانی زیادی شود به‌دلیل رعایت نکات ایمنی بدون خسارت خاصی به پایان رسید. سال‌هاست که هشدار‌های پیاپی درباره احتمال آتش‌سوزی‌های گسترده در منطقه مرکزی و بافت فرسوده شهر داده می‌شود، اما هنوز بخش بزرگی از واحد‌های تجاری این قسمت از پایتخت، در مقابل حوادث آسیب‌پذیر هستند.
 
خروج شیمیایی‌فروش‌ها از مرکز شهر
مدیرعامل شرکت ساماندهی صنایع و مشاغل شهر با اشاره به انتقال کامل واحدهای شیمیایی‌فروشی در محدوده منطقه ۱۲ تهران، در این‌باره گفت: به‌زودی اقدامات مربوط به پایش فروشندگان مواد شیمیایی برای تعیین‌تکلیف وضعیت آنها آغاز خواهد شد.
سیدعلی مفاخریان در جلسه خود با اتحادیه شیمیایی‌فروشان، گفت: مطابق قولی که پیش‌تر به شهروندان داده بودیم، باقیمانده واحدهای شیمیایی‌فروش در محدوده شهر به مجتمع کیمیا منتقل شده‌اند. فعالیت واحدهای باقیمانده در قالب واحد فروش بدون وجود انبار محصولات شیمیایی، از نظر شهرداری بدون اشکال است؛ مگر اینکه مصادیق مورد نظر شورای تامین استان را در بر نگیرد.
او با اشاره به اجرای عملیات پایش برای شناسایی و تعیین‌تکلیف فروشندگان مواد شیمیایی، افزود: واحدهایی که پروانه کسب نداشته باشند از طرف اتاق اصناف و اتحادیه مربوطه تحت هیچ شرایطی مجاز به ادامه فعالیت نیستند، ولی برخورد با آنها باید به واسطه اتحادیه صورت بگیرد.
مفاخریان با تأکید بر اینکه فرسودگی بافت منطقه و حجم بالای تردد شهروندان در بازار باعث می‌شود که هر حادثه‌ای آثار جبران‌ناپذیری به بار بیاورد، گفت: مقصد فروشگاه‌ها و انبارهایی که منتقل می‌شوند باید توسط متخصصان سازمان آتش‌نشانی کنترل شود تا از بروز حوادثی چون بیمارستان سینا مهر از سوی شیمیایی‌فروشان جلوگیری شود.

حوزه‌بندی هنگام حریق در بازار

محمود قدیری، معاون حوزه پیشگیری و حفاظت از حریق آتش‌نشانی تهران
بازار تهران از قدیم برای سازمان آتش‌نشانی اهمیت خاصی دارد. بازار به لحاظ نوع بافت و موادی که در آنجا نگهداری می‌شود، مهم است و سازه‌های آن به‌گونه‌ای است که در زمان حریق در یک نقطه به بخش‌های دیگر نیز سرایت می‌کند. درواقع تمرکز ما روی بازار از نقاط دیگر شهر متفاوت است. از بُعد پیشگیری در این چند ساله اقداماتی را انجام داده‌ایم و یک ایستگاه دیگر به بازار اضافه کرده‌ایم. یکی از وسایل خاموش کردن آتش، آب است و از آنجا که برای ورود خودروهای آتش‌نشانی به بازار با محدودیت (تنگی معابر و شلوغی بازار در ساعات روز) مواجه هستیم، تامین آب مشکل می‌شود. بحث دیگر خرید خودروهایی با عرض کم است که این انجام شده است. از لحاظ پیشگیری ما برخی پاساژها را که دارای اولویت بیشتری هستند در بازار شناسایی کرده‌ایم. یکی از بحث‌های مهم ما حوزه‌بندی حریق است؛ یعنی زمانی که آتش‌سوزی در یک نقطه بازار اتفاق می‌افتد، به سرعت اقدام کنیم تا به نقاط دیگر سرایت نکند. این حوزه‌بندی هم هزینه‌اش کم است و هم می‌توانیم با فعالیت‌های مناسب و به موقع جلوی خسارت بیشتر را بگیریم. البته خیلی از بازاری‌ها همکاری لازم را در این زمینه داشته‌ و در مواقع حریق کمک بسیاری به ما کرده‌اند. نکته بعدی اینکه ما در بازار 2پروژه در حال اجرا داریم؛ مثلا یک بحث کشیدن لوله آب آتش‌نشانی به نقاط مختلف بازار است. لوله زمینی آب در بازار قدیمی است و جریان آب مورد نیاز نیست و باید به این موضوع رسیدگی کنیم. روی زمین هم کابل تلفن و برق است و البته بافت تاریخی بازار هم سبب شده که میراث فرهنگی ما را از فعالیت‌های بیشتر منع کند؛ بنابراین طرحی را تهیه کرده‌ایم که 6نقطه بازار شناسایی شده؛ یعنی به همراه مهندسان در حوزه آتش‌نشانی آمدیم سیستم اطفای حریق را طراحی کردیم؛ طوری که حریق را بتوانیم در نطفه خفه کنیم. طبق توافقنامه‌ای که با انجمن اسلامی بازار امضا کردیم، فکر می‌کنم این اتفاق مهم تا یک سال آینده انجام خواهد شد.