حساب و کتاب متروسازی در تهران

سیدمحمد فخار-روزنامه‌نگار

امروز عمر متروی تهران به 9047روز می‌رسد. 24سال پیش این وسیله مد حمل‌ونقلی جدیدی در کشور بود که برخی آن را وسیله‌ای لوکس و غیرضروری می‌دانستند، اما امروز مهم‌ترین سامانه ترددی در بزرگ‌ترین شهر خاورمیانه محسوب می‌شود. حالا همه، مترو را ارزان‌ترین، ایمن‌ترین و سریع‌ترین وسیله ترددی در میان ترافیک بی‌حد و اندازه شهر می‌دانند که با همه شلوغی‌ها، همچنان راه فراری برای رسیدن آسوده به مقصد است.
طی این 2 دهه، همواره برای توسعه مترو تلاش شده و بیشترین سهم را در توسعه آن، مدیریت شهری تهران داشته است. در عین حال هر دوره فراز و فرودهایی در روند توسعه مترو داشته است. طی 24سال اخیر 310کیلومتر و 156ایستگاه مترو در تهران ساخته شده که 12درصد طول خطوط و 10درصد ایستگاه‌های کل مترو طی 28ماه اخیر به بهره‌برداری رسیده است. در حال حاضر متروی تهران 7خط دارد که بخش قابل توجهی از آن تکمیل شده و تعداد ایستگاه‌های اندکی برای پایان پرونده 7خط باقی مانده است.
همچنین کار مطالعه و ساخت خطوط 8، 9، 10و 11متروی تهران یا طی ماه‌های اخیر آغاز شده یا طی ماه‌های پیش رو آغاز خواهد شد. طبق وعده هفته گذشته علیرضا زاکانی، کلنگ آخرین خط در شرف ساخت نیز تا تابستان سال آینده در تهران به زمین می‌خورد تا فصلی نو برای ساخت خطوط متروی تهران آغاز شود. همچنین در بخش تقویت ناوگان مترو نیز قرارداد تهران و پکن روند اجرایی گرفته و با پرداخت مبلغ اولیه از سوی طرف ایرانی، تعداد اولیه واگن‌ها از 630دستگاه به 1050واگن رسیده که می‌تواند ظرفیت ترددی در شهر زیرزمینی پایتخت را تا 2برابر اضافه کند.
به‌زعم برخی، می‌توان اعتباری را که برای زیرساخت مترو هزینه می‌شود، برای توسعه اتوبوس و تاکسی‌های تهران هزینه کرد. در چنین شرایطی همشهری به بررسی این پرسش پرداخته که با توجه به شرایط اقتصادی فعلی آیا متروسازی در تهران می‌صرفد یا خیر؟