دهکده مهربانی پناهگاه سگ‌های بلا‌صاحب

محمد سرابی/ خبر‌نگار
دهکده مهربانی که برای نگهداری از سگ‌های بلاصاحب ایجاد شده است، با مشارکت شهرداری و گروه‌های مردمی به‌کار خود ادامه می‌دهد. نیروی انسانی، دارو‌ها، مواد غذایی و دیگر نیاز‌های حیوانات از سوی این گروه‌ها تامین می‌شود و شهرداری منطقه‌22 نیز زمین و امکانات اولیه را در اختیار آنها گذاشته است. همین باعث شد که شهردار تهران الگوی ایجاد دهکده مهربانی را به دیگر مناطق توصیه کند.

پیروز حناچی که با دوچرخه به بازدید از منطقه ‌22 پرداخت، ابتدا به محدوده جنگلی چیتگر رفت. از سال گذشته با مشکلی که برای آبیاری درختان با استفاده از منابع آب منطقه‌ای ایجاد شد، طرح استفاده از پساب با جدیت پیگیری شد و اکنون جنگل‌های چیتگر با استفاده از پساب تصفیه‌شده آبیاری می‌شود. ظرفیت این پساب 250مترمکعب بر ساعت است که تماما برای درختان چیتگر صرف می‌شود. شهردار پس از این به جنوب دریاچه چیتگر رفت که از سال گذشته پناهگاه سگ‌های بلا‌صاحب در آن ساخته شده است. غذای سگ‌ها با همکاری رستوران‌ها و مراکز تولید غذا در منطقه و از ضایعات آنها تامین می‌شود که نیروهای شهرداری آن‌ را به محل پناهگاه منتقل می‌کنند. کلینیک و داروخانه موجود در دهکده مهربانی هم نیاز‌های درمانی حیوانات را تامین می‌کند. حناچی پس از آن از باغ راز‌هستی که در آن کشت گیاهان دارویی انجام می‌شود و همینطور دریاچه چیتگر بازدید کرد.

تصفیه پساب
شهردار منطقه ‌22 درباره آبیاری درختان چیتگر می‌گوید: تا چند سال قبل درختان از طریق آب منطقه‌ای آبیاری می‌شدند اما به‌دلیل بدهکاری شهرداری به آب منطقه‌ای، ادامه این‌کار ممکن نبود به همین دلیل از حدود یک سال قبل استفاده از پساب شروع شد. نیاز آبی درختان 500 مترمکعب در ساعت و پساب 250 مترمکعب در ساعت است اما با همین شرایط هم می‌توانیم حیات درختان را حفظ کنیم. علی نوذرپور می‌افزاید: در منطقه ‌22 جنگل‌های ورد‌آورد و خرگوش‌دره را هم داریم که مجموعا به 2900 هکتار فضای سبز و جنگل می‌رسد و امکانات تصفیه پساب برای آبیاری همه این‌ مساحت کافی نیست.

شهردار منطقه ‌22 با اشاره به مشارکت شهرداری و انجمن‌های حمایت از حیوانات، می‌گوید: الان 300 قلاده سگ در این پناهگاه نگهداری می‌شود و تعداد آنها تا 400 قلاده هم رسیده بود. انجمن‌های حمایت از حیوانات این سگ‌ها را به دهکده مهربانی منتقل می‌کنند و برخی افراد نیز با مراجعه به این محل، برخی از حیوانات را که سلامت آنها تأیید شده باشد، تحویل می‌گیرند.
او تأکید می‌کند: منطقه ‌22 برای سگ‌های بلاصاحب «منطقه امن» نامگذاری شده است، به همین دلیل بار‌ها اتفاق افتاده که شهرداری‌های مناطق دیگر و حتی شهرداری‌ شهر‌های مجاور سگ‌های جمع‌آوری‌شده و حتی عقیم‌شده را در محدوده جنگل‌های منطقه ‌22 رها می‌کنند.

نوذرپور می‌گوید: زمین دیگری به مساحت 9 هزار مترمربع در وردآورد آماده‌سازی شده‌‌ که وسیع‌تر است و تناسب بیشتری برای نگهداری از سگ‌های بلاصاحب دارد. با آماده‌شدن این زمین، دهکده مهربانی به آن منتقل خواهد شد. شهرداری برای نگهداری و مدیریت این مجموعه هزینه‌ای نمی‌کند و فعالیت‌ها از سوی افراد داوطلب و انجمن‌ها انجام می‌شود.

نگهداری و عقیم‌سازی‌
حذف هر گروه از حیوانات حتی سگ و گربه‌هایی که در شهر‌ زندگی می‌کنند هم می‌تواند به چرخه‌های محیط‌زیستی لطمه وارد کند اما افزایش بی‌رویه تعداد آنها هم آسیب‌های دیگری ایجاد می‌کند که بهداشت و سلامت عمومی را به خطر می‌اندازد. با ‌هومن ملک‌پور، دامپزشک که پیش از این مشاور کمیسیون محیط‌زیست مجلس شورای اسلامی بود، در این‌باره صحبت کردیم.

در کشور‌های توسعه‌یافته تعداد حیوانات ولگرد شهری مانند سگ و گربه چطور کنترل می‌شود؟
به‌صورت عمده گروه‌های مردم‌نهاد در این زمینه فعالیت می‌کنند و از کمک‌های شهرداری و دولت بهره‌ می‌برند. آنها سگ‌ها را جمع‌آوری، واکسیناسیون و عقیم‌سازی‌ می‌کنند. اگر لازم باشد سگ‌ها را آموزش می‌دهند تا بتوان این حیوانات را به صاحبان جدید سپرد. در بعضی از کشور‌ها هم سگ‌ها را به محیط شهری برمی‌گردانند اما به گوش‌ آنها نشانه‌ سالم‌بودن حیوان وصل می‌شود. درصورت خطرناک‌بودن بیماری، ابتدا به حیوان داروی بیهوشی تزریق می‌شود و بعد با دارویی سامانه عصبی را از کار می‌اندازد. لاشه هم در کوره سوزانده می‌شود.

رها‌کردن دوباره این حیوانات خطر انتشار بیماری‌ها را زیاد نمی‌کند؟
فکر می‌کنم حدود 18یا 20سال قبل این شایعه پخش شد که گربه‌های تهران هار شده‌‌اند و در نتیجه شروع به از بین بردن این حیوانات کردند اما بعد از چند سال تعداد موش‌ها زیاد شد.

اما گربه‌های شهری به‌دلیل تغذیه دائم از زباله‌ها، دیگر توانایی شکار موش ندارند!
ممکن است درون شهر‌ها اینطور باشد، اما در حاشیه شهر که اتفاقا به‌دلیل فاضلاب‌ها و پسماند محل زادوولد موش‌ها‌ست، گربه‌ها جمعیت موش را با شکار آنها کاهش می‌دهند.

هزینه عقیم‌سازی‌ سگ و گربه چقدر است؟
در کلینیک‌های خصوصی هزینه عقیم‌سازی‌ زیاد است اما در بین همکاران من دامپزشک‌هایی هستند که حاضرند برای کمک به بهداشت عمومی با هزینه خیلی پایین این کار را انجام دهند. سگ در سال 2باز زایمان‌می‌کند و هر بار بین 4تا 8 توله به دنیا می‌آورد که با عقیم‌سازی‌ این جمعیت کنترل خواهد شد. در سال می‌توان 10تا 15هزار سگ را در سطح استان تهران عقیم‌سازی‌ کرد.