فرمول جذب مخاطب

سمیرا رحیمی

تلویزیون و سرویس‌های پخش برنامه‌های تلویزیونی، پس از بازی‌های ویدئویی دومین شکل محبوب سرگرمی در صنعت سرگرمی جهان به‌شمار می‌رود که براساس گزارش رویترز در سال2017، درآمدی بالغ بر 105میلیارد دلار داشته‌است. این رتبه درحالی نصیب تلویزیون و تولیدات تلویزیونی شده که در بیشترین دوران تاریخ رسانه، تلویزیون معمولا یک رسانه ملی بوده‌است. اگرچه مجموعه‌های تلویزیونی مختلف ممکن  بود در سراسر جهان به نمایش درآیند و مخاطبان جهانی داشته باشند ‌اما پخش این برنامه‌ها معمولا با تأخیر چندماهه و حتی چندساله و پس از پایان پخش در کشور تولید‌کننده انجام می‌گرفته‌اند. اما ایجاد شبکه‌های تلویزیونی کابلی مانند «نتفلیکس» و «اچ‌بی‌او» این روند را متحول ساخت. برنامه‌های این شبکه‌ها علاوه بر آمریکا، همزمان از صدها کشور مختلف جهان- اچ‌بی‌او از 150 کشور و نتفلیکس از 190کشور- قابل مشاهده  هستند و همین ویژگی باعث شد تا مجموعه «بازی تاج و تخت»، محصول شبکه تلویزیونی اچ‌بی‌او به نخستین مجموعه تلویزیونی پرفروش در سطح جهان تبدیل شود. به گفته آماندا لاتز- استاد مطالعات رسانه در دانشگاه میشیگان- شبکه‌های کابلی صنعت تلویزیون را تغییر دادند و اینترنت آن را متحول ساخت.

علاوه بر تحولی که به واسطه توسعه فناوری در صنعت سریال‌سازی تلویزیونی ایجاد شده‌است، اینگونه به‌نظر می‌آید که بازتر‌بودن دست ‌سازندگان سریال‌ها در شخصیت‌پردازی، روایت داستان و کشف استعداد‌های جدید نیز بر افزایش محبوبیت سریال‌سازی و جذب ستارگان و کارگردانان مشهور جهان به این سمت وسو بی‌تأثیر نبوده‌است. داستان‌پردازی طولانی درصورتی که به درستی به‌کار گرفته شود، فرصتی است که تلویزیون توانسته از آن به خوبی علیه محدودیت زمانی 90دقیقه‌ای سینما بهره ببرد. برای نمونه در مجموعه تلویزیونی «برکینگ بد» روند تکامل و پرداخت دقیق و ظریف شخصیت‌ها طی 2 سال از زندگی آنها در طول یک فیلم سینمایی هرگز به کمال نمی‌رسید یا در مثالی دیگر، مجموعه «کشتار»، 20ساعت را تنها به روایت داستان یک قتل اختصاص داده‌است. همچنین مدت‌زمان طولانی‌ای که هنرپیشه‌ها به نقش خود در یک مجموعه تلویزیونی اختصاص می‌دهند و طبیعت صمیمانه‌تر فضای تلویزیون به این معنی است که بینندگان بیشتر از شخصیت‌های سینمایی، روی شخصیت‌های تلویزیونی سرمایه‌گذاری می‌کنند.

سرمایه‌گذاری‌های کلان، به‌کارگرفتن تجهیزات و فناوری‌های پیشرفته در تولید و ایجاد محتوای درخشان و اصیل یعنی جذب مخاطب بیشتر به سوی مجموعه‌های تلویزیونی که این روند در نهایت به هجوم تولید‌کنندگان و کارگردانان مشهورتر و محبوب‌تر سینمای جهان به سوی این شاخه از صنعت سرگرمی منجر شده‌است. بیشترین مخاطبان شبکه نتفلیکس برای تماشای سریال‌ها، عضویت این شبکه را دریافت می‌کنند، ‌نه فیلم‌های سینمایی. این شبکه تا اندازه‌ای برای تلویزیون پراهمیت است که دست‌اندرکاران و سازندگان سریال برکینگ‌بد که محصول شبکه AMC است، از نتفلیکس به‌دلیل پخش این مجموعه در شبکه‌اش، به‌عنوان یکی از عوامل موفقیت سریال نام برده‌اند.

اچ‌بی‌او

درمیان مشهورترین شبکه‌های جهانی که به واسطه تولید سریال‌های جذاب مورد توجه مخاطبان قرار گرفته‌اند، درحال حاضر شبکه اچ‌بی‌او (HBO)، به واسطه اینکه درحال حاضر میلیون‌ها نفر را در انتظار فصل آخر سریال بازی تاج و تخت نگه داشته‌است، پربحث‌ترین و محبوب‌‌ترین شبکه تلویزیونی جهان است. مشهورترین تولیدات این شبکه، به استثنای بازی تاج و تخت که رکوردی جهانی در تاریخ سریال‌سازی ثبت کرده است، سریال‌های «سوپرانوز»، «کارآگاهان حقیقی» و «سیلیکون‌ولی» هستند. این شبکه درحال حاضر 142میلیون تماشاگر آنلاین  بین‌المللی دارد. اچ‌بی‌او که در سال 1972توسط چارلز دولان تاسیس شده تا پایان سال2016 درآمدی بالغ بر 5.89 میلیارد دلار داشته‌است. تولید آخرین فصل سریال بازی تاج‌و‌تخت که قرار است در نیمه اول سال 2019 به نمایش درآید، حدود 90میلیون دلار هزینه‌داشته‌است؛ یعنی در ازای هر قسمت، 15میلیون دلار. شبکه اچ‌بی‌او، میانگین تماشاچیان این سریال در نخستین پخش آنلاین هر قسمت را 26میلیون نفر اعلام کرده‌است.این عدد فارغ از دانلودهای بی‌شمار قانونی و غیرقانونی آن در سراسر جهان است. گفته می‌شود این فصل از سریال بازی تاج‌و‌تخت پرهزینه‌ترین فصل در تاریخ تولید آن خواهد بود. صرف‌نظر از قسمت «Blackwater» این مجموعه که هزینه تولید آن 8 میلیون دلار بوده‌است، میانگین ساخت اپیزود‌های این مجموعه 6میلیون دلار برآورد شده‌است.

 نتفلیکس

شبکه نتفلیکس، دومین شبکه مشهور تولید‌کننده و پخش‌کننده سریال‌های تلویزیونی در جهان است که در ماه‌های پایانی سال2018 تعداد اعضای آن در جهان به 137میلیون نفر رسیده‌است. براساس آمار مؤسسه تامسون رویترز، درآمد این شبکه در نیمه‌دوم سال 2018به 3.94 میلیارد دلار رسیده‌است. از مشهورترین سریال‌های تولید شده در این شبکه می‌توان به مجموعه «خانه پوشالی» و «چیزهای عجیب» اشاره کرد. ساخت 13قسمت از 2 فصل اول خانه پوشالی برای نتفلیکس بیش از 100میلیون دلار هزینه داشته‌است که بر این اساس می‌توان حدود هزینه تولید مجموع 65قسمت این مجموعه را 250میلیون دلار برآورد کرد. سریال چیزهای عجیب که داستانی در سبک علمی تخیلی و وحشت‌روانشناختی دارد، با هزینه‌ای برابر 4.5 میلیون دلار در ازای هر قسمت ساخته شده‌است و متوسط تماشاگران هر قسمت از این مجموعه نیز 8.8 میلیون نفر از سراسر جهان برآورد شده‌است.

 ای‌ام‌سی (AMC)

این شبکه تلویزیونی پولی که نام آن در کنار سریال مهیج برکینگ بد حک شده‌است، علاوه بر این مجموعه، سریال‌های پرطرفداری دیگری مانند «مردان دیوانه»، اسپین‌آف (سریال جانبی که داستان آن براساس یکی از شخصیت‌های سریال اصلی است) «بهتر است به سال زنگ بزنی» و «مردگان متحرک» را نیز تولید کرده‌است. فصل آخر و قسمت آخر مجموعه برکینگ‌بد، سریالی درباره زندگی معلم ساده شیمی که به سرطان مبتلا شده‌است، به اندازه‌ای موفقیت‌آمیز بود که 10.6میلیون نفر را پای تلویزیون‌ها نشاند. هزینه هر قسمت از این مجموعه که به‌صورت تدریجی به محبوبیت رسید، در سال2010 نزدیک به3 میلیون دلار بود و در فصل آخر که در سال 2013ساخته شد، به 3.5میلیون دلار رسید. این یعنی فصل آخر این مجموعه 56میلیون دلار هزینه تولید داشته‌است. سریال مردگان متحرک، محصول دیگر این شبکه است که داستانی درام و ترسناک، برگرفته از کتابی مصور به همین نام دارد. پخش این سریال نیز مانند برکینگ‌بد با اقبال عمومی مواجه شد، قسمت اول فصل چهارم این سریال توانست رکورد پربیننده‌ترین سریال درام تاریخ شبکه‌های کابلی را بشکند. این رکورد با پخش قسمت اول فصل پنجم باری دیگر شکسته شد زیرا این قسمت را 17.3 میلیون نفر تماشا کردند. میانگین هزینه ساخت هر قسمت از این سریال بین 3 تا 3.5 میلیون دلار برآورد شده‌است. نکته جالب توجه دیگر درباره سریال مردگان متحرک این است که در سال 2013، ‌این سریال به گران‌قیمت‌ترین سریال برای خرید فضای تبلیغ در میان پخش برنامه تبدیل شد و متقاضیان در ازای هر 30ثانیه باید 326هزار دلار پرداخت می‌کردند.