اصولگرایان بی‌ائتلاف

 محسن تولایی ـ خبرنگار

 پیروزی اصولگرایان در انتخابات اسفندماه گذشته، خاطرشان برای رقابت‌های انتخابات ریاست‌جمهوری۱۴۰۰ را آسوده‌تر کرده است. عرصه برایشان آنچنان مهیاست که فعلا نیازی به ائتلاف نمی‌بینند و هیچ بعید نیست در غیبت احتمالی اصلاح‌طلبان به رقابتی میان خودشان بپردازند.
 اصولگرایان پاییز سال۹۱ یک سال مانده به انتخابات ریاست‌جمهوری یازدهم سازوکار انتخاباتی خود را با ائتلاف میان علی‌اکبر ولایتی، محمدباقر قالیباف و غلامعلی حدادعادل بسته بودند و دی‌ماه سال۹۵ تشکیلات جمنا را برای انتخابات ریاست‌جمهوری۹۶ راه‌انداختند. امسال اما گویا عجله‌ای ندارند.
 حرکت چراغ‌خاموش انتخاباتی امن‌ترین استراتژی برای مصون ماندن از نقد نامزدها تا آخرین لحظه ممکن است.  وقتی فشار افکار عمومی نیست نیاز به معرفی نامزد و برنامه هم نیست. جامعه تاکنون رغبتی به انتخابات نشان نداده و اصولگرایان هم مثل اصلاح‌طلبان نیازی نمی‌بینند مشت خودشان را باز کنند.
 اصولگرایان فعلا در مرحله استمزاج از همه گروه‌ها و اقشار، رده و رسته و مناصب نظامی و مدیریتی هستند تا حداقل اقبال مردمی نسبت به این نامزدها را هم سنجیده باشند. شرایط جریان راست کشور از این منظر در مقایسه با ۴سال گذشته به‌مراتب بهتر بوده و کنج عزلت جریان رقیب هم فضای تنفس آنها را بازتر کرده است. 
با فضای کنونی انتخابات حتی به یک فضای تمام‌عیار انتخاباتی برای رقابت‌های۱۴۰۰ هم نیاز ندارند. هر کدام از نامزدهایشان با حداقلی از مشارکت شانس رئیس‌جمهور شدن را دارد و از همین رو مثل گذشته دنبال اسامی بزرگ و نام و نشان‌های آنچنانی برای انتخابات ۲۸خرداد سال بعد نیستند. هیأت‌مدیره این تشکیلات هم دنبال نام و چهره مطرح برای این دوره از انتخابات نرفته است. هدایت سنتی اصولگرایان از انتخابات ریاست‌جمهوری۹۲ شکننده‌ شد و با یک پوست‌اندازی اساسی از انتخابات ریاست‌جمهوری سال۹۶ عرصه  را به نواصولگرایان واگذار کرد. 
 تجربه شکست آنها در ۲انتخابات ریاست‌جمهوری گذشته بهانه ساختارشکنی در جریان اصولگرایان را فراهم کرد تا قدیمی‌ترهای این جریان را مجاب به بازنشستگی در پنجمین دهه انقلاب موسوم به گام دوم انقلاب کنند. 
پل ائتلاف‌های سنتی اصولگرایان از انتخابات۹۲ با وحدت بی‌سرانجام علی‌اکبر ولایتی، غلامعلی حدادعادل و محمدباقر قالیباف در هم شکست و آنها چاره‌ای جز احداث یک پل جدید در کنار پایه‌های باقیمانده این میراث قدیمی و تاریخی خود نداشتند. قالیباف، ولایتی و سعید جلیلی با نامزدی همزمان خود در انتخابات ریاست‌جمهوری۹۲ قدرت مانور اصولگرایان در ساختار قدرت سیاسی را برای یک دوره ۴ساله به بایگانی سپردند و یک دوره بعد نیز محمدباقر قالیباف با تکرار یک تجربه آزموده با دلخوری مجبور به کناره‌گیری در حمایت از ابراهیم رئیسی شد. میزان مقبولیت درنظرسنجی‌ها شرط اصولگرایان برای کناره‌گیری همه نامزدها به نفع یک نفر بود. 
در عمل این قاعده هیچ‌گاه در انتخابات‌های ۹۲ و ۹۶ شفاف و فصل‌الخطاب‌شان نشد و قالیباف در هر ۲انتخابات یک‌بار با رأی مردم و دیگری با فشار جبهه مردمی نیروهای انقلاب موسوم به جمنا مجبور به ترک صحنه شد. رئیسی هم به‌عنوان نامزد باقیمانده آرای کافی نداشت.
قابل پیش‌بینی بود پایان رقابت‌های۹۶ زمان باز کردن سفره دل نامزدهای اصولگرا هم خواهد بود. محمدباقر قالیباف که خود را براساس نظرسنجی‌ها پیشتاز می‌دانست با انتشار بیانیه‌ها و برخی سخنرانی‌ها به هیأت‌مدیره سیاسی اصولگرایان تاخت و آبان۹۶ در یک سخنرانی گفت: «اصولگرایان به مکتب امام معتقدند، اما این جریان کارنامه قابل‌قبول و قابل دفاعی ندارد و حتی در هدفگذاری و روش و ابزار هم بدسلیقگی داشته است. نواصولگرایی با فرهنگ پدرخواندگی ساخته نمی‌شود؛ نواصولگرایی پدرخوانده نمی‌خواهد. هیچ‌کس دیگر حق ندارد به‌عنوان پیشکسوت جلوی بروز این ظرفیت عظیم جوانان باانگیزه و پخته را سد کند.»
خیلی از اصولگرایان به این صحبت‌های قالیباف تاختند، ولی بعدها همان جریان نواصولگرایی تازه متولد شده از بطن جریان راست به بازتولید این گفتمان پرداخت و قدیمی‌ترهای تشکیلات راست را مقصر شکست‌های قبلی عنوان کرد؛ ازجمله عزت‌الله ضرغامی، نامزد احتمالی انتخابات۱۴۰۰ و عضو شورای‌عالی انقلاب فرهنگی که اخیرا در مصاحبه‌ای گفته بود: «تصور من این است که ۱۴۰۰ پایان رفتار‌های قیم‌مآبانه و پایان عمر پدرخوانده‌هاست و ویژگی ۱۴۰۰ این است. رفتاری که ما در طول این سال‌ها دیدیم به‌گونه‌ای است که در ۱۴۰۰ بچه‌های انقلاب و هرکس ظرفیت‌ها را در خود برای ریاست‌جمهوری احساس می‌کند، خواهد آمد و من فکر می‌کنم رفتار‌های قیم‌مآبانه دیگر فرصت بازیگری پیدا نخواهند کرد.»
تابلوی جدید حرکت برای پیشبرد این دوره از برنامه انتخابات ریاست‌جمهوری اصولگرایان نیز شعار «دولت جوان حزب‌اللهی» است که از سخنان رهبر معظم انقلاب در یک سال گذشته عاریت گرفته‌اند. از ۵نامزد نهایی که اصولگرایان تحت سازوکار جبهه مردمی نیروهای انقلاب معرفی کرده بودند، جز محمدباقر قالیباف بقیه مجال چندانی برای رقابت‌های۱۴۰۰ ندارند. علیرضا زاکانی در ریاست‌جمهوری۹۶ رد صلاحیت شد و اکنون رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس است.
 مهرداد بذرپاش سال۹۶ تا ستاد انتخابات وزارت کشور هم آمد و از ثبت‌نام منصرف شد. پرویز فتاح هم عملا در این مدت بدنه حامی چشمگیری به‌دست نیاورده است و از گردونه نامزدهای رده اول اصولگرایان بازمانده است.
 ابراهیم رئیسی، رئیس قوه قضاییه نیز اگرچه در جمع این ۵نامزد حضور داشت و گمان نامزدی دوباره او برای انتخابات۱۴۰۰ هم می‌رفت، اما برخی چهره‌های اصولگرا از انصراف او خبر می‌دهند؛ ازجمله محمدرضا باهنر، دبیرکل جبهه پیروان خط امام و رهبری که به برنا گفته: «من یک‌ماه پیش با رئیسی صحبت کردم و ایشان به‌صورت جدی گفتند که من نمی‌آیم.» عباس سلیمی‌نمین، چهره دیگر اصولگرا هم گفته: «براساس فهم مدیریتی و سیاسی بعید می‌دانم که آقای رئیسی وارد انتخابات شود.» با این ترکیب حذفی و انصرافی از آمارها عملا قالیباف تنها چهره باقیمانده از فهرست ۵نفره نامزدهای اصولگرا در انتخابات سال۹۶ است.
 با افزایش احتمالات برای بیشترین ثبت‌نام‌ها از سوی سرداران، قالیباف در انتخابات۱۴۰۰ باید با دوستان خود به رقابت بپردازد. چهره‌های تشکیلاتی و حزبی اصولگرا نیز با لجستیک و حمایت‌های ارگانی از قالیباف چاره‌ای جز قرار گرفتن در لشکر همراهان او نخواهند داشت. او در انتخابات‌های ریاست‌جمهوری84و ۹۲ در رقابت‌ها ثبت‌نام کرد و نتوانست نظر اکثریت اصولگرایان را به‌خود جلب کند و در سال۹۶ نیز در نهایت به نفع رئیسی کناره‌گیری کرد.  تلاش۱۵ساله قالیباف برای منصب ریاست‌جمهوری به‌احتمال با تاکتیک حلقه و محاصره رقبا طی این سال‌ها بیش از هر زمانی قریب به پیروزی شده است، رقبای جدی‌اش کنار رفته‌اند، ولی عرصه برای جوانان حزب‌اللهی جدید از درون اصولگرایان نیز باز شده است.
 معلوم نیست در این میدان جدید رقبای حزب‌اللهی جوان قالیباف فرماندهی او را خواهند پذیرفت یا آرایش جدیدی با نام‌های جدید را در گام دوم انقلاب دنبال می‌کنند.

 مکث
همایش اصولگرایان  امروز برگزار می‌شود

پرویز سروری، دبیر شورای ائتلاف نیروهای انقلاب اسلامی در گفت‌وگو با ایسنا، اعلام کرد: پنجشنبه این هفته(امروز) و به‌منظور انسجام نیروهای انقلاب و نیز ارائه راهکار برای حل مشکلات مردم و جامعه همایش روسای ائتلاف سراسر کشور با حضور نخبگان و جوانان انقلابی برگزار می‌شود. سروری در این رابطه بیان کرد: امیدوار هستیم نیروهای دلسوز و علاقه‌مند به انقلاب با تجربه‌ای که در چندسال اخیر به‌دست آورده‌اند به رویکرد وحدت‌محور خود ادامه دهند.