اهالی شهرک استقلال از مشکلات زندگی در محله صنعتی _ مسکونی می‌گویند
38 سال در انتظار سند خانه
مهدی اسماعیل پور_ خبرنگار
شهرک استقلال به لحاظ وسعت و گستردگی، بزرگ‌ترین محله منطقه 21 محسوب می‌شود. این محله که قدمت آن به حدود سال 1360 برمی‌گردد، از شمال به بزرگراه تهران‌ـ کرج (بزرگراه شهید فهمیده)، جنوب به جاده قدیم (بزرگراه فتح)، شرق به بزرگراه آزادگان و غرب خیابان شهید غلامرضا جلال(خیابان سپاه اسلام) ـ بلوار دستواره محدود می‌شود. شهرک استقلال حدود 2هزار واحد مسکونی و 7هزار نفر جمعیت دارد. با وجود اینکه تقریباً 38 سال از عمر این محله می‌گذرد، ولی توسعه و پیشرفت شهرک استقلال تناسبی با این قدمت و تاریخچه ندارد. برخلاف تهرانسری‌ها که فاصله آنها با شهرک استقلال به اندازه عرض یک بزرگراه است، اهالی این محله به دلیل مشکلات مربوط به سند خانه‌ها و قوانین ساخت‌وساز و تراکم پایین، از پیشرفت و توسعه بازمانده‌اند. مردم این محله سال‌هاست که در انتظار سند‌دار شدن خانه‌هایشان و افزایش تراکم ساخت‌وساز هستند تا از این بن‌بست خارج شوند.
شهرک استقلال محدوده‌ای است که در آن صنعت و سکونت به‌هم گره خورده است. در این محدوده از یک سو کارخانه‌های بزرگی چون داروسازی دکتر عبیدی و ایران‌خودرو قرار گرفته و از سوی دیگر خانه‌های مسکونی که هزاران نفر در آنها زندگی می‌کنند و زیر سایه و سنگینی مشکلات این همسایگی سر خم کرده و روزگار می‌گذرانند. این شهرک تقریباً مربعی‌شکل که سال 1364، استقلال نامگذاری شد، مشکلات و کمبود‌های فراوانی در تمام زمینه‌ها دارد. از تردد کامیون‌ها و خودرو‌های سنگین در معابر باریک محله گرفته تا مشکل مربوط به روشنایی کوچه‌ها و خیابان‌ها، اما گلایه اصلی مردم این محله، خانه‌های بدون سند و تراکم پایین برای ساخت‌وساز است که باعث شده برخلاف محله‌های اطراف به‌ویژه تهرانسر، از رشد و توسعه باز بمانند و ساخت‌وساز و نوسازی بافت فرسوده در آن بسیار کند شود. از طرف دیگر رشد ارزش املاک و زمین‌های این محله هم بسیار پایین است و تناسبی با تورم بازار مسکن و رشد قیمت خانه‌ها در تهران و منطقه 21 ندارد. مجموع این عوامل نارضایتی ساکنان محله شهرک استقلال را فراهم آورده است.
تراکم پایین برای ساخت‌وساز
طبق صحبت‌های اهالی، مالک زمین‌هایی که شهرک روی آن بنا گذاشته شده، فردی به نام داود معنوی بوده که بعد از پیروزی انقلاب اسلامی از ایران می‌رود. بنیاد مستضعفان و سازمان زمین شهری هم زمین‌ها را مصادره و با قیمت دولتی به مردم واگذار می‌کند. این واگذاری و فروختن زمین‌ها به مردم به‌صورت قولنامه‌ای انجام شده و از همان ابتدا سندی در کار نبوده است. اغلب خانه‌های محله با متراژ 144مترمربع ساخته شده‌اند. البته خانه‌هایی با متراژ‌های 90، 108 و 160مترمربع هم در شهرک وجود دارد. طبق طرح تفصیلی که در آن شهرک استقلال محله‌ای صنعتی و مسکونی تعریف شده است، تراکم خانه‌های این محله از 4 طبقه فراتر نمی‌رود که طبقه همکف به پارکینگ اختصاص دارد و 3 واحد مسکونی هم روی آن ساخته می‌شود. مشکل نداشتن سند و موانع سخت و سنگین برای دریافت آن از یک طرف و ندادن تراکم بالا برای ساخت‌وساز از طرف دیگر، اصلی‌ترین و بزرگ‌ترین مشکل محله منطقه 21 به شمار می‌رود که سال‌هاست حل نشده باقی مانده است.
ساخت‌وساز در اینجا صرف ندارد
«یوسف روتیوندغیاثوند» از ساکنان قدیمی شهرک استقلال درباره مشکلات محله‌اش می‌گوید: «برای ساخت‌وساز در محله، شهرداری فقط برای ساخت 3 واحد مسکونی مجوز می‌دهد به این دلیل که طبق طرح تفصیلی، شهرک استقلال مسکونی‌ـ صنعتی است. اگر این‌طور است چرا به خانه‌های ما کاربری صنعتی نمی‌دهند تا آنها را به کارگاه تبدیل کنیم و ضرر 30 ساله اهالی این محله جبران شود؟! شما قیمت خانه و زمین در شهرک استقلال و رشد آن را با محله‌های دیگر به‌ویژه تهرانسر مقایسه کنید تا حساب کار دست‌تان بیاید که خانه‌های این طرف و آن طرف بزرگراه چقدر تفاوت دارد. ارزش ملک در اینجا نصف تهرانسر هم نیست، درحالی که فاصله‌ای بین 2 محله وجود ندارد. این موضوع باعث شده تا شهرک استقلال رشد و توسعه چندانی نداشته باشد. اگر قرار بر ساخت 3 واحد باشد با توجه به دردسرها و هزینه‌هایی که ساختن خانه دارد و همچنین قیمت مسکن در محله، اصلاً صرف نمی‌کند و توجیه اقتصادی ندارد.»
گرفتن سند 500 میلیون تومان آب می‌خورد!
«علی موسوی» یکی دیگر از ساکنان قدیمی شهرک استقلال هم از وضع موجود در محله‌اش ناراضی است و در این مورد می‌گوید: «تا سال 1380 شهرداری به خانه‌هایی که سند هم نداشتند جواز ساخت می‌داد، اما بعد از آن این کار متوقف شد. از سال 1370 تا سال 1378 به خانه‌ها بدون دریافت هزینه سند می‌دادند، اما بعد از آن ماده قانونی حذف و مشکلات محله ما هم از همانجا شروع شد. الان هر خانه قولنامه‌ای برای اینکه سند بگیرد باید حدود 500ـ 400 میلیون تومان بپردازد! یعنی کسانی که سال 1360 خانه را به قیمت روز خریده بودند، حالا باید برای گرفتن سند خانه خودشان باز هم این همه پول بدهند! اولاً که این کار درست نیست، دوماً مردم این همه پول را از کجا بیاورند. اصلاً خانه‌های شهرک چقدر قیمت دارد که 500 میلیون تومان هم برای گرفتن سند بپردازیم؟ از طرف دیگر شهرداری به خانه‌هایی که از قبل سند گرفته‌اند و می‌خواهند ساخت‌وساز کنند فقط 4 طبقه تراکم می‌دهد که یک طبقه‌اش هم پارکینگ است. می‌گویند در طرح تفصیلی محله شما صنعتی و مسکونی است و نمی‌توانیم تراکم بیشتری بدهیم. هرچند شهرداری قول‌هایی برای حل کردن مشکل به مردم داده ولی سال‌هاست که تغییری در این وضع ایجاد نشده و مردم محله که از اقشار ضعیف و متوسط هستند، گلایه‌مندند چون ضرر و زیان می‌بینند. امیدواریم و انتظار داریم که یک بازنگری کلی و اساسی در وضعیت شهرک استقلال صورت بگیرد.»
معاون شهرسازی شهردار منطقه:
درخواست افزایش تراکم داده‌ایم
معاون شهرسازی شهردار منطقه21 درباره اعتراض شهروندان شهرک استقلال به تراکم پایین این محله برای ساخت‌وساز و درخواست آنها برای دریافت تراکم بیش از 3طبقه (3 طبقه روی همکف) به همشهری محله می‌گوید: «طرح تفصیلی شهر تهران که بر اساس طرح جامع شهر تهران نوشته شده است، در سال 1391 مصوب و ابلاغ شد. بر اساس طرح تفصیلی، برخی از نقاط تهران چه در جنوب، چه در شمال، چه در مرکز و غرب شهر در پهنه R12 قرار گرفتند. محله‌هایی که در این پهنه قرار می‌گیرند، تنها می‌توانند 3 طبقه تراکم بگیرند. شهرک استقلال هم در این پهنه قرار دارد که این موضوع هیچ ارتباطی به مجاورت آنها با صنعت ندارد. این پهنه‌بندی‌ها بر اساس ضوابط ساخت‌وساز است و محله‌هایی چون حصار ناصری در منطقه 11، مهر‌آباد در منطقه 9 یا نیاوران در منطقه یک نیز چنین شرایطی را دارند. تازه بعضی از آنها علاوه بر تراکم 3طبقه، محدودیت ارتفاع نیز دارند.» «محمدعلی نعمت‌زاده» از اقدامات شهرداری برای حل کردن این مشکل خبر می‌دهد: «هرچند کیفیت زندگی در یک محله ارتباطی به تراکم ندارد و در محله‌ای مانند شهرک آزادی هم با وجود تراکم کم، کیفیت زندگی و ارزش خانه و مسکن خوب است، اما از آنجا که طرح تفصیلی هر 5سال یک‌بار بازنگری می‌شود، با توجه به شکایت و اعتراض برخی از اهالی شهرک استقلال و تا حدودی شهرک آزادی درخواست افزایش تراکم در این محله‌ها را داده‌ایم. در نهایت این کمیسیون ماده 5 و شورای عالی شهرسازی است که تصمیم گیرنده هستند و شهرداری تنها نقش پیشنهاد‌دهنده و اجرا‌کننده تصمیمات گرفته شده در طرح تفصیلی را دارد.»
خانه‌های قولنامه‌ای پیش از سال 1370 جواز ساخت‌وساز می‌گیرند
معاون شهرسازی شهردار منطقه21 درباره مشکل سند برخی از خانه‌های منطقه21 می‌گوید: «این موضوع به زمین شهری بر می‌گردد. شهرداری در این زمینه نهایت همکاری را داشته و به خانه‌ها برای گرفتن سند عدم‌خلاف می‌دهد. چند سال پیش مجلس قانونی را مصوب کرد که بر اساس آن و با توجه به نظر کارشناس، املاک قولنامه‌ای برای گرفتن سند باید براساس نظر کارشناس، مبلغی را به دولت پرداخت‌کنند. هرچند زمین شهری در این‌باره کمک زیادی کرده اما پرداخت چند صدمیلیون تومان برای اهالی محله شهرک استقلال دشوار است. شهرداری برای خانه‌های قولنامه‌ای که مشخص شود پیش از سال 1370 ساخته شده‌اند، جواز ساخت‌وساز و نوسازی صادر می‌کند.»
