آمادگی حداقلی کرمان برای مقابله با سیل

راضیه زنگی‌آبادی|‌ خبرنگار:


با توجه به بارندگی‌های اخیر و سیلاب‌های ایجادشده در استان‌های مختلف که خسارت زیادی هم به بار آورد، باید دید اگر سیلی در کرمان ایجاد شود آمادگی ستاد بحران استان و به‌ویژه شهر کرمان برای مقابله با اتفاقات طبیعی مانند سیل‌های احتمالی چگونه است. این در حالی است که در شورای مدیریت بحران که در 17فروردین‌ماه تشکیل شده بود، «محمدجواد فدائی»، استاندار کرمان، خبر از وجود مسیل‌های تصرف‌شده در کرمان داده بود که در صورت بارندگی شدید، شهر کرمان را دچار مشکل خواهند کرد. 


نبود آمادگی در برابر سیل 

رئیس ستاد بحران استان کرمان در خصوص صحبت‌های استاندار به همشهری می‌گوید: منظور استاندار از این صحبت آماده نبودن استان در مقابل سیل نیست، بلکه باید اقداماتی برای مقابله با سیل صورت بگیرد که احیانا اگر شرایط استثنایی (مانند آنچه در استان‌های دیگر) پیش آمد، دچار مشکل نشویم. در واقع اگر بارندگی شبیه استان‌های دیگر داشته باشیم ظرفیت ما پایین می‌آید. 

 «مجید سعیدی» ادامه می‌دهد: استان ما همیشه در معرض اتفاقاتی مانند زلزله، سیل، خشکسالی، گرد و غبار و طوفان بوده است اما به دلیل زلزله‌های متعددی که در استان رخ داده است، آمادگی خوبی برای حوادث طبیعی وجود دارد، زیرا در سال‌های گذشته، مقاوم‌سازی منازل روستایی و شهرهای کوچک در استان انجام شده است. علاوه بر این با اجرای طرح‌های بزرگی که توسط نظام مهندسی، راه و شهرسازی و شهرداری صورت گرفته، ظرفیت مقابله با حوادث طبیعی بالا رفته و توانمندی استان ارتقا پیدا کرده است. 

وی می‌گوید: البته مقابله با سیلاب کمی فرق می‌کند. در سال‌های گذشته یعنی در ایام خشکسالی، برخی کوتاهی‌ها و سهل‌انگاری‌ها باعث تجاور به حریم رودخانه‌ها شده است. جدا از این، بستر رودخانه‌ها لایروبی نشده و برخی سیل‌بندها و مسیل‌ها بازسازی نشده‌اند که می‌تواند خطرساز باشد. در همین خصوص علاوه بر لایروبی رودخانه‌ها، باید سیل‌بندها هم تقویت شوند. 

این مقام مسئول می‌افزاید: با توجه به بررسی‌های انجام‌شده از سوی شرکت آب منطقه‌ای در مناطق سیل‌خیز و دشت‌های سیلابی که در کل استان قرار دارند و موقعیت جغرافیایی، همه شهرها در معرض خطر سیل هستند.

در سیلاب سال 95 بعضی شهرها درگیر شدند و تخریب زیادی به وجود آمد که در همین زمینه اقداماتی برای مقابله صورت گرفته است، اما در هر صورت عملکردها با مشکلات اعتباری رو‌به‌رو بوده و کار رضایت‌بخش نبوده است. 
به گفته سعیدی، برنامه امسال این است که به شکل بستر رودخانه‌ها، مناطق سیلابی و طرح‌های مربوط توجه داشته باشیم. 


شرق کرمان در خطر سیل

معاون عمرانی استاندار هم در خصوص مسیل‌های تخریب‌شده به همشهری می‌گوید: زمانی در منطقه شرقی شهر، سیل‌بندی به نام « بند مملکت» وجود داشت که در حال حاضر دچار مشکل شده است. طی جلساتی که داشتیم، قرار شد برخی کارها برای بازسازی این بند شروع شود. علاوه بر عملکردهای حفاظتی، بازسازی دیواره حفاظتی دور شهر را هم در برنامه قرار دادیم. در حال حاضر برنامه این است که در فاز اجرایی، کارهای ابتدایی را انجام دهیم تا به مراحل بعدی برسیم. 

 «مصطفی موسوی‌آیت‌اللهی» در خصوص وضعیت بندمملکت ادامه می‌دهد: کوه‌های شهر در سمت شرق قرار دارند که اگر در این منطقه سیلی اتفاق بیفتد مشکلات زیادی به وجود می‌آید، زیرا در سال‌های گذشته در کرمان  بند مملکت وجود داشت، اما مسیر این بند در درازمدت به دلیل نبود بارندگی مورد تعرض قرار گرفته است. 

به گفته وی، به دلیل طرح‌های عمرانی انجام‌شده در این مسیر، این سیل‌بند از حیطه دفاع خارج شده است. موسوی‌آیت‌اللهی می‌افزاید: در گذشته رودخانه‌ای به نام ماهانی وجود داشته که از شهر کرمان رد می‌شد، در حال حاضر این رودخانه سمت شرق شهر را در معرض خطر قرار می‌دهد. 


بازسازی 

معاون عمرانی استاندار درباره بازسازی بند مملکت می‌گوید: با توجه به هزینه اجرایی این بند که با وجود پیمانکار به 40 میلیارد تومان می‌رسد، تصمیم گرفتیم با توان دستگاه اجرایی کار را جلو ببریم. به همین دلیل هزینه‌ها پایین می‌آید.

در منطقه یادشده به دلیل نبود محافظت درست، احتمال وقوع سیل زیاد است. امیدواریم در فاصله‌ای که کارهای اجرایی انجام می‌شود سیلی پیش نیاید. در مابقی شهرهای استان وضعیت فرق دارد، در خیلی از مناطق سیل‌بند وجود دارد، اما به دلیل خشکسالی در بعضی نقاط، رودخانه‌ها محل ساخت‌و‌ساز خانه‌های مردم شده‌اند. 


فعالیت‌های آبخیزداری

مدیر کل اداره منابع طبیعی شمال استان هم در خصوص بندمملکت می‌گوید: یک حوزه آبخیز در روستای ده بالا تا جاده کوهپایه قرار دارد که به حوزه آبخیز بندمملکت معروف است و 43هزار هکتار هم مساحت دارد. در گذشته، حدود200 سال قبل، هم در کرمان قدیم از همین منطقه سیل جاری می‌شد و به همین دلیل ‌بندی به نام مملکت از تخت درگاه قلی‌بیگ تا بعد از گنبد جبلیه توسط مردم آن زمان ایجاد شده بود که مانع ورود آب به بازار شهر و منطقه زریسف می‌شد. اما در پنجاه شصت سال گذشته به دلیل توسعه شهرها، بند مملکت کلا از بین رفته و اصلا این سیل‌بند در این منطقه وجود ندارد. 

 «مهدی رجبی‌زاده» ادامه می‌دهد: در حال حاضر ما باید در حوزه آبخیز بند مملکت فعالیت‌های آبخیزداری انجام دهیم تا سرعت سیلی که به سمت کرمان می‌آید کمتر شود و با سرعت به شهر نرسد. 

وی می‌افزاید: در سال 93 مطالعاتی در خصوص این بند انجام شد و تا به امروز با توجه به وجود حساسیت‌های موجود و نبود اعتبارات، حدود 6 بند آبخیزداری با هزینه 2 میلیارد تومانی در این حوضه ساخته شده است، ولی در واقع برای احداث 100 حوضه آبخیر در این قسمت حدود 40 میلیارد تومان نیاز است تا در شمال و شمال شرق کرمان، امنیت نسبی برقرار شود.


کمبود اعتبار برای مهار سیل 

مدیر کل اداره منابع طبیعی شمال استان می‌گوید: سیل‌های اخیر در کشور سبب شد که مشکلات مهار سیل دوباره در استان مطرح شود و راه حل‌ها برای مقابله با سیل بررسی شود.  
«مهدی رجبی‌زاده» ادامه می‌دهد: اطلاعات کافی در این خصوص به دست آورده‌ایم و فقط با کمبود اعتبار مواجه هستیم. وی می‌افزاید: تاکنون 2میلیارد تومان از محل صندوق توسعه ملی و اعتبارات حوادث استان برای مهار سیل در حوضه آبخیز  بند مملکت هزینه شده است. اگر قرار باشد مابقی هزینه از این دو محل تأمین شود، حدود 15 سال طول می‌کشد تا تمام شود.  به گفته رجبی‌زاده، در حال حاضر پیمانکار ما در منطقه ده‌بالا مستقر و عملاً کار شروع شده است.  وی تصریح می‌کند: برنامه ما این است که در یک دوره 2 تا 3 ساله با تأمین 40 میلیارد تومان، این پروژه را کامل کنیم تا امنیت شهر در این حوزه به طور نسبی برقرار شود.