فروشنده اطلاعات

لیلا شریف

زندگی کردن در شبکه‌های اجتماعی و فضای مجازی عادت هر‌روزمان شده‌است. محال است یک روز، شب شود و ما گشتی در فضای مجازی نزده باشیم. اغلب کاربران با خیال راحت در مورد علایق، نفرت‌ها و حتی دیده‌ها و شنیده‌هایشان در فضای مجازی می‌نویسند و غافل از این هستند که بسیاری از شرکت‌ها نفس‌شان به همین علایق کاربران شبکه‌های اجتماعی بسته شده است و کارهایشان را با تحلیل این علایق پیش می‌برند.
مرورگر گوگل و شبکه‌اجتماعی فیسبوک 2 برندی هستند که اغلب کاربران حاضر در فضای مجازی با آنها سر‌و‌کار داشته‌اند و گذرشان به دنیای آنها افتاده است. تبلیغات گوگل همیشه این شرکت را در مظان فروش اطلاعات کاربرانش قرار داده است و خبر حضور مارک زاکربرگ در مجلس سنای آمریکا به‌دلیل درز کردن اطلاعات کاربرانش، اتفاق نادری بود که نشان از اهمیت حفظ امنیت اطلاعات دارد.

جست‌وجوکنندگان تبلیغ‌آور

وقتی جواب سؤالی را پیدا نمی‌کنید، راحت‌ترین راه چیست؟ نخستین و ساده‌ترین جواب به شما پیشنهاد می‌دهد که یک جست‌و‌جو هم در گوگل انجام دهید و مسئله را حل کنید.
همین وابستگی ما به گوگل و خدماتش این فضا را برای این شرکت مهیا کرده است تا آمار کامل از علایق کاربرانش به‌دست بیاورد و از آن در مسیر تبلیغات بهره‌ببرد. البته ناگفته نماند که این جمع‌آوری اطلاعات به‌معنای دزدی اطلاعات شخصی نیست؛ چرا که گوگل تمام کاربرها را به‌صورت آی‌پی شناسایی می‌کند و هیچ‌یک از این داده‌ها را در اختیار شرکت‌های تبلیغاتی نمی‌گذارد.

در واقع شرکت گوگل تأکید دارد که هزینه تبلیغات را از شرکت‌های تبلیغاتی درخواست‌کننده، دریافت می‌کند و خود بنابر آماری که ازآی‌پی‌های مختلف و موقعیت آنها براساس اطلاعات جی‌پی‌اس به‌دست آورده است، دست به توزیع تبلیغات می‌زند؛ به‌عنوان مثال گوگل بعد از تحلیل اطلاعات یک آی‌پی‌ به این نتیجه می‌رسد که جست‌وجو برای مدل گوشی جزو جست‌وجوهای اولیه آن کاربر است، پس سریع دست به‌کار می‌شود و براساس سازوکاری که تهیه کرده‌است، تبلیغات مدل‌های گوشی را برای آن آی‌پی‌ ارسال می‌کند.

بنابراین شرکت گوگل هر چند از اطلاعات کاربرانش برای توزیع تبلیغات استفاده می‌کند اما ادعا دارد که فروش اطلاعات به سازمان‌های دیگر جزو خطوط قرمز این شرکت است. البته در مواردی که در موضوع مبارزه با تروریسم اتفاقی رخ بدهد، درصورت قانع شدن مدیران گوگل، این امکان مهیا می‌شود تا اطلاعات در اختیار سازمان‌هایی مانند سازمان سیا یا آژانس امنیت ملی آمریکا قرار گیرد.

رسوایی فیسبوک

سال2018، روزهای پرتنشی در تجربه کاری مارک زاکربرگ- پایه‌گذار فیسبوک- ثبت شد. ماجرا به افشای همکاری فیسبوک با شرکت کمبریج آنالیتیکا و فروش اطلاعات شخصی میلیون‌ها کاربر مربوط می‌شد؛ اتفاقی که برخی آن را به‌عنوان عامل مؤثر برای روی کار‌آمدن ترامپ معرفی کردند.

شرکت فیسبوک در سال2014 دست به طراحی یک مسابقه زد و براساس آن از کاربرانش خواست تا به سؤالات شخصی درباره خود و دوستانشان پاسخ دهند و با این تست‌های روانشناسی به شناخت از شخصیت خود دست پیدا کنند. چند روزی این مسابقه از سوی کاربران فیسبوک دست به‌دست می‌شد و هر فرد برای شناخت شخصیت خود به سؤالات پاسخ می‌داد، غافل از اینکه اطلاعات آنها قرار است جنجالی به نام درز اطلاعات را برای فیسبوک به بار بیاورد.

 فیسبوک اطلاعات ۲۷۰ هزار نفری را که در این مسابقه شرکت کرده بودند بدون کسب اجازه از کاربرانش به کمبریج آنالیتیکا فروخت و این شرکت توانست با تکیه بر این اطلاعات به‌خصوصیات شخصی و روانی ۵۰ میلیون کاربر فیسبوکی دسترسی پیدا کند. داستان ارتباط فیسبوک و این شرکت تحلیل داده با افشاگری یکی از کارکنان کمبریج آنالیتیکا فاش شد. کریستوفر وایلی- از کارکنان ارشد سابق کمبریج آنالیتیکا- در مصاحبه‌ای فاش کرد که «کمبریج آنالیتیکا با استفاده از اطلاعات وسیع گردآوری‌شده استراتژی تبلیغاتی دونالد ترامپ را طراحی کرد و با شناسایی اشخاص مردد در ایالت‌های سرنوشت‌ساز، در تبلیغات انتخاباتی همان‌ها را با توجه به ویژگی‌های شخصی و اولویت‌های سیاسی مورد نظرشان هدف گرفت».

داستان درز اطلاعات کاربران فیسبوک، چنان رسوایی‌ای برای فیسبوک به بار آورد که زاکربرگ برای پاسخگویی به مجلس سنای آمریکا احضار شد. بنیانگذار فیسبوک در چند جلسه‌ای که مهمان نمایندگان سنا بود، تلاش کرد با عذرخواهی و توضیح، برند فیسبوک را از نابودی نجات دهد.