سیاست حذف تدریجی سفر

محمد باریکانی؛ دبیرگروه زیست‌بوم

سفرهای خارجی ایرانی‌ها و حتی سفر آنها در داخل کشور سخت‌تر شد. این گزاره را می‌توان با نگاه به گرانتر شدن عوارض خروج از کشور از سال 87و تداوم آن تا سال 98، افزایش سه برابری قیمت بنزین و حتی مصوبه روز سه‌شنبه مجلس برای تغییر نام عوارض خروج از کشور به مالیات بر ارزش افزوده مشاهده کرد. این مصوبه مجلس با عنوان مالیات بر ارزش افزوده سفر، پرداخت عوارض خروج از کشور را گرانتر می‌کند. در فاصله سال‌های 1387تا سال 1390مبلغ عوارض خروج هر ایرانی از مرزهای هوایی 25هزار تومان و از مرزهای زمینی 5هزار تومان بود. سال 1390تا 1393این مبلغ برای خروج از مرزهای هوایی 55هزار تومان و برای خروج از مرز زمینی 11هزار تومان تعیین شد. آن سال‌ها که گردشگری زیارتی نیز به شاخه‌های گردشگری ایران پیوست، عوارض خروج برای سفرهای زیارتی نیز 25هزار تومان تعیین شد. سال 1393تا 1396نیز عوارض خروج از کشور گرانتر شد و برای سفر از مرز هوایی برای سفرهای تفریحی 75هزار تومان، زمینی و دریایی 25هزار تومان و برای سفرهای زیارتی هوایی 37هزار و 500تومان و سفر به عتبات عالیات از مرز زمینی 12هزار و 500تومان اعلام شد.
سال 96اما جهشی یکباره رخ داد و عوارض خروج از کشور برای یک‌بار سفر 220هزار تومان، سفر دوم 330هزار تومان و سفر سوم و بیشتر 660هزار تومان، برای هر فرد در سفر به نقاطی غیراز عتبات عالیات و حج چکش خورد. سفرهای زیارتی نیز مشمول پرداخت 110هزار تومان برای خروج هر زائر شد. سال 96درآمد دولت از محل اخذ عوارض خروج از کشور 1167میلیارد تومان پیش‌بینی شده بود و امسال یعنی در سال 98این میزان به بیش از 1400میلیارد تومان رسید. قانون مالیات بر ارزش افزوده سفرهای خارجی که بیشتر شامل سفرهای تفریحی است و 2 روز قبل در مجلس شورای اسلامی به تصویب رسید اما جهش بیشتری داشته و قرار است 1600میلیارد تومان از محل مالیات یا همان عوارض خروج از کشور نصیب دولت کند. این مبلغ به‌معنای افزایش مالیات سفر ایرانی‌ها به خارج از کشور است و معنای آن با نگاه به ارزش ارزهای خارجی، مسدود شدن درهای خروج از کشور و حفظ ارزهای خارجی باقیمانده در کشور است. اگرچه این تصمیم شاید از نگاه دولت در جلوگیری از خروج ارز و جبران بخش اندکی از کسری بودجه کشور، یک موفقیت است، اما تأثیر منفی بر هزاران شرکت فعال بخش خصوصی در صنعت گردشگری که بر تورهای خروجی تمرکز دارند برجای خواهد گذاشت و آنها را تا آستانه ورشکستگی می‌کشاند. سفرهای داخلی نیز با اعمال مالیات بر ارزش افزوده سفر بر بخش حمل‌ونقل بین شهری که جابه‌جایی مسافران را برعهده دارند گرانتر می‌شود. دولت بخش حمل‌ونقل زمینی را ملزم به پرداخت 5درصد مالیات برای هر مسافر کرده است. این تصمیم یعنی  هزینه حمل‌ونقل برون‌شهری برای گردشگران افزایش می‌یابد و نرخ تورهای گردشگری گرانتر می‌شود. نگاه به سفر با خودروی شخصی جایگزین سفر با تور می‌شود و با توجه به افزایش 3 برابری قیمت بنزین، سفر با خودروی شخصی نیز به صرفه نیست. سفر بار دیگر به کالایی لوکس تبدیل شده است که تهیه آن دیگر از توان خیلی‌ها خارج است. نتیجه آن‌ دور از دسترس ماندن وعده‌هایی است که در سال‌های گذشته برای در دسترس قرار دادن سفر برای گردشگران داخلی و حتی آنها که علاقه به سفرهای خارجی دارند بیان شد و چه رویاها که برایش بافته نشد. بدین ترتیب ایرانی‌ها چاره‌ای جز حذف آن از گوشه سبد اقتصادی خانوار خود ندارند.