ملاقات با امیر و سلطان

تهران دیروز و امروز میهمانان دیپلماتیکی از کشورهای مختلف ازجمله قطر، پاکستان و سوریه دارد. محور اصلی این رایزنی‌ها تحولات بعد از ترور سردار سلیمانی و کاهش تنش در منطقه است. درست در همان روزی که محمد‌جواد ظریف یک سفر نیم‌روزه به مسقط انجام داده بود تا با هیثم بن‌طارق، سلطان جدید عمان ملاقات کند، امیر قطر به تهران آمد. در همان ساعات شاه محمود قریشی، وزیر خارجه پاکستان هم در راه تهران بود. علاوه بر این، عماد خمیس، نخست‌وزیر سوریه هم مهمان دیگر ما در روزهایی است که سیاست خارجی ایران به تنش و تحریم تحمیلی گره خورده است.

تهران، کانون دیپلماسی منطقه‌ای
در 2هفته اخیر و بعد از بالاگرفتن تنش بین ایران و آمریکا، وزیر خارجه قطر در سفری از پیش اعلام نشده وارد تهران شد و با همتای ایرانی دیدار کرد. این سفر پس از آن انجام شد که احتمالاتی درباره استفاده آمریکا از پایگاه این کشور در قطر در جریان ترور سردار سلیمانی مطرح شد. با این حال، شنیده شده بود که وزیر خارجه قطر حامل پیامی از طرف آمریکا برای ممانعت از اجرای عملیات تلافی‌جویانه است؛ موضوعی که ایران آن را رد کرد؛ در عین حال به‌نحوی انتقام سردار سلیمانی را گرفت که آمریکا بهانه‌ای برای تداوم منازعه نظامی با ایران نیابد. گفته شده در ‌ماه‌های اخیر دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا پیغام و پسغام‌های خود را برای ایران از طریق قطر و ژاپن به اطلاع ایران می‌رسانده و از این بابت سفر ناگهانی امیر قطر به ایران ممکن است حامل پیامی از طرف مقامات آمریکایی باشد. ترامپ‌ ماه گذشته به شینزو آبه، نخست‌وزیر ژاپن اختیار تامی برای رسیدن به یک توافق با ایران داده بود که اجرای آن فارغ از تحولات بین ایران و اروپا که عملا بی‌نتیجه مانده، در حال پیگیری بود اما عملیات جنون‌آمیز آمریکا در ترور سردار سلیمانی از یک‌سو و تهدیدات ترامپ پس از آن از سوی دیگر و نیز توییت‌های مداخله‌جویانه ترامپ پس از تجمعات محدود در برخی نقاط تهران در شامگاه شنبه باعث شد عملا همه کانال‌های مذاکراتی بین ایران و آمریکا بسته شود و حالا به‌نظر می‌رسد امیر قطر درصدد است راهی برای کاهش تنش بین ایران و آمریکا بیابد. امیر قطر 4روز قبل از سفر به تهران به‌صورت تلفنی با دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا گفت‌وگو کرده بود. شیخ تمیم بن حمد آل ثانی پس از سفر به مسقط پایتخت عمان، روانه تهران شد. او در قطر علاوه بر تسلیت درگذشت سلطان قابوس با سلطان هیثم، همتای جدید عمانی هم دیدار کرد.
روابط تهران و دوحه پس از محاصره قطر توسط عربستان رو به گرمی نهاد و ایران با باز‌کردن آسمان خود بر این کشور تنها راه تنفس و ارتباط قطری‌ها در دوران محاصره بود.
دیروز ایران شاهد حضور یک میانجی دیگر هم بود؛ شاه محمود قریشی، وزیر خارجه پاکستان روز گذشته وارد مشهد شد تا پس از زیارت امام رضا(ع) عازم تهران شود و با محمدجواد ظریف، همتای ایرانی گفت‌وگو کند. قریشی از طرف عمران‌خان، نخست‌وزیر پاکستان ماموریت دارد که با هدف کاهش تنش بین ایران و آمریکا و ایران و عربستان با ظریف مذاکره کند. عمران‌خان مهرماه امسال به تهران سفر کرد؛ درحالی‌که می‌گفت از طرف ترامپ و مقامات عربستان ماموریت دارد، برای کاهش تنش بین ایران با این کشورها میانجیگری کند. او هفته قبل با هدف پیشبرد تلاش‌های این کشور برای کمک به تنش‌زدایی در منطقه از وزیر خارجه خود خواست تا به ایران سفر کند.
هیأت پاکستانی قرار است پس از رایزنی‌ها در تهران، به ریاض برود.
دیروز عماد خمیس، نخست‌وزیر سوریه هم به تهران آمد؛ او در این سفر به نمایندگی از رئیس‌جمهور سوریه جهت تسلیت شهادت سردار سلیمانی و تأکید بر همکاری‌های 2‌کشور به تهران سفر کرده است. خمیس که ولید معلم، وزیر خارجه سوریه نیز او را همراهی می‌کند، در این سفر‌ با تعدادی از مقامات کشورمان دیدار و گفت‌وگو می‌کند.

توافق ایران و قطر برای افزایش مبادلات

حسن روحانی پس از انجام دیدار خصوصی و مذاکرات مشترک هیأت‌های عالی‌رتبه ایران و قطر در نشست خبری مشترک با شیخ تمیم بن حمد آل‌ثانی، با بیان اینکه در مذاکرات امروز با امیر قطر تصمیمات مهمی برای گسترش روابط 2کشور اتخاذ شد، گفت: امروز توافق کردیم که روابط سیاسی و رفت‌وآمد مقامات سیاسی و اقتصادی 2کشور بیشتر شود و بتوانیم از همه ظرفیت‌های خود به نفع 2ملت استفاده کنیم. شیخ تمیم بن حمد آل‌ثانی نیز در این نشست گفت:‌ توافق کردیم،ارقام و اعدادی به‌عنوان هدف برای تبادل تجاری و گردشگری تعیین کرده و برای تحقق این هدف تلاش کنیم. امیر قطر تأکید کرد: رابطه ما با ایران تاریخی است و اگرچه تحولات بسیاری را طی این سال‌ها شاهد بوده است، اما همواره کانال‌ها و راه‌های ارتباط 2کشور باز بوده‌اند. او تأکید کرد: در اینجا بار دیگر از موضع جمهوری اسلامی ایران در زمانی که ما تحت محاصره قرار گرفتیم و به ملت قطر کمک کرد، تشکر می‌کنم. ما این کمک‌ها را به‌هیچ‌وجه فراموش نخواهیم کرد. امیر قطر با بیان اینکه سفرش به ایران در زمان بسیار حساس منطقه انجام شده است، گفت: تنها راه‌حل تمامی بحران‌ها را گفت‌وگو می‌دانیم و معتقدیم با گفت‌وگو می‌توان بحران‌ها را حل کرد. شیخ تمیم بن حمد آل‌ثانی در پایان از رئیس‌جمهور ایران برای سفر رسمی به قطر دعوت کرد. روحانی در نشست هیأت‌های عالی ایران و قطر نیز با بیان اینکه همکاری ایران و قطر در زمینه توسعه ثبات و امنیت منطقه به‌ویژه اجرای طرح صلح هرمز بسیار حائز اهمیت است، افزود: جمهوری اسلامی ایران از گذشته در مسائل گوناگون منطقه‌ای و بین‌المللی با قطر رایزنی و تعامل داشته و امروز باید این مناسبات بیش از پیش گسترش پیدا کند. امیر قطر هم با بیان اینکه افزایش تنش در منطقه هرگز به نفع کشورهای منطقه و جهان نیست، خاطرنشان کرد: معتقدیم باید برای حفظ امنیت در این منطقه با جمهوری اسلامی ایران به‌عنوان کشوری تأثیرگذار در منطقه همکاری کنیم و هرگونه همکاری امنیتی در این منطقه بدون حضور ایران ارزشی ندارد.