رودربایستی در معرفی عاملان تخریب بافت تاریخی شیراز

محمد باریکانی:

دست‌های پنهان در تخریب بافت تاریخی شیراز و ویران‌کنندگان شبانه بناهای تاریخی این شهر بار دیگر پشت طرح توسعه 57هکتاری حرم شاهچراغ(ع) پناه گرفتند؛ طرحی که بدون مطالعات کارشناسی اجرا شد و حالا از بافت تاریخی و ارزشمند شیراز که قابلیت ثبت جهانی داشت، چیزی جز تلی از خاک برجای نگذاشته است.

تخریب بافت تاریخی شیراز از سال‌های پایانی دهه 80 آغاز شد و از سال 83 تا امروز اوج گرفت. شگرد تخریب‌کنندگان نیز در تمام تخریب‌ها یکی بود. آنها شبانه به بافت تاریخی هجوم می‌بردند و بناهای تاریخی را تخریب می‌کردند.

بافت تاریخی شیراز برخلاف بافت‌های تاریخی دیگر شهرهای کشور آسیب‌دیده‌ترین بافتی است که اکنون به خاطره‌ای تلخ برای کشور تبدیل شده است. در دل بافت تاریخی شیراز که هنوز هم بی‌امان در حال تخریب است، بناهایی وجود دارد که قدمتشان به دوره زندیه و حتی قبل‌تر به دوره سلجوقی می‌رسد. با این حال مسئولان شهر شیراز نه‌تنها طی این سال‌ها دلسوز بافت تاریخی نبودند که حتی این بافت را از قرار گرفتن در فهرست میراث جهانی نیز محروم کردند.

تخریب 2خانه ثبت ملی شده و دست‌های پشت پرده

همین هفته گذشته تخریب‌کنندگان بافت تاریخی شیراز بار دیگر از تاریکی شب استفاده کردند و با شگرد همیشگی سال‌های قبل ابتدا برق منطقه را قطع کردند. بعد لودرها و بولدوزرها را به بافت تاریخی فنس‌کشی شده پشت حرم شاهچراغ(ع) فرستادند و ظرف 3ساعت 2بنای تاریخی ثبت ملی شده با قدمت قاجاری را ویران و تاریخ چندصد‌ساله معماری برجای مانده از دوره ناصری را بار کامیون‌ها کردند و به همین راحتی 2خانه تاریخی را تبدیل به نخاله کردند. تخریب‌کنندگان بافت تاریخی شیراز حتی این‌بار مقابل یگان حفاظت سازمان میراث فرهنگی زیرمجموعه نیروی انتظامی نیز ایستادند و از ورود این یگان به مجموعه‌های تخریب‌شده برای مستندسازی بناهای ویران‌شده ممانعت کردند. حتی رئیس‌کلانتری منطقه را هم که به درخواست یگان حفاظت میراث فرهنگی به بافت تاریخی رفته بود، به محوطه فنس‌کشی‌شده راه ندادند.

دست‌های پشت پرده تخریب بافت تاریخی شیراز را همه آنها که در این گزارش با همشهری گفت‌وگو کرده‌اند می‌دانند، اما تنها سازمان میراث فرهنگی حاضر شد در بیانیه‌ای شدیداللحن نسبت به تخریب 2بنای ثبت ملی‌شده در این بافت واکنش نشان دهد و شفاف اعلام کند که ماجرای تخریب غیرقانونی بافت تاریخی شیراز چیست و مقصران تخریب این بافت در کدام سو ایستاده‌اند؟

در بیانیه صبح دیروز سازمان میراث فرهنگی با ابراز تاثر از تخریب بناهای تاریخی شیراز آمده است: «خانه‌های تاریخی سلیمی به شماره ثبت 8998 مورخ 10خرداد 1382و منتصری به شماره ثبت ملی 8975 مورخ 10خرداد 1382 به‌عنوان 2اثر تاریخی قاجاری در فهرست میراث ملی به ثبت رسیده بودند که در سال‌های گذشته به‌دست مجری طرح توسعه آستان مقدس شاهچراغ از مالک خصوصی خریداری و شب گذشته به‌رغم ممانعت یگان حفاظت اداره‌کل میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری فارس با ماشین‌آلات سنگین تخریب شدند.» سازمان میراث فرهنگی در بیانیه خود آورده است: «اولین بار نبود که مجری، به‌بهانه توسعه، چنین آثاری را تخریب می‌کند و به‌رغم پیگیری‌های قانونی قبلی، بار دیگر این اتفاق به وقوع پیوست.»

این سازمان، برای نخستین‌بار اعلام کرد که تخریب بافت تاریخی شیراز سازماندهی شده است و متذکر شد که از طریق مراجع قانونی و قضایی پیگیری‌های لازم را به‌عمل خواهد آورد.